راههای مهار و کنترل بدزبانی کدام است؟

اصول تربیتی اسلام به گونه ای پی ریزی شده تا با بکارگیری آنها استعدادهای انسان شکوفا و از آفات هم سالم و در امان بماند. از جمله آفات و خطرات، بد زبانی است که بسیار خطرناک است و نقش زیادی در تخریب انسان و جوامع بشری می­تواند داشته باشد، که در احادیث به کلید خیر و شر از آن تعبیر شده است. [i] و یا آنکه زبان را میزان ارزیابی انسان معرفی نموده است. [ii] برای جلوگیری از آلوده شده به بدزبانی و خطرات زبان راههایی را می توان ارائه نمود که عبارتند از: بینش صحیح      اراده قوی تقوا به همین دلیل است که اسلام به خود آگاهی و اراده قوی و نیرومند نقش مهمی در پیشگیری از آلوده شدن انسان به بدزبانی قائل است، و انسانی که دارای ویژگیهای فوق است در هر حال می تواند درست بیندیشد ودرست تصمیم بگیرد تا به گناهان آلوده نگردد. بر پایه این ویژگیها است که اسلام نمی­گوید صرفا به انسان تلقین کنید و چشم گوش بسته کسی را به کار خیر وا دارید و یا از کار زشت بازدارید. بلکه می گوید، کاری کنید که خود آگاهی انسان شکوفا گرددو از درون بجوشد، خودش تصمیم بگیرد تا از انجام هر گناهی از جمله بد زبانی خود را باز دارد در اینصورت است که انسان احساس استقلال شخصیت می­کند که خود را به اختیار خود از بدزبانی باز داشته است. [iii] چنین انسانی که بر پایه خود آگاهی و اراده قوی تربیت شده، می تواند با تقوا و با بند و بار باشد، همان بند باری که عشق بحق و حقیقت در او به وجود آورده است و او در عین آزادی کامل بنده حق است و همین تقوا است که قادر است او راار از تمام آفات جسم و جان و نیز بدربانی محفوظ دارد. چنانچه در بیان حضرت علی علیه السلام آمده است: بدانید که تقوا همچون مرکبی است راهوار که صاحبش بر آن سوار و زمامش را به دست گرفته و تا قلب بهشت به پیش می تازد. [iv] مطابق این تشبیه تقوا همان خویشتنداری و کنترل بر نفس است، و در جائی دیگر می فرماید: ای بندگان خدا بدانید که تقوا قلعه  و دژی شکست ناپذیر است. [v] از مجموعه روایات و تعبیرات روشن می­گردد که تقوا میوه درخت ایمان است فلذا برای تحصیل آن باید پایه ایمان را محکم ساخت. [vi] نکته دیگر اینکه از خطرات مهلک بدزبانی غفلت نورزید چنانچه از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل است که خدا زبانرا به عذابی گرفتار می سازد که هیچ یک از جوارح به آن عذاب نمی شوند، وقتی زبان می پرسد چرا مرا بدین عذاب گرفتار نمودی؟ خدا می فرماید: از زبانت کلمه­ای صادر شد که به شرق و غرب عالم رسید و موجب قتل و غارت بی گناهان گردید، و عرض و ناموس با این یک کلمه نابود شد.  برای پیشگیری از خطر بدزبانی و یا عموم گناهان زبان مناسب است به برخی از تذکرات توجه نمائیم: 1- انسان باید بداند که خداوند متعال عالی ترین نعمت را بنام زبان به او داده است تا به وسیله آن بهترین اعمال را مانند تلاوت قرآن، دعا و نیایش، ایجاد صلح و آشتی، دعوت مردم به سوی خیر و صلاح انجام دهد و . . .  یا با گفتن یک جمله «گل» خنده را بر لبان مومنان بنشاند. 2- اینکه بدانی که در برابر تمام گفتارت مواخذ می شوی لذا جز بخوبی سخن مگوی. [vii] 3- این زبان که عالیترین سرمایه است و تمدن بشری امروز ناشی از اوست ممکن است برای همیشه در ا ختیار انسان نباشد و موجب زوال گردد لذا تا در اختیار ما قرار دارد به بهترین وجه استفاده کنیم نه اینکه آن را آلوده به زشتیها کنیم. 4- متوجه باشیم که با یک کلمه که از زبان صادر می­گردد، ممکن است خانواده ای، شهری، منطقه ای یا کشوری بهم بریزد، جنگی و آتشی بر پا گردد، خونهائی ریخته شود و هزار اسیر و معلول و بی خانمان به وجود آید. [vii] نهج البلاغه از کلمات حکمت. .

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/17

لینک کوتاه