مهم ترين مدل هاى دموكراسى كدام اند؟

دموكراسى را مى توان از چند نظر تقسيم كرد. كهن ترين نوع آن دموكراسى مستقيم بود كه ابتدا در دولت شهرهاى يونان، به خصوص در آتن (قرن پنجم) ظاهر شد و در آن عموم مردم، به جز زنان و بردگان، مستقيماً در وضع قوانين شركت مى كردند. براى امور اجرايى نيز، مردم به نوبت عهده دار سمت ها مى شدند و دادرسان را با قرعه انتخاب مى كردند. البته افلاطون اين نوع حكومت را مطلقاً رد مى كرد و شاگردش ارسطو نيز آن را به عنوان شرّ كم تر مى پذيرفت. دموكراسى مستقيم هنوز در بعضى از كانتون هاى سوييس به صورت مراجعه ى دايمى به آراى عمومى و در بعضى كشورهاى ديگر در حالت هاى استثنايى اعمال مى شود.[1] از انواع ديگر دموكراسى، دموكراسى كلاسيك، دموكراسى تكاملى راديكال و دموكراسى مشاركتى هستند كه مى توان همه ى آن ها را زير عنوان «دموكراسى مستقيم» طبقه بندى كرد. البته ناهمگونى هاى ميان آن ها را نبايد ناديده گرفت؛[2] بنابراين در دموكراسى مستقيم يا مشاركتى، شهروندان مستقيماً در نظام تصميم گيرى درباره ى مسائل عمومى دخالت دارند. نوع ديگر دموكراسى كه مدل هاى معاصر را در خود دارد، دموكراسى غيرمستقيم است كه دموكراسى ليبرالى يا پارلمانى نيز خوانده مى شود، و آن نوعى نظام حكومتىِ شامل مسئولان منتخب است كه در چارچوب حكومت قانون، نمايندگى منافع و ديدگاه هاى شهروندان را بر عهده دارند.[3] دموكراسى ليبرالى يا پارلمانى دو قسمت عمده دارد: دموكراسى تكاملى و دموكراسى حمايتى. دموكراسى مشاركتى، تعاملى راديكال، قانونى و تكثرگرايى را مى توان زير عنوان دموكراسى تكاملى قرار داد؛ چنان كه دموكراسى رقابتى نخبه گرا و دموكراسى قانونى انواعى از دموكراسى حمايتى به شمار مى آيند. [4] [5] در نگاهى ديگر، دموكراسى به دموكراسى سياسى، دموكراسى اجتماعى و دموكراسى اقتصادى تقسيم مى شود. دموكراسى سياسى در عمل به معناى حكومت اكثريت، يا نصف به اضافه ى يكِ مجموع رأى دهندگان است. از مفهوم سياسى دموكراسى دو برداشت متضاد وجود دارد: اول، مطلق انگاشتن اراده ى اكثريت و تحميل آن بر همه است كه نتيجه ى آن، دموكراسى ماركسيستى، زير عنوان «دموكراسى هاى توده اى» و در شكل «ديكتاتورى پرولتاريا» مجسم مى شود. دوم، دموكراسى ليبرالى است كه عبارت است از: لزوم شركت آزادانه ى افراد در ظاهر ساختن آن اراده و امكان دادن به اقليت كه به اكثريت تبديل شود.[6] دموكراسى هدايت شده نوع ديگرى از دموكراسى است كه بعضى از كشورهاى قاره ى آسيا، به ويژه اندونزى و پاكستان، دست به آزمايش هايى براى انطباق آن با شرايط اجتماعى خود زده اند. در عين حال دموكراسى هاى باثبات نيز در اين قسمت از جهان، يعنى هند و ژاپن و مانند آن ها قرار دارند.[7] پی نوشتها:[1]. محبوب شهبازى، تقدير مردم سالارى ايرانى، ص 7، مقدمه ى حسين بشيريه. [2]. ديويد هيلد، مدل هاى دموكراسى، ص 9. [3]. همان ، ص 18. [4]. همان. [5]. همان، ص 20. [6]. همان، ص 87. [7]. همان، ص 89 و 90. منبع: اسلام و دموكراسى، نصرالله سخاوتى، انتشارات مركز مديريت حوزه علميه قم (1383) .

راسخون

مرجع:

ایجاد شده در سه روز پیش

لینک کوتاه