دیدگاه نویسنده «نقد قرآن» درباره نگاه قرآن به دنیا چیست؟

دکتر سها در این مورد می نویسد: «در آیات زیادی، دنیا و زندگی و ثروت آن بی ارزش و بازیچه قلمداد شده است و در مقابل، دنیای بعد از مرگ (آخرت) تکریم شده است.[ انعام (6)، آیه 32 ؛ حدید (57)، آیه 20.] در تأیید این نگاه آیات و احادیث بسیار زیادی وجود دارند از جمله:«قال النبی: إن الله تعالی لما خلق الدنیا أعرض عنها فلم ینظر إلیها من هوانها علیه»[ کنز العمال، ج 3، ص 78.]؛ «خدا وقتی دنیا را خلق کرد از آن روی بگردانید و هرگز بدان نگاه نکرد به خاطر پستی دنیا نزد او».طبیعی است که یک انسان عاقل به چیز بی ارزش و بازیچه بهایی نمی دهد و در بهبود و پیشرفت آن تلاشی نمی کند»[ نقد قرآن، صص 523-521.].در حالی که از منظر آیات و احادیث دنیا دو جنبه دارد و با آن، دو گونه برخورد شده است:الف. دنیای نیکوهمان دنیایی است که برای انسان مقدمه رسیدن به مقامات و کمالات برتر شود. یعنی انسان مؤمن از نعمت های طبیعی (خوراک، پوشاک، مسکن و طبیعت) بهتر استفاده کند ولی آنها را هدف نهایی نپندارد بلکه مقدمه رسیدن به مقامات الهی و درجات عالی در آخرت قرار دهد. این همان دنیایی است که در احادیث اسلامی مزرعه آخرت شمرده شده است.[ قاموس قرآن، ج 2، ص 116.]این نگاه به دنیا نه تنها انسان را از پیشرفت باز نمی دارد بلکه او را تشویق می کند که با تلاش دنیوی بیشتر و پیشرفت علمی و صنعتی و خدمت رسانی به مردم زمینه ساز سعادت اخروی خویش را فراهم کند.ب. دنیای ناپسندهمان دنیایی که برخی افراد به عنوان هدف نهایی خود انتخاب می کنند. دنیای زر و زور و تزویر و شهوت پرستی و مقام پرستی که در حقیقت همان هوای نفس انسان است. این دنیا نه تنها انسان را به پیشرفت و سعادت نمی رساند بلکه موجب دلبستگی او به ثروت، قدرت و شهوت می شود و او را از اهداف بلند و سعادت بازمی دارد.دکتر سها در تحلیل دنیا با عنوان «بی ارزش بودن دنیا» به رویکرد دنیای ناپسند و مذموم از منظر قرآن و احادیث پرداخته است و به رویکرد دنیای نیکو اشاره ای نکرده است.با ملاحظه آیات قرآن و احادیث مکتب اهل بیت(علیهم السلام) به خوبی آشکار می شود اگر دنیا جایگاهی برای دست یابی به نیکی ها و خدمت ها باشد بهره مندی از آن آرزو و دعای انسان های وارسته است. چنان که در قرآن کریم می خوانیم:(((رَبَّنَا آتِنَا فِی الدُّنْیَا حَسَنَةً وَ فِی الآخِرَةِ حَسَنَةً)))[ بقره (2)، آیه 201.]؛«پروردگارا در این دنیا به ما نیکى و در آخرت [نیز] نیکى عطا کن».و امام علی(علیه السلام) فرموده است: « اِعْمَلْ لِدُنْیَاکَ کَأَنَّکَ تَعِیشُ أَبَداً وَ اعْمَلْ لاِخِرَتِکَ کَأَنَّکَ تَمُوتُ غَداً»[ مستدرک الوسائل، ج1، ص146.]؛ «برای دنیایت آن چنان تلاش کن که گویا جاودانه زندگی می کنی و برای آخرت خود چنان عمل کن که گویا همین فردا می میری».این عبارت کوتاه آموزش سبک زندگی بلندی را برای پیشرفت در زندگی در بردارد و هشدار عبرت آموزی برای آخرت گرایی و رهایی از وابستگی و اسارت در دنیاست. الگوی تمام عیار برای موقعیت و پیشرفت در زندگی شخصیت پرافتخار پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) و امام علی(علیه السلام) می باشد که بیشترین کوشش روزانه را داشته اند و در دوران زندگی تجارت و دامداری و باغداری و آبادانی چاه های آب را با جهاد و ایثار و حکمرانی آمیخته کرده بودند و بیشترین خدمت را به فرهنگ و تمدن جامعه بشریت ارائه کردند. مردمان جاهل را بر هماورد تمدن ایران و روم رساندند امروزه نیز به برکت انقلاب اسلامی ایران رتبه های ممتاز علم و فناوری و الگوی اسلامی – ایرانی پیشرفت روز به روز درخشنده تر می شود. اما اگر دنیا دست آویز کافران و خیانتکاران باشد. این همان است که از نگاه لطف و رحمت خداوند به دور است. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه