ادعیه و آداب سفر

ادعیه و آداب سفر چون اراده سفر کنى... و اختیار نمایى روز شنبه را یا روز سه شنبه را یا روز پنجشنبه را و اجتناب کن از سفر کردن در روز دوشنبه و چهارشنبه و پیش از ظهر روز جمعه و از سفر کردن در این ایّام که در این نظم واقع شده : هفت روزى نحس باشد در مهى زان حذر کن تا نیابى هیچ رنج سه و پنج و سیزده با شانزده بیست و یک با بیست و چار و بیست و پنج از بعضى روایات نقل شده که بیست و یکم سفر کردن خوب است و در روز هشتم و بیست و سوم خوب نیست و سفر مکن در محاق شهر و در حالى که قمر در برج عقرب باشد و اگر ضرورتى حاصل شود براى سفر کردن در این اوقات دعاهاى سفر را بخوان و تصدّق کن و هر وقت که خواهى به سفر رو. صدقه : روایت شده که: مردى از اصحاب حضرت امام محمّد باقر علیه السّلام اراده سفرى کرد. خدمت آن حضرت رسید تا وداع کند با آن جناب، حضرت به او فرمود که: پدرم علی بن الحسین علیه السّلام هرگاه اراده مى نمود که به سوى بعض املاک خود بیرون رود، سلامتى خود را از خدا به آن چه براى او آسان بود، مى خرید یعنى به دادن صدقه به هر چه که ممکن بود و این در وقتى بود که پاى خود را در رکاب مى گذاشت و چون به سلامت از سفر مراجعت مى کرد، خدا را شکر مى کرد و تصدّق مى داد به آن چه که ممکن بود. آن مرد وداع کرد و رفت و به جا نیاورد آن چه را که آن حضرت فرموده بود، پس در راه هلاک شد. این خبر به امام محمّد باقر علیه السّلام رسید فرمود: این مرد پند داده شد، اگر مى پذیرفت. و سزاوار است که پیش از متوجّه شدن، غسل بکنى. پس جمع مى کنى اهل خود را نزد خود و دو رکعت نماز مى گزارى و از خدا خیر خود را سؤال مى نمایى و آیة الکرسی مى خوانى و حمد و ثناى الهى به جا مى آورى و صلوات بر حضرت رسول و آل او صلوات الله علیهم مى فرستى و مى گویى : اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْتَوْدِعُکَ الْیَوْمَ نَفْسِی وَ أَهْلِی وَ مَالِی وَ وُلْدِی وَ مَنْ کَانَ مِنِّی بِسَبِیلٍ الشَّاهِدَ مِنْهُمْ وَ الْغَائِبَ اللَّهُمَّ احْفَظْنَا بِحِفْظِ الْإِیمَانِ وَ احْفَظْ عَلَیْنَا اللَّهُمَّ اجْعَلْنَا [اجْمَعْنَا] فِی رَحْمَتِکَ وَ لَا تَسْلُبْنَا فَضْلَکَ إِنَّا* إِلَیْکَ راغِبُونَ* اللَّهُمَّ إِنَّا نَعُوذُ بِکَ مِنْ وَعْثَاءِ السَّفَرِ وَ کَآبَةِ الْمُنْقَلَبِ وَ سُوءِ الْمَنْظَرِ فِی الْأَهْلِ وَ الْمَالِ وَ الْوَلَدِ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ اللَّهُمَّ إِنِّی أَتَوَجَّهُ إِلَیْکَ هَذَا التَّوَجُّهَ طَلَباً لِمَرْضَاتِکَ وَ تَقَرُّباً إِلَیْکَ [اللَّهُمَ ] فَبَلِّغْنِی مَا أُؤَمِّلُهُ وَ أَرْجُوهُ فِیکَ وَ فِی أَوْلِیَائِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ ، پس وداع کن اهل خود را و برخیز و بر در خانه بایست و تسبیح حضرت فاطمه صلوات الله علیها را بخوان و سوره حمد را از پیش رو و از جانب راست و از جانب چپ بخوان و هم چنین آیة الکرسی را از سه جانب بخوان و بگو: اللَّهُمَّ إِلَیْکَ وَجَّهْتُ وَجْهِیَ وَ عَلَیْکَ خَلَّفْتُ أَهْلِی وَ مَالِی وَ مَا خَوَّلْتَنِی وَ قَدْ وَثِقْتُ بِکَ فَلَا تُخَیِّبْنِی یَا مَنْ لَا یُخَیِّبُ مَنْ أَرَادَهُ وَ لَا یُضَیِّعُ مَنْ حَفِظَهُ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ احْفَظْنِی فِیمَا غِبْتُ عَنْهُ وَ لَا تَکِلْنِی إِلَى نَفْسِی یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ ، پس بخوان سوره قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ را یازده مرتبه و سوره إِنَّا أَنْزَلْناهُ و آیة الکرسی و سوره قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ و قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ پس دست بر جمیع بدن خود بمال و تصدّق کن به هر چه میسّر باشد و بگو: اللَّهُمَّ إِنِّی اشْتَرَیْتُ بِهَذِهِ الصَّدَقَةِ سَلَامَتِی وَ سَلَامَةَ سَفَرِی وَ مَا مَعِی اللَّهُمَّ احْفَظْنِی وَ احْفَظْ مَا مَعِیَ وَ سَلِّمْنِی وَ سَلِّمْ مَا مَعِیَ وَ بَلِّغْنِی وَ بَلِّغْ مَا مَعِیَ بِبَلَاغِکَ الْحَسَنِ الْجَمِیلِ . ... و سنّت است که با عمامه بیرون روى ... و قدرى از تربت امام حسین علیه السّلام با خود بردار و در وقت برداشتن بگو: اللَّهُمَّ هَذِهِ طِینَةُ قَبْرِ الْحُسَیْنِ علیه السلام وَلِیِّکَ وَ ابْنِ وَلِیِّکَ اتَّخَذْتُهَا حِرْزاً لِمَا أَخَافُ وَ مَا لَا أَخَافُ و با خود بردار انگشتر عقیق و فیروزه ... . و از حضرت صادق علیه السّلام منقول است که: کسى که بخواند آیة الکرسی را در سفر در هر شب سالم بماند و آن چه با او است، سالم بماند و بگوید: اللَّهُمَّ اجْعَلْ مَسِیرِی عِبَراً وَ صَمْتِی تَفَکُّراً وَ کَلَامِی ذِکْراً. و از حضرت امام زین العابدین علیه السّلام مروى است که فرمود: من پروا نمى کنم هر گاه بگویم این کلمات را اگر براى ضرر من جن و انس جمع شوند: بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ مِنَ اللَّهِ وَ إِلَى اللَّهِ وَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ اللَّهُمَّ إِلَیْکَ أَسْلَمْتُ نَفْسِی وَ إِلَیْکَ وَجَّهْتُ وَجْهِیَ وَ إِلَیْکَ فَوَّضْتُ أَمْرِی فَاحْفَظْنِی بِحِفْظِ الْإِیمَانِ مِنْ بَیْنِ یَدَیَّ وَ مِنْ خَلْفِی وَ عَنْ یَمِینِی وَ عَنْ شِمَالِی وَ مِنْ فَوْقِی وَ مِنْ تَحْتِی وَ ادْفَعْ عَنِّی بِحَوْلِکَ وَ قُوَّتِکَ فَإِنَّهُ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ . اوّل آن که سزاوار است براى شخص هرگاه سوار مى شود بِسْمِ اللَّهِ را ترک نکند. دوم آن که نفقه خود را حفظ کند و در جاى محکم بگذارد، زیرا که (روایت شده که: از فقه مسافر است حفظ کردن نفقه خود). سوم آن که در سفر اعانت رفقا کند و از خدمت و کار کردن در حوائج ایشان مضایقه نکند تا حق تعالى از او هفتاد و سه اندوه برطرف کند ، و او را در دنیا از هم و غم پناه دهد و از او اندوه بزرگ روز قیامت را برطرف کند. و روایت است که: حضرت امام زین العابدین علیه السّلام سفر نمى کرد مگر با اشخاصى که نشناسند آن حضرت را، براى آن که در راه اعانت آن ها نماید، زیرا که هر گاه آن جناب را مى شناختند، نمى گذاشتند که آن حضرت کارى بکند. و از اخلاق شریفه حضرت رسول صلّى الله علیه و آله نقل شده که وقتى، با اصحاب در سفر بود، خواستند گوسفندى بکشند؛ یکى گفت: کشتن گوسفند با من، دیگرى گفت: کندن پوست او با من و دیگرى گفت: پختن او با من، حضرت فرمود: جمع کردن هیزمش با من. گفتند: یا رسول الله این کار را ما خواهیم کرد، شما زحمت نکشید. فرمود: مى دانم شما این کار را خواهید کرد لکن من خوشم نمى آید که از شما امتیازى پیدا کنم، زیرا که حق تعالى کراهت دارد که ببیند بنده خود را که، فضیلت داده خودش را به رفقایش. و بدان که ثقیل ترین مردم در سفر نزد رفقا آن کسى است که با آنکه اعضایش صحیح و سالم است تنبلى مى کند و مشغول کارى نمى شود و منتظر است که رفقاى او کارهاى او را بکنند. چهارم آن که مسافر با کسى که در انفاق کردن نظیر او باشد، مصاحبت کند. پنجم آن که نیاشامد از آب هر منزلى مگر بعد از آن که او را به آب منزل قبل ممزوج کند. و شایسته و لازم است براى مسافر که با خود بردارد از خاک بلد خویش و از طینتى که تربیت بر آن شده است و هر منزلى که وارد مى شود، مقدارى از آن خاک بریزد در ظرف آب خود و آن را حرکت دهد پس بگذارد تا آب صاف شود آن وقت بنوشد. ششم آن که اخلاق خود را نیکو کند و حلم را زینت خود کند. هفتم آن که توشه از براى سفر خود بردارد. هشتم آن چه خیلى مهم است در سفر مراعات آن محافظت بر نمازهاى فریضه است . که به جا آورده شود با شرایط و حدود در اوایل اوقات چه آن که بسیار مشاهده شده از حجاج و زوّار که در طریق مسافرت ضایع کردند نمازهاى فریضه خود را به جهت آن که در وقت به جا نیاوردند یا به جا آوردند سواره و در محمل یا با تیمّم یا با نجاست بدن یا جامه و امثال این ها که تمام از بى مبالاتى و استخفاف شان به شأن نماز بوده و حال آن که (در روایت است از حضرت صادق علیه السّلام که فرمود: نماز فریضه بهتر است از بیست حج و یک حج بهتر است از خانه اى که پر از طلا باشد و آن طلاها را تصدّق دهند تا تمام شود) و ترک مکن بعد از نمازهاى مقصوره گفتن سى مرتبه : سُبْحانَ اللَّهِ* وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ* وَ لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ* وَ اللَّهُ أَکْبَرُ را که تأکید در آن وارد شده است . (کتاب شریف مفاتیح الجنان/ حاج شیخ عبّاس قمی رحمه الله (محدّث قمی)/ ابتدای باب سوم ) (برگرفته از نرم افزار محدّث قمی رحمه الله، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) قم) حاج شیخ عبّاس قمی رحمه الله / ولادت در قم در سال 1294 ه ق هجرت به نجف در 18 سالگی / هجرت به مشهد در سال 1332 هجرى / هجرت به نجف در سال 1352 هجرى وفات ایشان در نجف اشرف، در شب 23 ذیحجّه سال 1359 ه ق = دوم بهمن 1319 ش در سنّ 65 سالگی و قبر شریفش در ایوان سوّم ناحیه شرقى باب القبله صحن شریف مرقد مطهّر حضرت على علیه السّلام، کنار قبر استادش علاّمه محدّث نورى رحمه الله است. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه