افسانه ی قرانیق یعنی چه؟ مرجع تقلید رهبر معظم می باشد

در بعضی از کتب اهل سنت روایات عجیبی در اینجا از ابن عباس نقل شده که: پیامبر خدا ص در مکه مشغول خواندن سوره" النجم" بود، چون به آیاتی که نام بتهای مشرکان در آن بود رسید (أَ فَرَأَیْتُمُ اللَّاتَ وَ الْعُزَّی وَ مَناةَ الثَّالِثَةَ الْأُخْری‏ در این هنگام شیطان این دو جمله را بر زبان او جاری ساخت: تلک الغرانیق العلی، و ان شفاعتهن لترتجی!).  (اینها پرندگان زیبای بلند مقامی هستند و از آنها امید شفاعت است!) [i] در این هنگام مشرکان خوشحال شدند و گفتند محمد ص تا کنون نام خدایان ما را به نیکی نبرده بود، در این هنگام پیامبر ص سجده کرد و آنها هم سجده کردند، جبرئیل نازل شد و به پیامبر ص اخطار کرد که این دو جمله را من‏[ii] برای تو نیاورده بودم، این از القائات شیطان بود در این موقع آیات مورد بحث (وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِکَ مِنْ رَسُولٍ وَ لا نَبِیٍّ ...) [iii]نازل گردید و به پیامبر ص و مؤمنان هشدار داد [iv]! گر چه جمعی از مخالفان اسلام برای تضعیف برنامه‏های پیامبر ص به گمان اینکه دستاویز خوبی پیدا کرده‏اند این قضیه را با آب و تاب فراوان نقل کرده و شاخ و برگهای زیادی به آن داده‏اند ولی قرائن فراوان نشان می‏دهد که این یک حدیث مجعول و ساختگی است که برای بی اعتبار جلوه دادن قرآن و کلمات پیامبر اسلام ص وسیله شیطان‏صفتان جعل شده است زیرا: اولا- به گفته محققان، راویان این حدیث افراد ضعیف و غیر موثقند، و صدور آن از ابن عباس نیز به هیچوجه معلوم نیست، و به گفته" محمد بن اسحاق" این حدیث از مجعولات زنادقه می‏باشد و او کتابی در این باره نگاشته است[v]. ثانیا- احادیث متعددی در مورد نزول سوره نجم و سپس سجده کردن پیامبر و مسلمانان در کتب مختلف نقل شده، و در هیچیک از این احادیث سخنی از افسانه غرانیق نیست، و این نشان می‏دهد که این جمله بعدا به آن افزوده شده است[vi]. ثالثا- آیات آغاز سوره نجم صریحا این خرافات را ابطال می‏کند آنجا که می‏گوید وَ ما یَنْطِقُ عَنِ الْهَوی‏ إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْیٌ یُوحی‏:" پیامبر از روی هوای نفس سخن نمی‏گوید آنچه می‏گوید تنها وحی الهی است" این آیه با افسانه فوق چگونه سازگار است؟ رابعا- آیاتی که بعد از ذکر نام بتها در این سوره آمده، همه بیان مذمت‏[vii] بتها و زشتی و پستی آنها است و با صراحت می‏گوید: اینها اوهامی است که شما با پندارهای بی اساس خود ساخته‏اید و هیچگونه کاری از آنها ساخته نیست (إِنْ هِیَ إِلَّا أَسْماءٌ سَمَّیْتُمُوها أَنْتُمْ وَ آباؤُکُمْ ما أَنْزَلَ اللَّهُ بِها مِنْ سُلْطانٍ إِنْ یَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَ ما تَهْوَی الْأَنْفُسُ وَ لَقَدْ جاءَهُمْ مِنْ رَبِّهِمُ الْهُدی‏. با این مذمتهای شدید چگونه ممکن است چند جمله قبل از آن، مدح بتها شده باشد بعلاوه قرآن صریحا یادآور شده که خدا تمامی آن را از هر گونه تحریف و انحراف و تضییع حفظ می‏کند چنان که در آیه 9 سوره حجر می‏خوانیم:" إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ وَ إِنَّا لَهُ لَحافِظُونَ". خامسا- مبارزه پیامبر ص با بت و بت پرستی یک مبارزه آشتی ناپذیر و پی‏گیر و بی وقفه از آغاز تا پایان عمر او است، پیغمبر ص در عمل نشان داد که هیچگونه مصالحه و سازش و انعطافی در مقابل بت و بت پرستی- حتی در سخت ترین حالات- نشان نمی‏دهد، چگونه ممکن است چنین الفاظی بر زبان مبارکش جاری شود. و سادسا- حتی آنها که پیامبر اسلام ص را از سوی خدا نمی‏دانند و مسلمان نیستند او را انسانی متفکر و آگاه و مدبر می‏دانند که در سایه تدبیرش به بزرگترین پیروزیها رسید، آیا چنین کسی که شعار اصلیش لا اله الا اللَّه و مبارزه آشتی ناپذیر با هر گونه شرک و بت پرستی بوده، و عملا نشان داده است که در ارتباط با مساله بتها حاضر به هیچگونه سازشی نیست، چگونه ممکن است برنامه اصلی خود را رها کرده و از بتها این چنین تجلیل به عمل آورد؟! از مجموع این بحث بخوبی روشن می‏شود که افسانه غرانیق ساخته و پرداخته دشمنان ناشی و مخالفان بیخبر است که برای تضعیف موقعیت قرآن و پیامبر ص چنین حدیث بی اساس را جعل کرده‏اند.لذا تمام محققان اسلامی اعم از شیعه و اهل تسنن این حدیث را قویا نفی [viii] و تضعیف کرده‏اند و به جعل جاعلین نسبت داده‏اند [ix] البته بعضی از مفسران توجیهی برای این حدیث ذکر کرده‏اند که بر فرض ثبوت اصل حدیث، قابل مطالعه بود و آن اینکه:" پیامبر اسلام ص آیات قرآن را آهسته و با تانی می‏خواند، و گاه در میان آن لحظاتی سکوت می‏کرد، تا دلهای مردم آن را بخوبی جذب کند، هنگامی که مشغول تلاوت آیات سوره نجم بود و به آیه" أَ فَرَأَیْتُمُ اللَّاتَ وَ الْعُزَّی وَ مَناةَ الثَّالِثَةَ الْأُخْری‏" رسید بعضی از شیطان صفتان (مشرکان لجوج) از فرصت استفاده کرده و جمله تلک الغرانیق العلی و ان شفاعتهن لترتجی را در این وسط با لحن مخصوصی سر دادند تا هم دهن کجی به سخنان پیامبر ص کنند و هم کار را بر مردم مشتبه سازند، ولی آیات بعد به خوبی از آنها پاسخ گفت و بت پرستی را شدیدا محکوم کرد"[x]. و از اینجا روشن می‏شود اینکه بعضی خواسته‏اند داستان غرانیق را نوعی انعطاف از ناحیه پیامبر ص نسبت به بت پرستان به خاطر سرسختی آنها و علاقه پیامبر ص به جذب آنان به سوی اسلام بدانند و از این راه تفسیر کنند، مرتکب اشتباه بزرگی شده‏اند، و نشان می‏دهد که این توجیه‏گران موضع اسلام و پیامبر ص را در برابر بت و بت پرستی درک نکرده‏اند و مدار [iii] سوره نجم /29و30 [vii] تفسیر نمونه، ج‏14، ص: 142 [viii] تفسیر نمونه، ج‏14، ص: 143                  .

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/17

لینک کوتاه