آیا «ثابتات ازلیه» که معتزله بیان کرده‌اند همان «اعیان ثابته» نزد عرفا است؟

از نظر معتزلیان شیء اعم از وجود است؛ زیرا بین «وجود» و «عدم»، حدّ وسطی به نام «حال» وجود دارد که هرچند وجود ندارد، اما مفهوم «شیء» بر آن صادق است؛ اما اعیان ثابته در نظر اهل عرفان همان صوَر ماهیات و کثرات تفصیلی است که در دومین تجلی از تجلیات الهی پس از تعیّن اول محقق می‌گردد. اهل عرفان، اعیان ثابته را هر چند به «لا موجودة و لا معدومه» توصیف نموده‌اند، ولی «وجود و عدم» در اصطلاح آنها با آنچه در اصطلاح فلاسفه است، متفاوت می‌باشد؛ زیرا مقصود اهل عرفان از وجود، ظهور در خارج از صقع ربوبی بوده و عدم نیز به معنای باطن بودن شیء در صقع ربوبی می‌باشد. پس ثبوت در اعیان ثابته به معنای وجود علمی الهی است که در مقابل وجود خارجی قرار می‌گیرد. .

اسلام کوئست

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/23

لینک کوتاه