علماي اهل سنت نذر به غير خدا را شرک مي دانند در حالي که در شيعه نذر به حرم امامان اشکالي ندارد، لطفاً مستنداً جايز بودن نذر به غير خدا را بيان فرماييد؟

در آغاز سخن براي روشن شدن موضوع سوال، توجه و عنايت به اين نکته لازم است، از ميان اهل سنت تنها گروه بدعت گزار وهابيت که خود را منتسب به اهل سنت مي­دانند، نذر کردن براي پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ و اولياي الهي را معصيت و حرام مي­دانند، نه همه علماي اهل سنت.ابن تيميمه بنيانگذار اين گروه مي گويد: علماي ما جايز نمي دانند که کسي براي قبر يا مجاوران آن چيزي نذر کند، خواه پول باشد يا روغن چراغ يا شمع يا حيوان و غير اين امور تمام اين نوع نذرها معصيت و حرام است.[1]براي اثبات بطلان ادعاي وهابي­ها و روشن شدن پاسخ سوال پرسشگر ارجمند تأمل و دقت به مطالب زير لازم است.اگر کسي حيواني را به قصد عبادت براي خدا ذبح کند ـ همان گونه که بت پرستان انجام مي­دادند ـ اين عمل شرک آلود بوده و از اسلام خارج شده است، چه اعتقاد به الوهيت آن­ها داشته باشد و يا آن که به قصد تقرّب به آن­ها اين عمل را انجام داده باشد. شکّي نيست که نذر براي غير خدا به اين مقصد که آن شخص شايستگي براي نذر دارد، از آن جهت که مالک اشياء بوده و زمام امور به دست او است، کفر و شرک محسوب مي­شود، زيرا نذر از اعظم عبادات است. ولي اگر مقصد نذر کننده اين باشد که حيواني را از طرف انبياء و اوصيا يا مؤمنين ذبح کند که نذرش در واقع صدقه اي باشد تا ثواب آن را به پيامبر و اولياي الهي هديه نمايد، قطعاً اشکالي ندارد.زيرا رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ فرمود: ارزش اعمال به نيّت هاست[2]با توجه به اين اصل بايد ميان عمل يک فرد موحّد که گوسفندي را براي پيامبر يا ولي نذر مي­کند يا آن را ذبح مي نمايد، با عمل يک مشرک که گوسفندي را در برابر بت ها ذبح مي­کرد فرق نهاد، هر چند شکل اين دو عمل مشابه است، ولي باطن آن­ها با يکديگر قابل قياس نيست، چون انسان موحّد براي خدا نذر کرده و براي درک ثواب خدا آن را ذبح مي­کند، در حالي که مشرکان به نام بت و به درخواست پاداش از آن­ها ذبح مي­کردند.هرگاه ظاهر عمل مقياس قضاوت و داوري باشد مناسک حج کاملاً شبيه اعمال مشرکان است، آنان بر گرد بت­هاي خود مي چرخيدند و مي پرستيدند، ما نيز بر دور کعبه طواف مي کنيم و حجر را مي بوسيم، آنان گوسفندان خود را روز مني به نام بت ها ذبح مي کردند و ما نيز همان روز قرباني مي­کنيم، به هيچ وجه روا نيست اين دو عمل مشابه را يکسان تلقي کنيم، چون محرک بت پرست جلب رضاي بتان است، در حالي که محرک موحّد جلب رضاي خداست، موحّد ثواب عمل را به نبي و وصي اهدا مي­کند، و روايات نيز بر چنين عملي صحّه مي­گذارد.[3]روايت شده که پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ حيواني را به دست خود قرباني نمود و عرض کرد: بار خدايا اين قرباني را از طرف من و هرکسي که از امتم قرباني نکرده است باشد[4]. در روايتي وارد شده که امام علي ـ عليه السلام ـ به طور مستمر از طرف رسول خدا قوچ قرباني مي­کرد و مي­فرمود: رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ وصيّت کردکه دائماً از طرف او قرباني کنم.[5]در اين جا براي اکمال سخن نظريه دو محقق از نويسندگان اهل سنت را مي­آوريم: 1ـ خالدي در کتاب صلح الأخوان مي­نويسد: مسئله نذر، دائر مدار نيّت و انگيزه نذر کنندگان است، چرا که (ارزش اعمال به نيت هاست) چنان چه قصد نذر کننده، خود ميّت و تقرّب به او باشد، قطعاً چنين نذري جايز نيست، امّا اگر قصد او خداوند متعال باشد ولي نفع آن به شکلي به انسان­ها برسد و ثوابش به ميّت مورد نظر هديه شود، نه تنها جايز است بلکه وفا به اين نذر واجب است.[6]2ـ عزّامي، نيز در کتاب (فرقان القرآن) آورده است: .... اگر کسي در مورد انگيزه مسلمانان از نذر و قرباني براي انبياء و صالحين تحقيق کند، به اين نتيجه خواهد رسيد که انگيزه­اي جز صدقه دادن از طرف آن­ها و اهداي ثواب آن به روح اموات ندارد. اجماع اهل سنّت بر آن است که صدقه انسان­هاي زنده به اموات مي­رسد و به حال آنها مفيد است، رواياتي که در اين زمينه وجود دارد صحيحه و مشهوره است.[7] به عنوان نمونه به دو روايت اشاره مي شود:الف: ميمونه مي­گويد: پدرم از پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ پرسيد: يا رسول الله من نذر کرده­ام چنان چه خداوند به من پسري عطا کرد، چند گوسفند در منطقه (بوانه) ذبح کنم، او مي­گويد: من درست متوجه نشدم امّا ميمونه از 50 گوسفند سخن مي گفت.پيامبر فرمود: آيا در آن منطقه بتي وجود دارد؟ پدر ميمونه گفت: خير، حضرت فرمود: به نذر خود براي خدا، وفا کن.[8] هم چنان که ملاحظه مي شود پيامبر بر سؤال خود در مورد وجود بت در جايي که ذبح صورت مي­گيرد، تأکيد دارد و اين نشان مي­دهد که تنها نذري حرام است که براي بت­ها باشد، زيرا عادت مردم جاهل بر آن بود، چنان که قرآن مي­فرمايد: آن چه براي بت­ها کشته مي­شود... فسق و گناه است.[9]ب: پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ به دختري که براي مادرش عملي را نذر کرده بود فرمود: به نذر خود عمل کن.[10]معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:1ـ شيعه شناسي و پاسخ به شبهات، ج1، علي اصغر رضواني.2ـ وهابيت مباني فکري و کارنامه عملي، جعفر سبحاني.3ـ صلح الإخوان، داود آفندي نقشبندي خالدي. .

سامانه پاسخگویی به سوالات و شبهات

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/28

لینک کوتاه