ظاهرا حضرت علی(ع) «حی علی خیر العمل» را وارد اذان و اقامه نماز کرده اند اولا چرا چنین کردند؟ ثانیا آیا این عمل بدعت محسوب نمی شود؟

«حی علی خیر العمل» در دوران رسول الله (ص) جزو اذان و اقامه بوده است و منابع شیعه و سنی بر آن همداستان هستند و مع الاسف به دلیل بروز بدعت های بسیار پس از رحلت پیامبر(ص) ، این بخش از اذان نیز حذف شد و اعتراض بسیاری از صحابه را نیز بدنبال داشت. درنگ نکات ذیل برای تصحیح اتهام شما مفید است:1. شرف الدین معروف به سیاغی (متوفای 1221) در کتاب «الروض النضیر» می گوید: صحیح آن است که اذان با «حی علی خیر العمل» تشریع شده است، گذشته بر این همگان اتفاق نظر دارند بر این که در روز خندق، این جمله جزء اذان بوده است. (1) .2.متقی هندی از معجم طبرانی نقل می کند: بلال در اذان صبح «حی علی خیر العمل» می گفت.(2)3. حافظ علوی زیدی [7] (367ـ 445) در رساله خاص خود به نام «الأذان بحیّ علی خیر العمل» به طور مسند از «ابی محذوره» صحابی رسول خدا صلَّی اللّه علیه و آله و سلَّم نقل می کند که پیامبر به وی اذان آموخت و یکی از فصول آن «حی علی خیر العمل» بود.(3)4. حافظ علوی نقل می کند که آل رسول خدا صلَّی اللّه علیه و آله و سلَّم بر وجود آن در اذان اتفاق نظر دارند و مؤذنان در عصر ابی بکر نیز به همین شیوه اذان می گفتند، امّا وقتی عمر زمان خلافت را به دست گرفت، گفت: «گفتن حیّ علی خیر العمل را ترک کنید تا مردم به بهانه این که نماز بهترین عمل است، جهاد را ترک نکنند». او(عمر) نخستین فردی بود که این فصل از اذان را ترک کرد». (4) 5. قوشچی یکی از دانشمندان بزرگ سنی مذهب متوفای 879 قمری است ، او این سخن را از طبرى در المستبین نقل می کند که عمر چنین گفت :«ثلاث کنَّ على عهد رسول اللَّه صلى الله علیه و آله و سلم و أنا محرّمهنَّ و معاقب علیهنَّ: متعة الحجِّ، و متعة النساء، و حیَّ على خیر العمل فی الأذان؛ سه چیز در زمان رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله بود که من حرام کننده آنها و عقوبت کننده بر مرتکبین آنها هستم: متعه حج ، متعه نساء و حّى على خیر العمل در اذان». قوشچی پس از نقل این سخن ، به عذر تراشی برای اقدام بدعت آمیز عمر دست می زند و آن را اجتهاد می شمارد! او می نویسد: چنین کاری از سوی عمر سبب قدح او نمی شود ؛ زیرا مخالفت یک مجتهد با دیگری در مسائل اجتهادیه بدعت نیست!(5) پی نوشت:1. الروض النضر:1/ 542. 2. کنزالعمال:342، ح23174. 3. الأذان بحی علی خیرالعمل:26، 27، 29 .4. الاذان بحی علی خیر العمل:29. 5. شرح التجرید: ص 484. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه