آیا این عبارت که صحابی رسول خدا در مواردی از پیامبر (ص) سوال می کردند که این سخن از شماست یا وحی است و اگر پاسخ شق اول بوده، اما و اگر می آورده اند، صحیح است؟ و مواردی در تاریخ داریم یا نه؟ در صورت مثبت بودن پاسخ مواردی با ذکر ماخذ و صفحه بفرمائید.

در جواب باید گفت بله ما موارد متعددی داریم که صحابه پیامبر پس از شنیدن کلام یا دستوری از پیامبر این مطلب را با جسارت و بی ادبی به آن بزرگوار ذکر می کردند که ما به طور نمونه به بعضی از آن موارد اشاره می کنیم:1-در حدیثی از امام صادق (ع) نقل شده که به نقل از پدران گرامی خود فرمود : چون رسول خدا (ص) علی (ع) را در روز غدیر خم [به امامت و ولایت] منصوب نمود و فرمود هر که من مولای اویم علی مولای اوست ، و این رویداد در شهرها منتشر شد ، [مردی به نام] نعمان بن حرث فهری نزد پیامبر(ص) آمد و گفت : تو از جانب خدا ما را دستور دادی که شهادت دهیم که خدایی جز خدای یکتا نیست و این که تو پیامبر خدا هستی ، و نیز ما را به جهاد و حج و روزه و نماز و زکات فرمان دادی و ما [همه] اینها را از تو پذیرفتیم ، اما تو به اینها بسنده نکردی تا اینکه این جوان را منصوب [به امامت و ولایت] کردی و گفتی : هر که من مولای اویم علی مولای اوست. [حالا برایم بازگو که] این از جانب توست یا فرمانی از جانب خداست ؟ فرمود : سوگند به خدای یکتایی که جز او خدایی نیست، این از جانب خداست. نعمان بن حرث از آن حضرت روی برگردانید و گفت: خدایا اگر حقیقتاً این [امر] از جانب توست، سنگی از آسمان بر ما فرود ببار! [چیزی نگذشت که] خداوند سنگی بر سرش پرتاب کرد و او را کشت، و خدای تعالی[این آیه را] فرو فرستاد: « سال سائل بعذاب واقع؛ تقاضاکننده‌ای تقاضای عذابی را کرد که تحقق یافت. سوره معارج آیه 1»( تفسیر مجمع‌البیان جلد 10, صفحه 530,انتشارات ناصر خسرو, تهران, چاپ سوم, 1372)2-نقل شده که دو سَعد یعنى سعد بن معاذ و سعد بن عبادة روز جنگ خندق آنگاه که پیامبر (ص ) قصد آن را داشت که با پرداختن بخشى از خرماى نخلستانهاى مدینه با احزاب صلح کند. به آن حضرت گفتند: آیا این فرمان خداوند است یا نظر شخص شماست ؟فرمود: نظر خود من است . گفتند: در این صورت به خدا سوگند تا هنگامى که قبضه هاى شمشیرهایمان در دستهاى ماست حتى یک دانه خرما به آنان نمى دهیم!!!3-انصار هم در جنگ بدر به پیامبر (ص ) در جایى که آنان مصلحت نمى دانستند مطلبی را فرموده بود عرض مى کردند آیا اینجا با اندیشه و راى خود فرود آمده اى یا آنکه در این مورد وحى شده است ؟ فرمود: نه خودم اندیشیده ام . گفتند: در این صورت آن را به مصلحت نمى دانیم ، از اینجا کوچ فرماى و فلان جا فرود آی(براى اطلاع بیشتر در این دو مورد به مغازى واقدى (ترجمه )، ص 340-359 و نیز ترجمه شرح ابن ابی الحدید, ترجمه محمود مهدوی دامغانی, ج 5, ص 190 مراجعه فرمایید)از این موارد که صحابه با جسارت و بی ادبی به آن بزرگوار ایراد می گرفتند و این فرمایش خداوند را نادیده می گرفتند که ما ینطق عن الهوی بسیار است که به جهت اختصار به همین موارد اکتفا می کنیم. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه