چرا ما باید نماز بخوانیم و سر بر مهر (خاک) بگذاریم. اگر ما این کار را نکنیم (سر بر مهر گذاشتن و نماز خواندن) چه اتفاقی خواهد افتاد؟

شیعه معتقد است که در حال نماز باید بر زمین یا آنچه که از آن می‏روید (مشروط به آنکه خوردنی یا پوشیدنی نباشد) سجده کرد؛ و سجده بر غیر این دو در حال اختیار صحیح نیست. در حدیثی که از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم روایت شده و اهل سنت نیز آن را نقل کرده‏اند، به این مطلب تصریح شده است:" و جعلت لی الأرض مسجدا و طهورا " زمین، سجدگاه و مایه پاکیزگی برای من گردیده است [1] طهور که ناظر به تیمم است، نشان می‏دهد که مقصود از ارض زمین طبیعی است که از سنگ و خاک و مانند آن دو تشکیل می‏شود.   امام صادق علیه السلام نیز می‏فرماید:" السجود لا یجوز إلاعلی الأرض أو علی ما أنبتت الأرض إلاما أکل أو لبس " سجده تنها باید بر زمین و آنچه می­رویاند- جز خوردنیها و پوشیدنیها-انجام گیرد. [2]   پیامبر به یکی از صحابه، که از خاکمال شدن پیشانی دوری جسته بود، دستور داد وگفت: «ترب وجهک»: صورت خود را خاکمال کن [4] همچنین اگر احیانا برخی از افراد بر گوشه عمامه خود سجده می‏کردند، پیامبر آن را از زیر پیشانی آنها می‏کشید. [5] این احادیث، همگی گواه آن است که در عصر رسول گرامی صلی الله علیه و آله و سلم، وظیفه ‏مسلمانان ابتدا سجده بر سنگ و خاک بوده و آنان هرگز بر فرش و لباس و گوشه عمامه سجده نمی‏کردند. ولی بعدها وحی الهی به پیامبر ابلاغ کرد که بر حصیر و بوریا نیز می‏توان سجده کرد، و روایات بسیاری از سجده پیامبر بر حصیر و بوریا حکایت می‏کند. [6] البته در مواقع عذر، گاه برخی از صحابه بر لباس خود سجده می‏کردند، چنانکه انس بن مالک می‏گوید: ما با پیامبر نماز می‏خواندیم. هرگاه یکی از ما از گذاردن پیشانی بر زمین معذور بود بر گوشه عمامه یا لباس خود سجده می‏کرد. [7] بر این اساس، شیعه‏ امامیه پیوسته بدین اصل مقید بوده و صرفاً بر زمین و یا روییدنی های غیر مأکول و غیر ملبوس آن، مانند حصیر و بوریا، سجده می‏کند؛ واگر اصرار دارد که حتی الإمکان بر خاک و سنگ یا حصیر و مانند آن سجده کند به پاس این ادله است. وانگهی بهتر این است که مساجد در بلاد اسلامی به گونه‏ای باشد که پیروان همه مذاهب بتوانند به وظایف خود عمل نمایند در پایان از ذکر نکته‏ای ناگزیریم، و آن اینکه سنگ و خاک «مسجود علیه» است و نه «مسجود له» (بر آن سجده می‏شود؛ به آن سجده نمی‏شود). گاه به غلط تصور می‏شود که شیعه برای سنگ سجده می‏کند! در حالیکه او، بسان همه مسلمانان، تنها برای خدا سجده کرده و به عنوان اظهار خضوع و تذلل در پیشگاه الهی، پیشانی به خاک می‏ساید و در دل می‏گوید :"أین التراب و رب‏الأرباب   " نقل با اندکی تصرف از کتاب منشور عقائد امامیه آیه الله جعفر سبحانی ص271 .

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/17

لینک کوتاه