با بيان اقسام معاش اخلاقي (از جهت رابطه با فرد و اجتماع)، بيان نمائيد كه به چه اخلاقي اخلاق محموده و به چه اخلاقي اخلاق رذيله مي‎گويند؟

مسائل اخلاقى، از جهت رابطه با فرد و اجتماع به دو بخش تقسيم مى شود: اخلاق فردى و اخلاق اجتماعى. اخلاق فردى ملكات و صفاتى است كه در رابطه ى انسان با خود و با خدا مطرح مى گردد، مثل توجه به خدا، صبر، رضا، توكل، شكر، خوف، رجا، قناعت، خضوع، خشوع، بندگى و عبوديت و اخلاص كه اخلاق حسنه ى فردى اند; و بى تابى، غفلت، ناسپاسى، يأس از رحمت خدا، غرور، عجب و ريا كه نمونه ى از اخلاق رذيله و پست فردى است. اين اوصاف، ملكات و صفاتى هستند كه به واسطه ى آنها چهره ى باطنى فرد، قطع نظر از اجتماع مشخص مى گردد، يعنى حتى اگر فرضاً در محيطى تنها و خارج از اجتماع زندگى كند، باز تحقيق مى پذيرند. اخلاق اجتماعى، صفات و ملكاتى است كه در رابطه ى بشر و اجتماع مطرح مى گردد، به طورى كه اگر فرضاً جامعه و اجتماعى در كار نباشد آن صفات مفهومى نداشته و تحقق نمى پذيرد; مانند صفات پسنديده ى اجتماعى سخاوت، وفاى به عهد، تواضع و فروتنى، عدالت، حلم و بردبارى، انصاف، صداقت و راستى، امانت دارى، ايثار و گذشت، عاطفه و محبت، عفو و اغماض، ادب، عفت و خيرخواهى; و صفات ناپسند اجتماعى، مانند حسادت، بخل، تكبر، ظلم، فتنه جويى، كينه و بغض، خيانت، غضب، خدعه و مكر، قساوت، بى مهرى، ترس و خوف و... . امّا اخلاق محموده و اخلاق رذيله از تعديل قواى عاقله، شهويه، غضبيّه، و وهميّه، به ترتيب، حكمت، عفت، شجاعت و عدالت پديد مى آيد كه تمام فضايل و كمالات اخلاق، به اين چهار صفت باز مى گردند. به اين ها اخلاق محموده مى گويند. اگر اين چهار قوّه تعديل نگردند، بشر رو به نكبت و بدبختى رفته و به تباهى و رذايل اخلاقى كشيده مى شود، و از افراط و تفريط قواى چهارگانه، هشت صفت به وجود مى آيد، جربزه و جهل، شره و خمودى، تهور و جُبن، ظلم و انظلام. تمام صفات رذيله و ناپسند به اين هشت خصلت بازمى گردد، كه به اين ها اخلاق رذيله گويند. .

راسخون

مرجع:

ایجاد شده در سه روز پیش

لینک کوتاه