چه كنم كه بتوانم براى امام حسين(علیه السلام) عزادارى و گريه كنم؟ راه آمادگى روحى و روانى گريه بر امام حسين(ع) چيست؟

به منظور پاسخ به اين سؤال، لازم است ابتدا از ديدگاه روان‏شناسى گريه را به عنوان يك حالت رفتار و جلوه احساسى هيجان معنا كنيم و آن‏گاه عوامل مؤثر در بروز آن را شناسايى كرده تا با فراهم ساختن عوامل و علل، معلول (گريه) را تحصيل كنيم. گريه انواع متعدد دارد و دامنه تنوع آن از گريه شادى تا گريه غم را در بر مى‏گيرد و روشن است كه گريه بر امام حسين (ع)، گريه سوگ و غم‏گسارى است لذا بايد از بين انواع گريه، گريه سوگ و غم گسارى را تعريف و عوامل مؤثر بر بروز اين نوع گريه را برشماريم. گريه سوگ و غم، در واقع جلوه خارجى غمگينى است. گريه سوگ واكنشى است كه فرد به هنگام احساس غمگينى از خود نشان مى‏دهد و سوگوارى و عزادارى- گريه جلوه آن است- يك جلوه رفتارى و اجتماعى از ماتم و ساير رفتار و اعمال مربوط به داغ‏ديدگى است. پس اگر در پى عزادارى و گريه هستيم، بايد غم را تحصيل كنيم كه حالت برانگيزنده گريه است يعنى، اگر در صدد گريه بر امام حسين (ع) و سوگوارى بر سالار شهيدان هستيم، بايد غم حسين (ع) را در دل داشته باشيم و داغ حضرتش را در سينه جاى دهيم. اى صبا نكهتى از كوى فلانى به من آر زار و بيمار غمم راحت جانى به من آرچون: گر ديگران به عيش و طرب خرسند و شاد مارا غم نگار بود مايه سرورپس بايد تحصيل غم نمود و براى تحصيل آن، ابتدا بايد غم را تعريف و سپس عوامل بروز آن را شناخت و بيان كرد. غم و يا غمگين بودن، واكنشى نسبت به يك رويداد رنج‏آور و حالت و وضعيتى است كه به دنبال از دست دادن يك شى‏ء و يا شخص مهم پديدار مى‏شود. «داغ‏ديدگى و غم» به فقدان ناشى از مرگ يك شى‏ء يا موضوع (و شخص) گفته مى‏شود كه نسبت به آن، دلبستگى عاطفى وجود دارد. بنابراين بايد دلبسته به آن شخص و ياشى‏ء بود تا با از دست دادن آن، به غمش مبتلا گرديد و از فقدان او، غمگين شد و گريه و سوگ بپا داشت، حال اگر مى‏خواهيد در سينه‏تان غم امام حسين (ع) خانه كند تا از شهادت او غمگين گرديد، بايد قبلًا دلبسته آن حضرت باشيد. قلبى كه دلبسته امام حسين (ع) نيست، به شى‏ء ديگرى و چه بسا به امور متضاد و مغاير با آن حضرت بسته شده است. از نبودن امام حسين (ع) متلاطم نمى‏شود و آرام و قرار او به هم نمى‏خورد. همان‏گونه كه با بودن آن حضرت قرار پيدا نمى‏كند، با نبودن ايشان هم بى‏قرار نمى‏شود. دلبسته امام حسين (ع)، از غم فراق و اندوه شهادت او غمگين مى‏گردد. آن‏گاه كه غم آمد و علت شد، معلول خود پا به ميان گذاشته و گريه و عزادارى بى‏چون و چرا ظاهر مى‏شود. عزيز و دلبند از دست دادن همان و ماتم‏زده گشتن و گريه سر دادن همان. پس پاسخ اين سؤال و علاج اين درد ريشه در دل بستن دارد كه چسان دلبسته امام حسين (ع) شويم؟ راه تحصيل دلبستگى «شناخت» است. آشنايى با يك شى‏ء، پى بردن به نقش آن در زندگى- به ويژه نقش عملى آن و تأثير آن در تحصيل اهداف زندگى و آشنايى با جايگاه آن در زندگى- جملگى مسيرهاى شناخت و در پى آن رسيدن به دلبستگى است. از نظر علمى، زندگى كردن با يك شى‏ء افزون برآشنايى و راه‏هاى شناختى، خود موجب دلبستگى مى‏شود. كافى است در زندگى شخصى خود اندكى تأمل كنيم تا به اين حقايق پى ببريم كه چگونه فقدان شخصى كه مدت‏ها با او زندگى كرده‏ايم (هر چند غريبه و دورترين فرد باشد)، موجب غمگينى و گاهى بروز حالات عزا و سوگ مى‏شود. اينك اگر در پى گريه و سوگوارى براى امام حسين (ع) هستيم، بايد شناخت خود را از ايشان افزايش و ارتقا بخشيم. شناخت شخص اباعبداللّه (ع)، اهداف او، مكتب، مرام و عقيده او، نقش او در حيات فردى، اجتماعى و دينى و حتى شخصى و جايگاه او در زندگى و زيستن با اين شناخت، جملگى موجب دلبستگى با سالار شهيدان مى‏شود. توجّه داريم كه وقتى از زندگى كردن و زيستن با اين شناخت‏ها سخن مى‏گوييم، مقصود آن است كه شناخت ما از حضرت حسين (ع) و اهداف، مرام و مكتب و او، نبايد محدود به يك شناخت ذهنى و تصور صرف گردد بلكه بايد بر اساس اين شناخت زندگى كرد تا دلبستگى حاصل شود وگرنه ما از خيلى افراد آگاهى و شناخت داريم ولى هرگز از فقدان آنها غمگين نمى‏شويم. پس افزون بر شناخت، بايد بر اساس همين شناخت، با آن فرد زندگى كنيم و يا او در زندگى ما جايگاهى بيابد. گويا با شخص او مدت‏ها زير يك سقف زندگى كرده‏ايم تا دلبستگى ايجاد گردد. روشن است كه دلبستگى يك مفهوم تشكيكى است و مراتب متنوّع دارد و شدّت و ضعف مى‏پذيرد. همه افرادى كه با يك شخص آشنا هستند و با وى زندگى كرده‏اند به يك اندازه دلبستگى ندارند. به هر ميزان كه اين دلبستگى بيشتر باشد، به همان ميزان هم بعد از فراق و فقدان، غمگين و ماتم را موجب مى‏گردد. افسوس كه برخى دل خود را با ياد حسين (ع) زنده نكرده‏اند و از آن حضرت شناخت و آگاهى ندارند اين گونه افراد نه تنها در شهادت حسين بن على (ع) نمى‏توانند سوگوارى و عزادارى كنند و چشم خود را به گريه سيراب سازند بلكه گريه و سوگوارى ديگران براى آنان تمسخرآميز و حتى بى‏معنا و گاه مضحك مى‏نمايد منابع پاسخ: 1. دادستان، پريرخ، روان‏شناسى مرضى، سمت 1372، ص 27 و 327. 2. معتمدى، غلام حسين، انسان و مرگ، نشر مركز، 1372، ص 219. 3. خسروى، زهره، روان درمانى داغديدگى، نشر نقش هستى، 1374، ص 61 و 53. 4. شعارى نژاد، على اكبر، فرهنگ علوم رفتارى، اميركبير، 1364، ص 425. «بزرگداشت عاشورا» احساسات يا عقلانيت .

راسخون

مرجع:

ایجاد شده در سه روز پیش

لینک کوتاه