حضرت محمد ـ صلي الله عليه و آله ـ درقاب قوسين و در قرب خدا صداي علي ـ عليه السلام ـ را از سوي خدا مي شنيد مگر علي ـ عليه السلام ـ برترين پس از رسول الله نيست پس چرا به شکلي مي نماييم که علي اولي از حضرت محمد ـ صلي الله عليه و آله ـ در افلاک است؟

پاسخ پرسش در چند بخش خلاصه مي شود: بخش اول ـ بحث سندي از روايت لولاک...: روايت «لولاک...» در مجامع معتبر شيعي ذکر نشده است فقط در چند کتاب که از سده هاي اخير مي باشد يافت شده است اين کتب عبارتند از: کشف اللئالي تأليف صالح بن عبدالوهّاب، مستدرک سفينه البحار، ج3، ص334 و مجمع النورين ص14 تأليف فاضل مرندي. مؤلف کتاب شفاء الصدور در ص84 متذکر مي شود که راوي اين روايت صالح بن عبدالوهّاب است و بعضي از رواتي که بعد از او هستند مجهول مي باشند. در کتب معاصر اين حديث اين گونه نقل شده است: «روي في بحر المعارف: لولاک لماخلقت الافلاک و زاد بعض لولا علي لما خلقتک و في ضياء العالمين بزياده فقرة و لولا فاطمه لما خلقتکما» در کتاب بحر المعارف روايت شده است که: «لولاک لما خلقت الافلاک...» و بعضي به اين روايت جمله «و لولا علي...» را زياد کرده اند و در کتاب ضياء العالمين فقره «و لولا فاطمه...» را اضافه نموده است با توجه به اين عبارت کلماتي همچون «روي و يا زاد بعض و يا بزياده فقره» نشان مي دهد که اين روايت در مجامع روايي نبوده و در سال هاي اخير اضافه شده است. بخش دوم ـ توجيه روايت: الف) اگرچه در بخش نخست اشاره به ضعف سند روايت شد ولي مي توان از جهت محتوا چند معناي قابل پذيرش براي اين روايت پيدا کرده در جمله اول روايت که خداوند به پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ مي فرمايد: «لولاک لما خلقت الافلاک» بحثي نيست زيرا اين جمله به عبارت هاي مختلف در مجامع روايي شيعه و سنّي روايت شده است و اشاره دارد به اين که هدف از خلقت آفرينش تکامل انسان است و انسان کامل در وجود پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ و اهل بيت او تجلي يافته اند ـ اضافه بر اين حديث در احاديث ديگري نيز هدف از آفرينش جهان پيامبر و اهلبيت او معرفي مي شوند همانند حديث مشهور کساء که خداوند مي فرمايند: «اي ملائکه من... من نيافريدم آسماني برافراشته و نه زمين گسترده... مگر در محبت اين پنح تن...». / ب) در مورد جمله دوّم که «اگر علي نبود تو را نمي آفريدم» بايد توجه داشت که مشخصه حضرت امير ـ عليه السلام ـ امامت و ولايت است چنان چه مشخصه حضرت رسول ـ صلي الله عليه و آله ـ مساله نبوت است مفاد حديث اين مي شود که اگر امامت نبود نبوّت پديد نمي آمد اين مطلب هم دور از قاعده نيست زيرا نبوت بيان قانون است و قانون بدون اجرا فايده ندارد. بنابراين امامت مهمتر است. البته اين به اين معنا نيست که علي ـ عليه السلام ـ مهمتر از پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ است. در حالي که حضرت امير ـ عليه السلام ـ مي فرمايد: «من يکي از بندگان محمد ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ هستم». بلکه پيامبر نيز داراي دو منصب است يکي نبوت و دوم امامت يعني پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ اضافه بر نبوت مديريت جامعه را نيز عهده دار بود ولي امير مؤمنان فقط امام بود و نه پيامبر. پس منظور از جمله «لولا علي...» اين است که اگر امامت نبود نبوت انجام نمي شد زيرا اجراي يک قانون مرحله بعد از خود قانون است و در حرکت تکاملي هر قدم مقدمه وجود قدم بعدي است. قرآن کريم نيز اشاره به اهميت مقام امامت کرده و در جريان غدير خم مي فرمايد: يا ايها الرسول بلغ ما انزل اليک من ربک... ؛ «اي رسول، برسان آن چه را که از جانب خدايت نازل شده است که اگر آن را ابلاغ نکني رسالت الهي را ابلاغ نکرده اي». و پس از ابلاغ امامت حضرت امير ـ عليه السلام ـ مي