آیا این جمله در هر شرایطی درست است؟ «امروز حفظ حکومت اسلامی از اهم واجبات است.»اگر جواب مثبت است چرا؟ و اگر منفی، باز هم چرا؟ (با معرفی منبع)

حفظ حکومت اسلامی، ‌یکی از اساسی ترین موضوعات فقه سیاسی می باشد. تبیین چرایی این موضوع و حدود و ضوابط آن، نیازمند ارائه مباحث مفصلی است که فقهاء و اندیشمندان اسلامی در منابع مربوط بدان پرداخته اند. به صورت مختصری مطالبی در این زمینه ارائه می شود: یکم: حفظ حکومت اسلامی و لزوم دفاع از آن به دو گونه قابل تصور است:حفظ حکومت اسلامی در صورتی که دارای تمامی ویژگی های اساسی یک نظام اسلامی از نظر شرایط حاکمان، ساختارهای حقوقی سیاسی، اجرایی، عمکردها و ... بوده باشد. به عنوان نمونه، اگر در زمانی حضور معصومین است، امام معصوم در رأس آن نظام بوده باشد یا این که در غیر این صورت امام معصوم آن حکومت را مورد تأیید قرار داده می باشد یا این که تضعیف آن را بنابر مصالحی مهم تر جایز نداند. و هم چنین در زمان غیبت معصومین، نایبان خاص یا عام معصومین، اداره حکومت را در دست داشته باشد یا این که حکومت حاکم را مورد تایید قرار داده یا بنابر مصالحی تضعیف آن را جایز ندانند. و هم چنین از نظر ساختارهای حقوقی، سیاسی، اجرایی و ... آن نظام و حکومت، مطابق با قوانین و آموزه های اسلامی بو ده و هدف اصلی حکومت برپایی آموزه ها و ارزش های اسلامی در جامعه باشد، مسلما در چنین صورت هایی، حفظ چنین حکومتی در تمامی شرایط از اهم واجبات می باشد.2- در صورتی که حکومت اسلامی، تنها در ظاهر اسلامی بود، و در حقیقت دارای ویژگی های اساسی یک حکومت اسلامی نباشد. در چنین صورتی حفظ حکومت اسلامی، نیازمند بررسی شرایط زمانی و مکانی و سایر موضوعات مرتبط می باشد.دوم- به صورت منطقی تمامی دلایلی که وجوب تشکیل حکومت اسلامی و ضرورت آن را اثبات می نمایند، بر لزوم حفظ و استمرار آن نیز دلالت دارند. برخی از این دلایل عقلی بوده و برخی دلایل نقلی و با استناد به آیات و روایات و سیره معصومین ثابت می شود. که در پاسخ سؤال بعدی این موضوع را مورد بررسی قرار می دهیم، حضرت امام «ره» حفظ نظام اسلامی را از اهم واجبات برشمرده و می فرمایند: «مساله حفظ نظام جمهوری اسلامی در این عصر و با وضعی که در دنیا مشاهده می شود و با این نشانه گیریهایی که از چپ و راست و دور و نزدیک نسبت به این مولود شریف می شود، از اهم واجبات عقلی و شرعی است که هیچ چیز به آن مزاحمت نمی کند». (صحیفه نور، ج 19، ص 106) هم چنین ایشان حفظ نظام را یکی از فلسفه های تشکیل حکومت دانسته، می نویسد:«احکام الهی، خواه احکام مالی یا سیاسی یا حقوقی، نسخ نشده اند، بلکه تا روز قیامت باقی خواهند ماند و نفس بقای این احکام، مقتضی وجود حکومتی و ولایتی است که ضامن نگه داری سروری و سیادت قانون الهی و متکفل اجرای آن باشد. و اجرای احکام خداوند امکان ندارد مگر با تأسیس حکومت تا این که هرج و مرج لازم نیاید، علاوه بر این که، حفظ نظام از واجبات مؤکد بوده و اختلال و نابسامانی امور مسلمانان از امور ناخوشایند است و نظام حفظ نمی شود و از هرج و مرج جلوگیری نمی شود، مگر به واسطه والی و برقراری حکومت». (کتاب البیع، قم: اسماعیلیان، ج 2، ص 461) نتیجه این که:حفظ حکومت اسلامی در تمامی شرایط، از اهم واجبات الهی است و همه مسلمانان مکلفند نسبت به دفاع از حکومت اسلامی چه در مقابل تهدیدات خارجی وچه نسبت به کارکردهای داخلی آن اقدام نموده و از تضعیف و یا نابودی آن جلوگیری نمائید. مگر زمانی که یک حکومت به ظاهر اسلامی بود، و کارکردها و ویژگی های حکومت اسلامی را نداشته باشد و حفظ آن در تعارض با اساس اسلام باشد. که در چنین وضعیتی، تعیین تکلیف مسلمانان نیازمند توجه به شرایط و مقتضیات زمانی و مکانی می باشد. جهت مطالعه بیشتر ر.ک:1- امام خمینی و حکومت اسلامی، نشر موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1378، ج 7، ص 902- امام خمینی و حکومت اسلامی، نشر موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1378، ج 5، ص 5063- اندیشه های فقهی - سیاسی، امام خمینی، کاظم قاضی زاده، مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری، ص 2304- فصلنامه حکومت اسلامی، مقاله حفظ نظام، محمدحسین مهوری، ش 20 و 21 .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه