آیا اتحاد جماهیر شوروى سابق، در طول جنگ از عراق حمایت کرد؟ چگونه؟

جنگ ایران و عراق موجب بروز تعارض در مواضع شوروى شد. این کشور در ابتداى جنگ به رغم اینکه عراق حمله به ایران را آغاز کرده بود، در سازمان ملل بر بى‏طرفى خود تأکید کرد و در اوایل جنگ نیز به تقاضاى عراق براى تسلیحات پاسخ مثبت نداد و حتى شواهدى وجود دارد که سعى کرد با کمک‏هاى تسلیحاتى به ایران به این کشور نزدیک شود و جاى آمریکا را بگیرد، ولى در مقابل ایران از سیاست شوروى در این زمان استقبال نکرد. به هر حال، وضع به همین منوال به پیش نرفت بلکه پس از آزادسازى سرزمین‏هاى اشغالى به همت رزمندگان اسلام و هم زمان با عقب‏نشینى نیروهاى عراقى از بخشى از سرزمین‏هاى اشغالى در تابستان 1982 )1361(، روس‏ها انتقال سلاح به عراق را از سر گرفتند. صدام حسین در سپتامبر 1982 ) شهریور 1361( آغاز مجدد دریافت سلاح‏هاى روسى بر اساس قرار دادهاى پیش پرداخت شده و منعقد در دوره‏ى پیش از جنگ را اعلام کرد. این سلاح‏ها شامل جنگنده‏هاى میگ 25، تانک‏هاى تى 72 و انواع موشک‏هاى سام بود. در این دوره، شمار تکنسین‏ها و مشاوران روسى در بغداد نیز به 1000 تا 1200 نفر رسید. در اوایل 1983 نیز، بعد از دیدار مقامات عراقى از مسکو، این کشور سلاح بیشترى دریافت نمود و متخصصان روسى نیز در عراق افزایش یافتند. این اقدامات شوروى جهت‏گیرى جدید براى حمایت از عراق بود و با سیاست بى‏طرفى شوروى که در اوایل جنگ اعلام کرده بود، تناقض داشت. حمایت شوروى از عراق در این دوره از جنگ یعنى پس از فتح خرمشهر، نقطه‏ى عطفى در تاریخ جنگ به شمار مى‏آید . زیرا که عراق به خاطر سیستم نظامى شرقى خود احتیاج بسیار مبرمى به این کمک‏ها داشت، حتى کمک‏هاى نظامى غرب نیز نمى‏توانست به این حد به ساختار شرقى نظامى عراق کمک کند؛ زیرا امکان تهیه‏ى تسلیحات شرقى از بازار آزاد به راحتى امکان‏پذیر نبود و برخلاف تسلیحات غربى، اگر کشور سازنده‏ى آن یعنى شوروى و بلوک شرق از اعطاى آن خوددارى مى‏کردند، کشور مصرف کننده با بن‏بست رو به رو مى‏شد. از این جهت بود که کمک‏هاى شوروى که به طور مستقیم و یا غیر مستقیم و از طریق یک کشور ثالث صورت مى‏گرفت، براى عراق به منزله‏ى گشایش روزنه‏ى امیدى به حساب مى‏آمد. از طرف دیگر، شوروى همگام با آمریکا در شوراى امنیت، قطعنامه‏هایى را به تصویب رسانده‏اند که همگى به ضرر ایران تمام شده است. به عنوان مثال به دنبال اجراى موفقیت‏آمیز عملیات والفجر 8، شوراى امنیت در 5 اسفند 1364 تشکیل جلسه داد و قطعنامه‏ى 582 را درباره استفاده از سلاح شیمیایى به تصویب رساند. در این قطعنامه که با همکارى شوروى تصویب شد، با وجودى که فقط عراق از این نوع سلاح‏ها استفاده مى‏کرد، محکوم نشد. قید جمله‏ى »شوراى امنیت از طرفین مى‏خواهد که از سلاح‏هاى شیمیایى استفاده نکنند«، نشان مى‏دهد که شوروى و آمریکا تا چه حد نسبت به اقدامات غیر قانونى و ضد حقوق بشر عراق، از خود بى‏تفاوتى نشان مى‏دادند. علاوه بر این، هنگامى که ایران از پذیرش قطعنامه‏هاى 582 و 588 شوراى امنیت به دلیل عدم توجه به خواسته‏هاى به حقش امتناع نمود، سفیر شوروى در امارات متحده‏ى عربى همگام با آمریکا اعلام کرد که ایران مسئول شکست تلاش‏هاى بین‏المللى براى پایان دادن به جنگ است و باید سرزنش شود. موضع‏گیرى شوروى علیه ایران در حالى صورت مى‏گرفت که ارتش عراق به سلاح‏هایى همچون تانک‏هاى تى 55، تى 62 و تى 72، هلى کوپترهاى توپدار اى 24، توپ‏هاى روسى، هواپیماهاى میگ 25،23 و 29 و نیز وسایل حمل و نقل تانک و ... مجهز شده بود که از سال 1982 به بعد شوروى در اختیار عراق قرار داده بود و عراق با کمک همین هواپیماها و نیز موشک‏هاى اسکاد شوروى اقدام به بمباران و موشک باران مناطق مسکونى، بنادر، سکوهاى نفتى و ... ایران مى‏کرد. با نگاهى گذرا به حقایق مذکور، بدون شک مى‏توان نتیجه گرفت که شوروى از لحاظ نظامى و سیاسى در جنگ، مخصوصا پس از فتح خرمشهر، از دولت عراق حمایت مى‏کرد. منبع: جنگ ایران و عراق، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، فرهاد درویشی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ .

راسخون

مرجع:

ایجاد شده در سه روز پیش

لینک کوتاه