منظور از ملاقات با پروردگار ویا لقاء اللَّه در آیات قرآن چیست؟ فقط در آخرت است؟

اولا: منظور از ملاقات با پروردگار ویا لقاء اللَّه در آیات قرآن چیست؟ تعبیر به لقاء اللَّه در قرآن مجید کرارا آمده است، و همه به معنى حضور در صحنه قیامت مى باشد. برای شاهد، دو آیه را به عنوان مثال می آوریم :آیه اول : سوره البقرة آیه 46 الَّذِینَ یَظُنُّونَ أَنَّهُمْ مُلاقُوا رَبِّهِمْ وَ أَنَّهُمْ إِلَیْهِ راجِعُونَ بدیهى است منظور از لقاء و ملاقات خداوند ملاقات حسى، مانند ملاقات افراد بشر با یکدیگر نیست، چه اینکه خداوند نه جسم است و نه رنگ و مکان دارد که با چشم ظاهر دیده شود، بلکه منظور یا مشاهده آثار قدرت او در صحنه قیامت و پاداشها و کیفرها و نعمتها و عذابهاى او است، چنان که گروهى از مفسران گفته اند و یا به معنى یک نوع شهود باطنى و قلبى است، زیرا انسان گاه به جایى مى رسد که گویى خدا را با چشم دل در برابر خود مشاهده مى کند، به طورى که هیچگونه شک و تردیدى براى او باقى نمى ماند.این حالت ممکن است بر اثر پاکى و تقوا و عبادت و تهذیب نفس در این دنیا براى گروهى پیدا شود، چنان که در نهج البلاغه مى خوانیم: یکى از دوستان دانشمند على ع به نام ذعلب یمانى از امام ع پرسید هل رایت ربک: آیا خداى خود را دیده اى؟! امام ع فرمود:« ا فاعبد ما لا ارى : آیا خدایى را که نبینم پرستش کنم؟! و هنگامى که او توضیح بیشتر خواست امام اضافه کرد:لا تدرکه العیون بمشاهدة العیان و لکن تدرکه القلوب بحقائق الایمان »چشمهاى ظاهر هرگز او را مشاهده نکنند، بلکه قلبها بوسیله نور ایمان او را درک مى نمایند ولى این حالت شهود باطنى در قیامت براى همگان پیدا مى شود، چرا که آثار عظمت و قدرت خدا در آنجا آن چنان آشکار است که هر کوردلى هم ایمان قطعى پیدا مى کند.آیه دوم :در آیه سوره کهف (فَمَنْ کانَ یَرْجُوا لِقاءَ رَبِّهِ فَلْیَعْمَلْ عَمَلًا صالِحاً).لقاى پروردگار، که همان مشاهده باطنى ذات پاک او با چشم دل و بصیرت درون است گر چه در این دنیا هم براى مؤمنان راستین امکان پذیر است اما از آنجا که این مساله در قیامت به خاطر مشاهده آثار بیشتر و روشنتر و صریحتر جنبه همگانى و عمومى پیدا مى کند، این تعبیر در لسان قرآن معمولا در مورد روز قیامت به کار رفته است.اما ثانیا؛ آیا حرکت انسان به سوی خدا در قیامت ادامه دارد یا با ملاقات با پروردگار پایان می پذیرد؟اکنون که روشن شد منظور از ملاقات پروردگار ، حضور در صحنه قیامت و مشاهده و درک باطنی خداوند است ، دلیلی وجود نداردکه این مشاهده درونی و درک باطنی برای انسان ( که نوعی از رشد و تهذیب و تکامل را در پی دارد)، متوقف بماند . به بعضی از آیات واحادیث که در این زمینه رسیده است دقت فرمایید : 1- بقره (2)، آیه 174. (إِنَّ الَّذِینَ یَکْتُمُونَ ...وَ لا یُکَلِّمُهُمُ اللَّهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ وَ لا یُزَکِّیهِمْ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِیمٌ) : «حقیقت این است که کسانى که آنچه خداوند از کتاب نازل کرده، پنهان مى دارند و بدان بهاى ناچیزى به دست مى آورند،... خدا روز قیامت با آنان سخن نخواهد گفت و پاکشان نخواهد کرد و عذاب دردناکى خواهند داشت». مفهوم این آیه ، آن است که تزکیه در قیامت، درباره انسان هایى به خصوص است و شامل کسانى که احکام خدا را در مقابل پول و ریاست مى فروشند و از حکم خدا در مى گذرند، نخواهد شد.تزکیه (تطهیر و پاک ساختن)، همان حرکت تکاملی روحی است؛ چرا که موجود متحرّکى که در مسیرى پیش مى رود، نقایص، حجاب ها، پرده ها، رنگ ها و معایب را کنار زده، خود را از آن آلودگى ها و تعلق پاک مى سازد. 2- حج (22)، آیه 23 و 24 (إِنَّ اللَّهَ یُدْخِلُ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ یُحَلَّوْنَ فِیها مِنْ أَساوِرَ مِنْ ذَهَبٍ وَ لُؤْلُؤاً وَ لِباسُهُمْ فِیها حَرِیرٌ وَ هُدُوا إِلَى الطَّیِّبِ مِنَ الْقَوْلِ وَ هُدُوا إِلى صِراطِ الْحَمِیدِ)«حقیقت این است خداوند کسانى را که ایمان آورده و کارهاى شایسته کرده اند، در باغ ها و [ بهشت هایى ] که از زیر [ درختان ] آن نهرها روان است، درآورده و [ داخل مى گرداند]. در آنجا با دستبندهایى از طلا و مروارید آراسته مى شوند و لباسشان در آنجا از حریر [ پرنیان ] است. [ پس از قرار گفتن در چنین وضعیتى ]هدایت مى شوند به گفتار پاک و [ پاکیزه ] و به سوى راه خداى ستوده [ حمید ]هدایت مى گردند».این آیه به حقایقى اشاره دارد از جمله: این گفتار و سخن پاکیزه چیست؟ از ابن عباس نقل شده است: به شهادت «لا اله الا الله» هدایت مى شوند. در بهشت به هر جا که نگاه مى کند، مى گوید: «لا اله اا الله». اما چه گفتنى و چه تبعات و آثارى پس از این گفتن و خواندن مى آید؟ فقط اهلش مى دانند و بس. از ابن زید نقل شده است: به این گفتار پاکیزه «الله اکبر» نیز اضافه مى شودبحارالانوار، ج 8، ص 91. و اهل بهشت مدام «الله اکبر» مى گویند و دائماً سیر صعودى و تکاملى را طىّ مى کنند. حضرت رسول اکرم(ص) شاهد جمال حق بود و هر چه پیش مى رفت و بیشتر مى رسید، مى فرمود: «الله اکبر»، باز بیش تر مى دید و در مى یافت که نمى توان خداوند را توصیف کرد و دوباره مى فرمود: «الله اکبر».3- در بعضی از احادیث که در فضیلت حافظین قرآن در اصول کافی آمده است؛ دستور به قرائت آیه ودر نتیجه بالا رفتن درجه وبه دست آوردن کمالات می کند: الکافی ج : 2 ص : 603 باَبُ فَضْلِ حَامِلِ الْقُرْآنِ«وَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع، قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص: تَعَلَّمُوا الْقُرْآنَ فَإِنَّهُ یَأْتِی یَوْمَ الْقِیَامَةِ صَاحِبَهُ فِی صُورَةِ شَابٍّ جَمِیلٍ ... ثُمَّ یُقَالُ لَهُ اقْرَأْ وَ ارْقَهْ فَکُلَّمَا قَرَأَ آیَةً صَعِدَ دَرَجَةً وَ یُکْسَى أَبَوَاهُ حُلَّتَیْنِ إِنْ کَانَا مُؤْمِنَیْنِ ... »«...قرآن را یاد بگیرید ،کسی که قرآن رافرا گرفته روز قیامت به صورت جوان خوش سیمایی محشور خواهد شد .... سپس از او دعوت به قرائت قرآن می شود، ودر مقابل هر آیه ای که می خواند درجه او بالاتر رفته وبه والدینش اگر مومن باشند،از زیور بهشتی می پوشانند...» .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه