آيا منظور از آتش جهنم و ديگر عذاب ها واقعاٌ همان چيزهايي است كه بيان شده و يا نه تمثيل و مثال است براي قابل درك بودن براي انسان هاست (با توجه به اينكه دوري از رحمت الهي را بالاترين عذاب معرفي شده است.)

اولاً بايد توجه داشته باشيد كه نظام، سنن و قوانين حاكم بر عالم قيامت غير از قوانين و سنن حاكم بر دنياي مادي است؛ ازاين‏رو، نمي‏توان حقيقت مسائل آن عالم را با ابزار درك دنيوي، درك و دريافت نمود. مثلاً بر اساس آيات و روايات انسان در بهشت هيچ گاه پير نمي‏شود، مريض نمي‏گردد؛ مشيت و خواستن در بهشت عين شدن و تحقق است و اصلاً مسائل به صورت تدريجي رخ نمي‏دهد چنان كه در اين عالم چنين است، يا مثلاً انسان در جهنم مي‏سوزد ولي خاكستر نمي‏شود، يعني بدن آن‏جا به گونه‏اي است كه مي‏سوزد ولي خاكستر نمي‏شود؛ به خلاف بدن دنيوي. از اين رو، نمي‏توان با ابزار ادراكي دنيوي بهشت و جهنم را ترسيم نمود؛ آيات و روايات نيز كه گاهي بهشت و جهنم را به اوصافي اين سوئي وصف كرده‏اند تنها براي تقريب مسأله به ذهن دنيوي من و شما بوده است ولي حقيقت برتر از آن است كه حتي بتوان آن را اينچنين وصف نمود. به دليل تفاوت جوهري قوانين آن عالم با اين نظام است كه لازم و ضروري است كه بدن و روح آدمي تحولات و تغييراتي را به خود ديده تا قابليت ورود به عوالم برزخ و قيامت را بيابد طرح اين مسأله خارج از حوصله اين مكاتبه است. نگا: بازگشت به هستي، استاد محمد شجاعي، مقدمه و تدوين محمدرضا كاشفي، تهران، مؤسسه فرهنگي دانش و انديشه معاصر، چاپ اوّل، 1379، صص 114 ـ 130. حقيقت بهشت و جهنم جدا از مسأله لقاء پروردگار نمي‏باشد. به عبارت ديگر بهشت و جهنم مقصد و مقصود در سير و حركت نيستند و حركت‏ها به سوي پروردگار و منتهي به لقاء پروردگار است و بهشت و جهنم از آثار چگونگي لقاءها و رسيدن‏ها است. يعني بهشت از آثار و لوازم لقاء حضرت حق با اسماء رحمت و مغفرت و جهنم هم از آثار و تبعات لقاء پروردگار با اسماء غضب و سخط است. از آنجا كه در قيامت آدمي هم روح دارد و هم جسم [البته روح و جسم متحول شده و مناسب با سنخ و قوانين و سنن آن عالم [عذاب جهنم و نعمت بهشت هم به روح تعلق دارد و هم به جسم و اين مطلب را آيات و روايات تأييد مي‏كنند، (نگا: اصول المعارف، ملا محسن فيض كاشاني، تعليق، تصحيح و مقدمه سيد جلال الدين آشتياني، قم، مركز انتشارات دفتر تبليغات اسلامي، چاپ دوّم، آذرماه 1362 ش، صص224 و 225). براي روشن شدن بهتر مطلب در باب عذاب جسمي و روحي جهنم و همين نعمت جسمي و روحي بهشت به چهار آيه از قرآن بسنده مي‏كنيم: عذاب جسماني: آتش سوزان، (اعلي / 12)، مي‏خورند ولي سير نمي‏شوند، (واقعه، 53 ـ 51). عذاب روحاني: سوختن نفس آدمي، (همزه، 4ـ7)، حسرت بي پايان، (آل عمران، 192). نعمت جسماني: نوشيدني‏هاي گوارا، (محمد، 15). نعمت روحاني: خشنودي خدا، (توبه، 72) زدودن كينه از نفوس، (اعراف، 43){J الف) سوختن در آتش و ديگر عذاب‏هاي ذكر شده در نصوص ديني واقعي است، نه صرف تشبيه. البته عذاب آتش آخرت با اين عالم تفاوت‏هاي بسياري دارد؛ و ميزان سوزش آن با آنچه در دنيا رخ مي‏دهد قابل قياس نيست. حضرت امام (ه) در كتاب شريف چهل حديث مي‏نويسند: «بين سوزش عذاب آخرت و دنيا از چند جهت تفاوت هست: (1) از آتش دنيا فقط بدن مي‏سوزد؛ ولي آتش آخرت روح و دل را هم مي‏سوزاند و اين فوق العاده عظيم و فوق تصور است التي تطّلع علي الافئدة (2) آتش دنيا خالص نيست و تا با اكسيژن تركيب نشود نمي‏سوزد؛ ولي آتش آخرت خالص است و سوزش فوق‏العاده دارد؛ (3) در اين دنيا ادراكات ضعيف است، ولي در آخرت همه چيز به كمال نهايي خود رسيده و ادراك آدمي قوي است و از همين رو سوزش افزون‏تري احساس مي‏كند؛ (4) در اين دنيا پس از رسيدن سوزش به استخوان احساس سوزش كم مي‏شود، ولي در جهنم خداوند مجددا گوشت تازه مي‏روياند و از تخفيف عذاب جلوگيري مي‏كند». همچنين در ص 23 كتاب ياد شده روايتي را از كتاب «علم اليقين» صدوق نقل نموده‏اند كه ترجمه آن چنين است: «روزي در حالي كه رسول‏خدا(ص) نشسته بود، جبرئيل امين به خدمتش آمد؛ در صورتي كه افسرده و محزون و رنگش متغير بود. پيغمبر(ص) فرمودند:اي جبرئيل چرا تو را افسرده و محزون مي‏بينم؟ گفت چرا چنين نباشم در صورتي كه امروز گذاشته شد دم‏هاي جهنم. پيغمبر خدا(ص) فرمود: چه چيز است (دم‏هاي جهنم) عرض كرد: هماناخداي تعالي امر فرمود به آتش، برافروخته شد هزار سال تا سرخ شد. بعد از آن امر فرمود به آن افروخته شد هزار سال تا سفيد گرديد. پس از آن امر فرمود به آن، افروخته شد هزار سال تا سياه شد و آن سياه و تاريك است. پس اگر يك حلقه از زنجيري كه بلندي آن هفتاد ذراع است گذاشته شود بر دنيا، هر آينه آب مي‏شود دنيا از حرارت آن. و اگر قطره‏اي از «زقوم» و «ضريع» آن بچكد در آب‏هاي اهل دنيا، همه مي‏ميرند از گند آن. پس رسول خدا(ص) گريه كرد و جبرئيل نيز گريان شد. پس خداي تعالي به سوي آنها فرشته[اي] را فرستاد؛ عرض كرد: خداي شما سلام مي‏رساند به شما و مي‏فرمايد: من ايمن كردم شما دو تن را از اين‏كه گناهي كنيد كه عذاب كنم شما را به واسطه آن. ب ) گناهان و اعمال نيك با هم حساب مي‏شوند و برخي از اعمال نيك موجب از بين رفتن اثر برخي از اعمال بد مي‏شود و بالعكس. از طرفي كساني كه شرايط شفاعت را داشته باشند مورد تخفيف قرار مي‏گيرند. بنابراين عذاب در صورت غلبه بدي‏ها و عدم استحقاق شفاعت است. .

راسخون

مرجع:

ایجاد شده در سه روز پیش

لینک کوتاه