چرا خدا حوادثی مثل زلزله را به وجود می‏آورد كه انسان‏ها از بین بروند; آیا می‏توان علت زلزبه را غضب یا خشم طبیعت دانست؟

در پاسخ به این پرسش باید توجه داشت كه بلاها و دشواری‏ها، علل و رازهای متعددی دارند . از این رو توجه به نكات ذیل شایسته است: 1 . زلزله را نمی‏توان شر دانست . شر دو معنی دارد: چیزی كه ملایم و هماهنگ باطبایع نیست; مانند حیوانات موذی و دیگری چیزهایی كه موجب فساد می‏شوند و در آن مصلحتی وجود ندارد . آن چه از خدا نفی می‏شود، قسم دوم است; بنابراین ما در عالم «بد مطلق‏» نداریم و هر چه كه لباس وجود و هستی پوشیده، به نحوی خیر دارد; گرچه بر ما پوشیده باشد . پس بد مطلق نباشد در جهان بد به نسبت‏باشد این را هم بدان زهر مار آن مار را باشد حیات نسبتش با آدمی باشد ممات (1)از دیدگاه یك خداپرست، خیر محض و آن چه كه خیرش بیشتر است، امكان وجود دارد، اما آن چه كه شر محض است‏یا شرش بیشتر از خیرش باشد، امكان وجودش از سوی خداوند نیست . 2 . این مصیبت‏ها و بلاها را می‏توان از منظر امتحان و آزمایش الهی نگریست و صبر در برابر این مصیبت‏ها ارزشمند است . خداوند می‏فرماید: «و قطعا شما را به چیزی از (قبیل) ترس و گرسنگی و كاهشی در اموال و جان‏ها و محصولات می‏آزماییم و مژده ده شكیبایان را» . 1 در آیه‏ای نیز بر امتحانی بودن شر و خیر گواهی می‏دهد; «و شما را از راه آزمایش به بد و نیك خواهیم آزمود» . (2) علامه مطهری در توضیح این آیه معتقد است كه «ای بسا یك چیزی خودش خیر است; نعمت است; ما كه به شما می‏دهیم، جنبه امتحانی دارد; ولی وقتی كه به شما دادیم، همین خیر بسا هست كه سبب فساد شما بشود; باز شر هم جنبه امتحانی دارد; ای بسا همین شر منشاء اصلاح شما بشود» . (3) 2 . مصیبت‏ها تربیت كننده فرد، بیدار كننده جامعه، هوشیار كننده انسان‏های خفته و تحریك كننده عزم‏ها و اراده‏هاست . بلا و مصیبت این گونه نیست كه اثرش بریدن و خمودی باشد; بلكه وجود سختی‏ها برای آن است كه استعداهای باطنی انسان بروز كند . بلاها هم فرد را تربیت می‏كند و هم به بیدار سازی جامعه می‏انجامد . درنگ در بی‏تابی‏ها، سوگ‏ها و ایثارهای زیبای ایرانیان، پس از واقعه بم گواه این مدعاست . در دل گرفتاری ها و مصیبت‏ها، سعادت و نیك‏بخی‏ها نهفته است . در دنیا كسی پیروز است كه قدرت شناوری داشته باشد . شناوری در امواج بلاها و سختی‏ها، و شناوری در میدان عمل و در عرصه مصیبت‏ها به دست می‏آید . (4) همه عمر تلخی كشیده است‏سعدی كه نامش برآمد به شیرین زبانی3 . بلا و مصیبت، صفت رضا به قضای الهی و خشنودی را به آن چه خدا پیش می‏آورد، ایجاد می‏كند و برای مردان خدا، صبر در برابر مصیبت‏ها همچون شهد شیرین است . (5) چون صفا بیند، بلا شیرین شود خوش شود دارو چو صحت‏بین شود برد بیند خویش را در عین مات پس بگوید اقتلونی یا ثقات4 . مشكلاتی كه بر مردان الهی وارد می‏شود نه از نوع عذاب، بلكه برای ترفیع مقام یا آزمایش است . جمله معروف «البلاء للولاء» ، مبین این اصل است . اگر با دیگرانش بود میلی چرا جام مرا بشكست لیلیبلا برای اولیای خدا از نعمت‏ها و هدایای بزرگ الهی است . امام صادق (علیه السلام) می‏فرماید: «خداوند بنده‏ای را كه دوست می‏دارد، او را در گرداب بلا فرو می‏برد; فرو بردنی‏» . (6) هر آدمی كه كشته شمشیر عشق شد گو غم مخور كه ملك ابد خون بهای اوستاز دست دوست هر چه ستانی شكر بود سعدی رضای خود مطلب چون رضا اوست> 5 . برخی از مصیبت‏هایی كه در مورد انسان‏های پاك، اما خطاكار پیش می‏آید، برای پاك‏سازی‏آنهاست; (7) مولوی می‏گوید: كه بلای دوست تطهیر شماستعلم او بالای تدبیر شماستمصیبت‏های وارده، ضمن فراهم آوری آمرزش گناه، زمینه تقرب بیشتر به خدا را فراهم می‏آورد . به فرموده امام كاظم (علیه السلام) «ناخوشی و سختی نعمتی است كه خداوند برای پاك‏سازی به انسان عنایت می‏كند» . (8) 6 . در پایان این نكته نیز لازم به ذكر است كه برخی دیگر از مصیبت هایی كه به بشر می‏رسد، زاییده انتخاب انسان است . خداوند هم بر این نكته تاكید دارد كه «هر گونه مصیبتی كه به شما برسد، به سبب دستاورد خود شماست‏» . (9) عدم رعایت اصول مهندسی در ساخت‏بناها و تلفات سنگین ناشی از این امر را از نظر نباید دور داشت . به راستی چرا زلزله‏های بالای 7 ریشتر در ژاپن تلفات بسیار اندكی داشته است؟ پی‏نوشت: 1 . جلال الدین بلخی . 2 . بقره (2): 155 . 3 . انبیاء (21): 35 . 4 . شهید مطهری، مجموعه آثار، ج 4، ص 328 . 5 . همان، ص 311 . 6 . مجموعه آثار (عدل الهی)، ج 1، ص 176 . 7 . محمد باقر مجلسی، بحارالانوار، ج 15، ص 55 . 8 . محمد محمدی‏ری‏شهری، عدل در جهان بینی توحیدی، ص 141 . 9 . بحارالانوار، ج 78، ص 165 . .

راسخون

مرجع:

ایجاد شده در سه روز پیش

لینک کوتاه