فرمايد: اليوم اکملت لکم دينکم... ؛ «اينک دينتان را کامل کردم و نعمت را تمام نموده ام...» از اين دو آيه به خوبي استفاده مي شود که مقام امامت فوق مقام نبوت است و اگر امامت تحقق نيابد رسالت هم تحقق نيافته است. زيرا پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ که خود هم امام بود اگر ابلاغ امامت نمي کرد رسالت او هم محقق نشده بود و تداوم امامت او نيز محقق نمي‌شد. ج) معناي لولا فاطمه: هدف از خلقت بلکه هدف از بعثت پيامبران تربيت انسان هاي کامل است اسلام نيز برنامه اي براي تحقق اين هدف از هنگام تولد بلکه از مراحل ازدواج پدر و مادر بيان کرده است. کامل ترين نمونه که اسلام معرفي مي کند، جز فاطمه زهرا ـ سلام الله عليها ـ کسي نيست. مولودي که از پدر و مادري همچون رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ و خديجه کبري ـ سلام الله عليها ـ زاده شده است که به دستور خداوند قبل از انعقاد نطفه، از هم جدا و مشغول عبادت خداوند بودند. فاطمه در دامان پدري تربيت شد که در بشريت نظير ندارد او محصول غذاي بهشتي بود... بنابراين مي توان گفت که هدف از فرستادن پيامبران و حتي رسالت خاتم انبياء ايجاد يک چنين موجودي بوده است. معني الگويي که هدف اسلام است و تعبيري که در «لولا فاطمه» آمده است اشاره به اين مطلب دارد. احاديث ديگري با مضمون «لولا فاطمه» نقل شده است که از جمله عبارتند از: عبدالله بن مسعود مي گويد: بر پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ وارد شدم، سلام کردم و گفتم يا رسول الله ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ حق را نشانم بده... پيامبر فرمود: ابن مسعود، خداوند مرا آفريد و علي و حسن و حسين ـ عليهم السلام ـ را از نور قدس خويش آفريد و چون خواست آفرينش خويش را انشاء نمايد نور مرا شکافت و آسمان ها و زمين را از آن خلق فرمود و به خدا سوگند من از آسمان ها و زمين برتر هستم و نور علي ـ عليه السلام ـ را شکافت و از آن عرش و کرسي را آفريد... و نور حسن ـ عليه السلام ـ را شکافت و از آن حورالعين و فرشتگان را آفريد... و نور حسين را شکافت و لوح و قلم را از آن آفريد... در آن حال خاوران و باختران تاريک بود... . خداوند کلمه ديگري را ايجاد نمود از آن يک روح آفريد و نور. روح را در برگرفت و از آن فاطمه زهرا ـ سلام الله عليها ـ آفريده شد. و در نتيجه جهان روشن گرديد و بدين جهت زهرا ناميده شد. پس ملاحظه شد که برطرف شدن ظلمت و تاريکي با نور فاطمه زهرا ـ سلام الله عليها ـ انجام شد و معلوم است که پايان کار، غايت و نتيجه و هدف مي باشد. در حديث شريف کساء نيز که در مجامع شيعي و سني اصل جريان نقل شده فاطمه زهرا ـ سلام الله عليها ـ محور قرار گرفته است. «هم فاطمه و ابوها و بعلها و بنوها...» (آنها فاطمه و پدرش و شوهرش و فرزندانش هستند) پس در حديث «لولاک» و امثال او فاطمه ـ سلام الله عليها ـ غايت آفرينش قرار داده شده است. چنانچه که در بالا اشاره شد فاطمه زهرا ـ سلام الله عليها ـ علت غايي براي خلقت است هم چنين فاطمه زهرا ـ سلام الله عليها ـ و ائمه اطهار ـ عليهم السلام ـ علت فاعلي براي آفرينش هستند. بايد بين ما و خداوند واسطه هايي در خلق، فيض، کمال و قضاء حاجات باشند که به حسب روايات اين مقامات براي پيامبر و اهلبيت او معرفي شده است و در ميان اهل بيت حضرت فاطمه ـ سلام الله عليها ـ خصوصيتي ممتاز دارد اضافه بر نورانيت ذاتي، تربيت عقل کل (پيامبر) نيز شامل حال او شده است. وي بعد از پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ امامت علي ـ عليه السلام ـ را حفاظت کرده و به طور طبيعي مادر يازده امام قرار گرفته است. اگر او نبود امامت تداوم نمي يافت و رسالت ابتر و ناقص بود و اگر رسالت نبود خلقت معنا نمي شد. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه