(صهر) چه معنایی دارد؟ و لقب کدام امام است؟

در برخی از منابع روایی «صِهر» به عنوان یکی از القاب امام علی(ع) ذکر شده است.[1] صِهر به معنای داماد و خویشاوند‏ است[2] و امام علی(ع) چون داماد پیامبر اکرم(ص) بود، به این نام و لقب توصیف شدند. واژه «صهر» در قرآن کریم نیز آمده است: «وَ هُوَ الَّذی خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَ صِهْراً وَ کانَ رَبُّکَ قَدیراً».[3] که بر پایه برخی از منابع شیعه[4] و اهل سنت[5] این آیه در شأن امام علی(ع) و حضرت فاطمه(س) نازل شده است؛ یعنی آن دو مصداق بارز و آشکار آن هستند. مانند این‌که در روایاتی آمده است: پیامبر خدا(ص) فرمود: «من و علی نوری بودیم که در پیشانی حضرت آدم قرار داشتیم، آن‌گاه از صلب‌های پاک و پاکیزه به رَحِم‌های پاک و مطهره انتقال یافتیم تا این‌که در صلب عبد المطّلب جایگزین شدیم. آن نور به دو قسم تقسیم شد، یک قسم آن در وجود عبد اللّه و قسم دیگر آن در وجود أبوطالب جای گرفت، من از عبد اللّه و علی از أبوطالب خارج شدیم، این است معنای سخن خدای تعالی که می‌فرماید: الَّذِی خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَ صِهْراً وَ کانَ رَبُّکَ قَدِیراً».[6] سدّی درباره سخن خداوند: «الَّذِی خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَ صِهْراً» گفت: این آیه در مورد پیامبر و علی نازل شده که پیامبر دخترش فاطمه را به علی داد و او هم پسر عموی پیامبر بود و هم با دخترش ازدواج کرده بود، یعنی هم نسبت خویشاوندی داشت و هم داماد او بود.[7]   [1] . ابوعلی اسکافی، محمد بن همام، منتخب الأنوار فی تاریخ الأئمة الأطهار(ع)، ص 53، قم، دلیل ما، چاپ اوّل‏، 1422ق؛ طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری بأعلام الهدی، ص 154، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ سوم، 1390ق. [2] . راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ قرآن‏، ص 494، بیروت، دار القلم‏، چاپ اول؛ بستانی، فؤاد افرام، مهیار، رضا، فرهنگ ابجدی عربی - فارسی، ص 560، تهران، انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1375ش. [3] . «او کسی است که از آب، انسانی را آفرید سپس او را نسب و سبب قرار داد [و نسل او را از این دو طریق گسترش داد] و پروردگار تو همواره توانا بوده است»؛ فرقان، 54. [4] . ر.ک: فرات کوفی، ابوالقاسم، تفسیر فرات، تحقیق: محمودی، محمد کاظم، ص 292، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی، چاپ اول، 1410ق؛ ابن شهر آشوب مازندرانی، مناقب آل أبی طالب(علیهم السلام)، ج ‏2، ص 181، قم، انتشارات علامه، چاپ اول، 1379ق؛ محدّث اربلی، کشف الغمة فی معرفة الأئمة، ج ‏1، ص 316، قم، منشورات الرضی، چاپ اول، 1421ق؛ دیلمی، حسن، غرر الأخبار و درر الآثار، ص 139، قم، دلیل ما، چاپ اوّل‏، 1427ق. [5] .  حسکانی، عبید الله بن احمد، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، ج ‏1، ص 538، تهران، سازمان چاپ وانتشارات وزارت ارشاد اسلامی، چاپ اول، 1411ق؛ ثعلبی نیشابوری، ابو اسحاق احمد بن ابراهیم، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، ج ‏7، ص 142، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ اول، 1422ق؛ اندلسی، ابو حیان محمد بن یوسف، البحر المحیط فی التفسیر، ج ‏8، ص 119، بیروت، دار الفکر، 1420ق. [6] . اثبات الوصیة، ص 133. [7] . شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، ج ‏1، ص 538. .

موتور جستجوی پرسش و پاسخ دینی امین

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/03

لینک کوتاه