چرا خلفا را قبول نداريم؟

از آنجا که به اعتقاد شيعه اماميه خلافت و امامت همانند نبوت، سيادت و رياست الهي است و خليفه و امام مسئوليتش پاسداري از شريعت و بيان و تبليغ دين و تفصيل مجملات و حل معضلات است، بر اين اساس شرائط و ويژگي هايي را در امام معتبر مي دانند، بگونه اي که اگر کسي واجد آن شرط ها و ويژگي ها نباشد، به طور قطع نمي تواند امام و جانشين پيامبر ـ صلي الله علي و آله و سلم ـ باشد، برخي از شرائط و ويژگي ها قرار ذيل است:1. امام و خليفه بايد از گناه و خطا و اشتباه معصوم باشد، زيرا اگر امام عصمت نداشته باشد اعتماد بر شريعت از بين مي رود، به جهت اين که اگر حافظ دين دروغ بگويد و يا ساير گناهان از او سر بزند و يا اشتباه کند، ممکن است از خود چيزي به دين ببندد و به خدا نسبت دهد، و يا در حکمي بواسطه هواهاي نفساني يا امور دنيايي بر خلاف عدالت رفتار نمايد، سپس در صورت نداشتن عصمت وثوق و اطمينان به شريعت باقي نخواهد ماند، افزون بر اين فلسفه احتياج مردم به امام آن است که چون مردم عادي جايز الخطا هستند احتياج به کسي دارند که آنان را از گناه و خطا ممانعت نموده و به راه راست هدايت نمايد. اگر امام جايز الخطا باشد نقض غرض لازم مي آيد.[1]2. امامت و خلافت، نيابت از خدا و رسول ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ است پس بايد به تصريح و تعيين خدا و پيغمبر ثابت شود و چون راه ثبوتش منحصر به تعيين خدا و رسول است ديگران حق ندارند امام تعيين کنند، زيرا اگر تعيين امام به اختيار مردم گذاشته شود، بين مردم اختلاف افتاده هر طائفه اي کسي را انتخاب کرده و او را بر سايرين ترجيح مي دهند و در نتيجه فتنه و فساد توليد مي گردد. پس بايد حتماً امام از طرف خدا و رسول معين شود.[2]3. امام و خليفه پيغمبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ بايد به تمام آنچه مورد احتياج مسلمانان در تمام امور دين و دنيا است عالم باشد، زيرا غرض از نصب امام آن است که مسلمانان در تمام مشکلات به او مراجعه کنند و اگر امام در مسئله جاهل باشد نقض غرض مي شود.4. امام بايد از تمام مسلمانان در تمام صفات کماليه مانند علم، کياست، کرم، مروت، شجاعت، سخاوت، قضاوت، زهد، عبادت، افضل و برتر باشد، زيرا اگر امام افضل و برتر از امت نباشد تقديم مفضول بر افضل لازم مي آيد در حالي که تقديم مفضول عقلاً قبيح است.[3]خلفاي سه گانه که بعد از رحلت رسول مکرم اسلام به عنوان جانشينان آن حضرت، حق خليفه بلافصل پيامبر يعني امير المومنين ـ عليه السلام ـ را غصب کردند و ميراث نبوت را به تاراج بردند، هيچ کدام از شرائط و ويژگي هاي فوق نصيب و بهره اي نداشتند.روي اين جهت اهل سنت، اعلميت و افضليت و عدالت و سائر مزايا و فضائل و کمالات انساني را در امامت شرط نمي دانند، و فاسق بودن و جاهل و بي علم بودن امام در نظر آنان منافات با مقام امامت ندارد، براي اين که هيچ کدام از خلفا اين شرائط را نداشتند.قاضي عبدالرحمن ايجي امام شافعيه در کتاب مواقف در ضمن ذکر شرائط امام به اين مطلب تصريح نموده مي گويد: اماميه مي گويند که امام بايد هاشمي و عالم به جميع مسائل ديني و صاحب معجزه و معصوم باشد، ولي ما اين شرائط را قبول نداريم، به دليل خلافت ابوبکر، زيرا او امام شد و اين شرائط در او نبود.[4]در مقصد سوم مواقف مي گويد: امامت به بيعت ثابت مي شود به دليل امامت ابوبکر، بعد مي گويد در ثابت شدن امامت به بيعت اجماع امت لازم نيست. زيرا دليلي از عقل يا نقل بر اين که بايد همه امت بيعت کتند تا امامت ثابت شود نداريم، بلکه با بيعت يک نفر يا دو نفر از اهل حل و عقد هم امامت ثابت مي شود.[5]قاضي ابوبکر باقلاني مي گويد: لازم نيست امام از گناه و خطا معصوم باشد. و لازم نيست امام افضل امت باشد و لازم نيست علمش بيشتر از ساير امت باشد، جمهور مي گويد: اگر امام فاسق شد، يا به مردم ظلم کرد، و اموال آنان را غصب کرد يا مردم را کشت يا حقوق مردم را ضايع کرد، يا حدود را تعطيل کرد، از امامت خلع نمي شود و براي مردم جائز نيست که بر او خروج کنند، بلکه اطاعت ائمه واجب است ولو ظلم کنند.[6]بسيار شگفت انگيز و درد آور است که چطور و با چه منطق و استدلال مقام امامت تا جايي بايد تنزل داده شود که هر شخص با هر وضعيتي اعتقادي و اخلاقي که دارد بتواند در آن مقام قرار بگيرد و حتي با بيعت يک نفر و دو نفر امامتش ثابت شودو بدين صورت هيچ شرطي براي مقام امامت و خلافت قائل نشده اند.در حاليکه مطمئناً رئيس جمهوري که با رأي يک نفر يا دو نفر انتخاب شود مورد قبول واقع نمي شود. تا برسد به امام و خليفه که راهنماي امور ديني و دنيايي امت است.[7]امامي که با فسق، ظلم، غصب اموال مردم، کشتن مردم، تضييع حقوق از امامت خلع نشود، بلکه اطاعت و پيروي او واجب باشد، با هيچ وسيله اي قابل خلع نيست، واي به حال امتي که امامي با اين ويژگي پيشوا و راهنما و هادي آنها باشد، آيا هيچ عاقلي چنين امامي را مي تواند به امامت قبول کند؟ مطمئناً بلکه قطعاً پاسخ منفي خواهد بود.بنا بر اين به عنوان نتيجه و پاسخ بايد گفت: به خاطر جهاتي که ذکر شد، ما خلفا را به عنوان جانشين واقعي پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ قبول نداريم.معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:1ـ انصاف در امامت، سيد محمدباقر موسوي.2ـ شب هاي پيشاور، سيد محمد سلطان الواعظين.3ـ محاضرات في الالهيات، جعفر سبحاني. .

سامانه پاسخگویی به سوالات و شبهات

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/28

لینک کوتاه