به نام خدا-سلام آیا اموات در عالم برزخ قادر به دیدن اموات خانوادگی خود هستند؟

1ـ دیدار در برزخ : طبق روایات اهل بیت علیهم السلام اموات ، در عالم برزخ ، دارای بدنهایی غیر مادّی و شبح گونه ای هستند که با آن ابدان در عالم برزخ زندگی می کنند و همدیگر را نیز می شناسند. در عالم برزخ هر شخصی جایگاه خاصّی برای خود دارد ، که شبها را در آن به سر می برد ؛ امّا روزها عدّه ای از آنها به وادی السّلام منتقل می شوند که بهشت عالم برزخ است و عدّه ای دیگر نیز به وادی برهوت برده می شوند که جهنّم برزخی است. همچنین هر کس ــ اعمّ از مؤمن و غیر مؤمن ــ بسته به عمل و مرتبه ی وجودی خود ، گاه اجازه می یابد تا از اهل خود در دنیا دیدار نماید.« عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ إِنَّ الْمُؤْمِنَ لَیَزُورُ أَهْلَهُ فَیَرَى مَا یُحِبُّ وَ یُسْتَرُ عَنْهُ مَا یَکْرَهُ وَ إِنَّ الْکَافِرَ لَیَزُورُ أَهْلَهُ فَیَرَى مَا یَکْرَهُ وَ یُسْتَرُ عَنْهُ مَا یُحِبُّ قَالَ وَ مِنْهُمْ مَنْ یَزُورُ کُلَّ جُمْعَةٍ وَ مِنْهُمْ مَنْ یَزُورُ عَلَى قَدْرِ عَمَلِهِ . ـــــــ امام صادق علیه السلام فرمودند:روح مؤمن أهل خود را دیدار می کند و آنچه خوش آیند او باشد می بیند و آنچه خوش آیند او نیست از او نهان داشته می شود، و کافر زیارت می کند اهل خود را و آنچه خوش آیند او نیست می بیند و آنچه خوش آیند او است از او نهان داشته می شود ؛ سپس فرمود: برخی از آنها اهل خود را زیارت می کنند روز جمعه و برخی نیز زیارت می کنند به اندازه عمل خویش.»( بحار الأنوار ، ج 58، ص: 52)امّا درباره ای اینکه اهل برزخ همدیگر را می شناسند ، روایات زیاد است به برخی از آنها اشاره می شود. « عَنْ حَبَّةَ الْعُرَنِیِّ قَالَ خَرَجْتُ مَعَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام إِلَى الظَّهْرِ فَوَقَفَ بِوَادِی السَّلَامِ کَأَنَّهُ مُخَاطِبٌ لِأَقْوَامٍ فَقُمْتُ بِقِیَامِهِ حَتَّى أَعْیَیْتُ ثُمَّ جَلَسْتُ حَتَّى مَلِلْتُ ثُمَّ قُمْتُ حَتَّى نَالَنِی مِثْلُ مَا نَالَنِی أَوَّلًا ثُمَّ جَلَسْتُ حَتَّى مَلِلْتُ ثُمَّ قُمْتُ وَ جَمَعْتُ رِدَائِی فَقُلْتُ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ إِنِّی قَدْ أَشْفَقْتُ عَلَیْکَ مِنْ طُولِ الْقِیَامِ فَرَاحَةَ سَاعَةٍ ثُمَّ طَرَحْتُ الرِّدَاءَ لِیَجْلِسَ عَلَیْهِ فَقَالَ لِی یَا حَبَّةُ إِنْ هُوَ إِلَّا مُحَادَثَةُ مُؤْمِنٍ أَوْ مُؤَانَسَتُهُ قَالَ قُلْتُ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ وَ إِنَّهُمْ لَکَذَلِکَ قَالَ نَعَمْ وَ لَوْ کُشِفَ لَکَ لَرَأَیْتَهُمْ حَلَقاً حَلَقاً مُحْتَبِینَ یَتَحَادَثُونَ فَقُلْتُ أَجْسَامٌ أَمْ أَرْوَاحٌ فَقَالَ أَرْوَاحٌ وَ مَا مِنْ مُؤْمِنٍ یَمُوتُ فِی بُقْعَةٍ مِنْ بِقَاعِ الْأَرْضِ إِلَّا قِیلَ لِرُوحِهِ الْحَقِی بِوَادِی السَّلَامِ وَ إِنَّهَا لَبُقْعَةٌ مِنْ جَنَّةِ عَدْن ـــــــ حبّه عرفی گوید : با امیر مومنان به سوی پست کوفه خارج شدیم ؛ امیر المومنین علیه السلام در پشت کوفه در وادی السلام ایستاده بود و گویی با کسانی سخن می گفت. من نیز با او ایستادم تا خسته شدم ، پس نشستم تا اینکه ملول شدم ، دوباره برخاستم و ردایم را جمع کرده و گفتم یا امیرالمومنین من بر تو نگرانم از ایستادن زیاد ، بنشین و استراحت کن ! سپس ردایم را بر زمین پهن کردم تا بنشیند. فرمودند: ای حبّه آنچه دیدی نبود مگر سخن گفتن و مؤانست با مؤمن. گفتم یا امیرالمومنین ! آنها نیز چنین هستند؟ فرمود» آری اگر آنچه من می بینم برای تو هم کشف می شد ، می دیدی که مؤمنان حلقه وار نشسته و با هم سخن می گویند. گفتم اجسادند یا ارواح؟ فرمودند: ارواح ؛ و مومنی نمی میرد مگر اینکه به روح او گفته می شود: به وادی السلام ملحق شو. همانا وادی السلام قطعه ای از بهشت عدن است. » (بحار الأنوار ، ج 58 ،ص51 ) 2ـ دیدار در آخرت خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید: « یا عِبادِ لا خَوْفٌ عَلَیْکُمُ الْیَوْمَ وَ لا أَنْتُمْ تَحْزَنُونَ - الَّذینَ آمَنُوا بِآیاتِنا وَ کانُوا مُسْلِمینَ - ادْخُلُوا الْجَنَّةَ أَنْتُمْ وَ أَزْواجُکُمْ تُحْبَرُونَ - یُُطافُ عَلَیْهِمْ بِصِحافٍ مِنْ ذَهَبٍ وَ أَکْوابٍ وَ فیها ما تَشْتَهیهِ الْأَنْفُسُ وَ تَلَذُّ الْأَعْیُنُ وَ أَنْتُمْ فیها خالِدُونَ - وَ تِلْکَ الْجَنَّةُ الَّتی أُورِثْتُمُوها بِما کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ.ـــــــ اى بندگان من! امروز نه ترسى بر شماست و نه اندوهگین مى شوید! همان کسانى که به آیات ما ایمان آوردند و تسلیم بودند. شما و همسرانتان در نهایت شادمانى وارد بهشت شوید! ظرفها و جامهاى طلایى را گرداگرد آنها مى گردانند؛ و در آن(بهشت) آنچه دلها مى خواهد و چشمها از آن لذت مى برد موجود است؛ و شما همیشه در آن خواهید ماند! این بهشتى است که شما وارث آن مى شوید بخاطر اعمالى که انجام مى دادید! » (زخرف/ 68 – 72 )ظاهر این آیه ی شریفه بیانگر آن است که مخاطب این آیه مومنان هستند ، اعم از مردان مومن و زنان مومن. لذا مومنین با ازواجشان وارد بهشت می شوند؛ علامه طباطبایی در تفسیر المیزان فرموده اند : « مراد از این ازواج حور العین نیستند ؛ چون حور العین خارج از بهشت نیستند که داخل آن شوند . پس مراد از آن همسران دنیایی هستند. » اما جای شک نیست که زنان همه ی مردان بهشتی اهل بهشت نمی شوند ؛ همینطور شوهران همه ی زنان بهشتی هم اهل بهشت نمی شوند ؛ درحالی که خطاب خداوند متعال به همه ی اهل بهشت است ؛ لذا بعید نیست که در بهشت و حتی قبل از ورود در بهشت یا حتی در عالم برزخ زنان مومن بهشتی با مردان مومن بهشتی ، همسر شوند.( الله اعلم )باز خداوند متعال فرمود: « جَنَّاتُ عَدْنٍ یَدْخُلُونَها وَ مَنْ صَلَحَ مِنْ آبائِهِمْ وَ أَزْواجِهِمْ وَ ذُرِّیَّاتِهِمْ وَ الْمَلائِکَةُ یَدْخُلُونَ عَلَیْهِمْ مِنْ کُلِّ باب ــــــ (همان) باغهاى جاویدان بهشتى که وارد آن مى شوند؛ و همچنین پدران و همسران و فرزندان صالح آنها؛ و فرشتگان از هر درى بر آنان وارد مى گردند » (الرعد:23)و فرمود: « هُمْ وَ أَزْواجُهُمْ فی ظِلالٍ عَلَى الْأَرائِکِ مُتَّکِؤُنَ ـــــ آنها و همسرانشان در سایه هاى(قصرها و درختان بهشتى) بر تختها تکیه زده اند.» ( یس:56)پس اگر اهل خانواده ای بهشتی باشند باهم خواهند بود و این نعمتی است بر آنها. امّا اگر برخی از آنها جهنّمی باشند ؛ یا به شفاعت خود آنها به شفاعت دیگر شافعان از جهنّم خلاص خواهند شد و به خانواده ی خود خواهند پیوست ؛ یا خداوند خاطره ی آنها را از دل اهلش خواهد زدود تا رنجی از این بابت نداشته باشند. البته اگر شخص جهنّمی کافر و مشرک محض یا اهل عناد با خدا یا اهل بدعت نبوده باشد بالاخره بعد از مدّتی عذاب از جهنّم خلاص خواهد شد. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه