در شرع مقدس اسلام حکم به نجاست دسته ای از «بشر» شده است. فی الجمله کافر و مشرک مخاطب حکم نجاست در اسلام هستند. گفتیم بشر، از این جهت که با مقام انسانیت که مقام بسیار مقدسی است فاصله بنیادین گرفته اند و با انسان فقط در بشره و ظاهر مشترکند. مفهوم، علت و حکمت نجاست این بخش از بشریت را در پاسخ های آینده بررسی خواهیم کرد. لکن قبل از هرچیز شناخت ماهیت و ویژگی های بنیادین کافر و مشرک و تمییز آن ها از موارد مشابه لازم است.

در شرع مقدس اسلام حکم به نجاست دسته ای از «بشر» شده است. فی الجمله کافر و مشرک مخاطب حکم نجاست در اسلام هستند. گفتیم بشر، از این جهت که با مقام انسانیت که مقام بسیار مقدسی است فاصله بنیادین گرفته اند و با انسان فقط در بشره و ظاهر مشترکند. مفهوم، علت و حکمت نجاست این بخش از بشریت را در پاسخ های آینده بررسی خواهیم کرد. لکن قبل از هرچیز شناخت ماهیت و ویژگی های بنیادین کافر و مشرک و تمییز آن ها از موارد مشابه لازم است. کافر: کافر در لغت از مصدر کفر به معنای پوشاندن است. کفاره را از آن جهت کفاره گویند که آثار سوء رفتار را می پوشاند. به کافر از آن جهت کافر می گویند که حقیقتی را در مورد خداوند انکار کرده و می پوشاند. صفت کفر، صفت رفتار یا عقیده می تواند باشد. کسی که نسبت به نعمتی که به او داده اند قدردانی و تشکر نکند متصف به کفر نعمت می گردد، کسی را هم که حقیقتی را نسبت به خالق خود انکار کند (مثل اصل وجود خدا یا صفات الهی ) کافر می نامند. اما از نظر اصطلاح فقهی، صفت کافر فقط در مورد کفر اعتقادی جاری است. چهار دسته از عقائدی که خارج از چارچوبه اسلام باشد به کفر فقهی متصف می شود: اول: انکار خداوند به صورت کامل. این انکار ممکن است انکار مادی گرایانه، باشد، به این معنا که همه حوادث و مخلوقات را به ماده و قوانین صرفا مادی منتسب کند یا این که مخلوقات را به حوادث غیر مادی و غیر طبیعی و غیر الهی منسوب نماید. دوم: خداوند را قبول دارد ولی توحید را منکر است. این مورد مصداق شرک است. شرک یعنی شریک قائل شدن برای خدا. شرک به دو قسم اصلی، شرک جلی (آشکار) و شرک خفی (پنهان)، قابل تقسیم است. شرک آشکار شرکی است که شخص به صورت صریح ، دو یا چند خدا را اعتقاد دارد و می پرستد. لکن شرک خفی آن است که در مقام اعتقاد به وحدانیت خدا ایمان دارد لکن لازمه برخی عقائد و رفتار ها یا حتی عباداتش شریک قائل شدن برای خداست. شرکی که باعث نجاست یا خروج از اسلام است، شرک آشکار است نه شرک پنهان. سوم: انکار نبوت پیامبر اسلام صلوات الله علیه و آله، یا تکذیب کردن تعالیم و سخنان یا عقائدی که یقین داریم از ایشان است و تکذیب آن به منزل دروغ بستن به پیامبر مکرم اسلام (ص) است . نتیجه چنین تکذیبی را با اصطلاح تکذیب ضروری دین بازشناسی می کنند. چهارم: منکر معاد. منکرین معاد یا به این عنوان که منکر یکی از ضروریات دین اسلام هستند یا به عنوان این که منکر ضروری همه ادیان الهی هستند کافر محسوب می شوند. بر اساس توضیحات فوق چند نکته مشخص می شود. اول آن که ، شرک (شرک جلی) نوع خاصی از کفر است و همه مشرکین ، کافر هستند لکن همه کفار مشرک نیستند. دوم آن که، کافر انواع مختلفی دارد که تقسیم آن به کفار اهل کتاب و غیر اهل کتاب، از مهمترین تقسیماتی است که در بحث طهارت و نجاست کفار بحث می شود. کفار اهل کتاب، اگر چه تابع یکی از ادیان الهی هستند لکن به لحاظ این که نبوت پیامبر مکرم اسلام را انکار می کنند کافر تلقی می شوند. این که آیا حکم نجاست در مورد کفار اهل کتاب هم سریان دارد یا نه، مورد اختلاف بین فقها شیعه است. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه