خواهشمندم در مورد چگونگی ۷ امامی شدن و یا ۹ امامی شدن فرقی از اسلام توضیحاتی بیان کنید؟ چرا و چگونه؟ عملکرد آنها در نماز و ... چگونه است؟ اعتقاد به امام زمان(ع) در آنها چگونه است؟ آیا به عنوان یک منجی به ایشان می نگرند یا به عنوان یک امام و معصوم؟

1 ـ در کتب ملل و نحل، برای شیعه فرقه های بسیاری ذکر شده و حتی گفته شده است که حدیث معروف افتراق است(هفتاد وسه فرقه) بر فرقه های شیعه منطبق می گردد، ولی باید توجه داشت که اولاً برخی از فرقه ها مانند غلات و شعب آن و ... ، حقیقتاً از انشعابات شیعه نبوده و دانشمندان شیعه آنها را تکفیر نموده اند، و ثانیاً: حقیقت انشعاب در مذهب شیعه این است که در مساله ی امامت، که معرف مکتب تشیع است، اختلافاتی وجود داشته باشد، ولی اختلاف در مسایل اعتقادی دیگر معیار شناخت فرقه های شیعه نیست. بر این اساس، ذکر بسیاری از این فرقه ها، از قبیل هشامیه، یونسیه،نعمانیه و ... به عنوان فرق شیعه واقع بینانه نیست، ثالثاًٌ: تعداد بسیاری از فرقه هایی که در مساله ی امامت از آنها یاد شده است، بر فرض واقعیت داشتن آنها، زمان کوتاهی بیش دوام نیاورده و به کلی محو گردیده اند، مثلاً پس از شهادت امام حسن عسگری (علیه السلام) فرقه های چهارده گانه ای برای شیعه نقل گردیده که هیچ اثری از آنان یافت نمی شود و حتی واقعیت داشتن آنها نامعلوم است.2 ـ راجع به نه امامی چیز قابل توجهی یافت نشد، امام راجع به هفت امامی (فرقه اسماعیلیه) توضیحاتی داده می شود.3 ـ اسماعیل فرزند امام صادق علیه السلام که مورد علاقه بسیار پدر بزرگوارش بود، بدرود حیات گفت. به هنگام تشییع جنازه اسماعیل به سوی قبرستان بقیع در مدینه، امام صادق (علیه السلام) چند مرتبه دستور داد تا جنازه او را بر زمین نهادند و حضرتش کفن از چهره فرزند دلبند می گشود و با وی وداع می کرد. این شدت علاقه شایعاتی را دامن زد.پس از امام صادق علیه السلام، پیروان حضرتش به شش گروه تقسیم شدند که یکی از گروه ها معتقد به امامت اسماعیل بود و پس از اسماعیل در فرزندش محمد متوقف شدند. برخی از این گروه منکر مرگ اسماعیل شدند و گفتند که مرگ او ساختگی بوده تا از خطر دشمنان در امان باشد.فرقه اسماعیلیه بر این باورند که پس از مرگ اسماعیل، فرزندش محمدبن اسماعیل امام است.آنان مدعی بودند که امام صادق علیه السلام در دوران حیات خود بر امامت اسماعیل تصریح کرده است. و از طرفی امامت در هفت ختم می شود. امام هفتمین در دیده ها پنهان است و اسماعیل از دیده ها پنهان است و امامت برای همیشه در فرزندان اسماعیل باقی است. در عین حال اسماعیلیه نتوانستند سندی دال بر تصریح امام صادق (علیه السلام) به امامت اسماعیل ارائه کنند. و از طرفی در منابع شیعه و سنی نیز به چنین تصریحی یا نصّی اشاره نشده است. و نیز ادعای آنان مبنی بر ختم امامت در عدد هفت، بی اعتبار و دروغ بود، چرا که کلیه منابع عامه و خاصه تصریح بر ختم امامت در عدد دوازده شده و اسامی یکایک امامان از زیان پیامبر اسلام مشخص و معین گردیده است.بهر حال فرقه اسماعیلیه در تاریخ اسلام نقش مهمی داشته است. گویند: اینان عقاید نو افلاطونی را با مذهب خود در آمیختند و به تفسیر و تأویل آیات و عقاید اسلامی پرداختند.این فرقه دولت فاطمیان را در مصر پی ریختند و اساس مذهب خود را بر مدار احکام ائمه هفتگانه قرار دادند:هفت روز هفته، کواکب سبعه، و ... ولی بقیه مدار احکام ائمه را بر دوازده می شمرند. این گروه را اسماعیلیه خالص گویند. اسماعیلیه را اسامی مختلفی است: باطنیّه، تعلیمیه، بیعیه، ملاحده، حشیشیّه، قرامطه.اسماعیل بن جعفر در سال 143 هجری، پنج سال قبل از شهادت امام صادق علیه السلام درگذشت و دفن گردید , قبر او اکنون در قبرستان بقیع است.(تاریخ ادیان ج.3. مذهب اسماعیلیه)4 ـ علامه طباطبایی نیز در مقام بیان فرق کلی میان مذاهب امامیه ی اثناعشری و اسماعیلیه گفته است:«فرق کلی میان شیعه» دوازده امامی و شیعه ی اسماعیلی این است که اسماعیلیه معتقدند که امام به دور هفت گردش می کند و نبوت در حضرت محمد(ص) ختم نشده است، و تغییر و تبدیل در احکام شریعت ، بلکه ارتفاع اصل تکلیف خاصه به قول باطنیه مانعی ندارد ، برخلاف شیعه ی دوازده امامی که حضرت محمد(ص) را خاتم الانبیاء می دانند و برای او دوازده وصی و جانشین قایلند و ظاهر شریعت را معتبر و غیر قابل نسخ می دانند و برای قرآن کریم هم ظاهر و هم باطن اثبات می کنند.»(فرق و مذاهب .ص77) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه