آيا مي شود بدون استاد دستوراتي را كه موجب تقرب به خدا مي شود را خود شخص انجام دهد و به قرب الهي رسيد و مراحل سير سلوك را طي نمود و چگونه مي توانيم يك استاد داشته باشيم؟

نقش استاد در تهذيب نفس و سير و سلوك، بسيار تعيين كننده است و عارفان تأكيد فراوانى؛ بر آن كرده‏اند. بدون داشتن استاد، قدم نهادن در مسير سلوك، مى‏تواند آفت‏هايى براى انسان داشته باشد كه گاهى جبران‏ناپذير است. مانند وارد آوردن فشار بيش از حد بر خود و خروج از تعادل روحى و روانى بر اثر رياضت‏هاى شديد و غلبه اوهام بر ذهن انسان يا گرفتار شدن در دام كبر و عجب و يا عدم تشخيص القائات شيطانى از الهامات غيبى و آفات و مفاسد ديگر كه هر يك از آنها، براى سقوط معنوى انسان كافى است. البته در سير و سلوك، كار اصلى را خود سالك انجام مى‏دهد؛ اما استاد، نقش يك راهنماى با تجربه‏اى است را دارد كه از اين راه آگاهى دارد و از خطرات و خصوصيات آن مطلع است و وسيله حركت را به خوبى مى‏شناسد و آن را در اختيار سالك قرار مى‏دهد. گاهى انسان سالك، نيازمند ذكر خاصى است تا حالت ومقام معنوى خاصى در او ايجاد شود كه استاد آن را تشخيص مى‏دهد. همچنين مراقبت‏هايى كه سالك بايد انجام دهد - كه داراى مراتب مختلف است - تشخيص آن با استاد است. اگر مراقبه سالك بيش از توان روحى و معنوى او باشد، نمى‏تواند دوام بياورد و از ادامه راه منصرف خواهد شد. فوايد وجود استاد، فراوان است و به همين اندازه اكتفا مى‏شود. البته اين بدين معنا نيست كه انسان بدون استاد، نمى‏تواند به سعادت برسد؛ بلكه عمل به دستوراتى كه به صورت كلى و عمومى در قرآن كريم و روايات آمده است و عمل خالصانه، تقوا داشتن، پاك بودن وظيفه خود را به نحو شايسته انجام دادن، احترام به والدين و... همگى زمينه‏ساز سعادت انسان مى‏باشند و كم نبوده‏اند بندگانى كه از اين راه‏ها به قرب الهى رسيده و شايسته لطف ويژه خداوند گشته‏اند. دسترسى به استاد سير و سلوك از طريق كسانى ميسّر است كه در اين راه گام برداشته‏اند و اساتيد اين راه را مى‏شناسند. اما نكته مهم در اين رابطه، اين است كه كسانى كه به اسم ارشاد و هدايت و داشتن منصب استادى در راه معنويت، جوانان را فريب داده و آنان را از مسير حق منحرف كرده‏اند؛ در طول تاريخ اندك نبوده‏اند. كسانى كه خود بويى از حقيقت و بندگى خداوند نبرده‏اند و قدمى در اين راه برنداشته‏اند و با كتاب و سنت آشنايى ندارند و تنها به قصد منافع دنيوى و كسب شهرت و دكان باز كردن خود را استاد راه معرفى كرده و دل‏هاى پاك و با صفا و خداجوى جوانانى را كه به دنبال نداى فطرت خدايى در جست و جوى حقيقت مى‏باشند، منحرف نموده‏اند. بنابراين نمى‏توان به سادگى و بدون تحقيق كافى و اطمينان به كسى سرسپرد و او را به عنوان استاد انتخاب نمود. پس در سير و سلوك، ملازمت به دستورات شرع مقدس، اساس كار مى‏باشد و نياز به استاد را جبران مى‏كند. از آيه شريفه سوره «عنكبوت» استفاده مى‏شود كه: هر كس در راه رسيدن به رضايت و خشنودى الهى تلاش كند، خداوند او را به راه‏هاى خود هدايت مى‏نمايد:«والذين جاهدوا فينا لنهدينهم سبلنا ان الله لمع المحسنين»؛ «و كسانى كه در راه ما مجاهده كنند، ما به سوى راه‏هاى خود هدايتشان مى‏كنيم و خدا همواره با نيكوكاران است». اينكه مى‏فرمايد بعد از مجاهده و تلاش، مؤمن مشمول هدايت الهى مى‏شود، اشاره به اين است كه خداوند اسباب و وسايل هدايت و به عبارتى سير در طريق صراط مستقيم را برايش فراهم مى‏سازد. وقتى از آيت الله بهجت پرسيده شد؛ استادى به ما معرفى كنيد؛ فرمودند: «به هر آنچه مى‏دانيد صحيح است عمل كنيد، اگر ديديد در سيرتان وقفه‏اى رخ داده است، بدانيد از دانسته‏هاى خود عدول نموده‏ايد»در هر حال اگر استاد حضوري يافت نشد با مكالمه يا مكاتبه بايد از اهل فن استفاده نمود و اگر اين هم ممكن نيست بايد از كتاب هاي مربوط بهره جست. براي آگاهي بيشتر ر.ك: جعفري، محمد تقي، عرفان اسلامي، نشر آثار علامه جعفري، چاپ 1378 طباطبايي، محمد حسين، طريق عرفان، نشر بخشايش محمود حقيقي، كريم، آداب و مراحل سلوك الهي، انتشارات فلاحwww.morsalat.com .

راسخون

مرجع:

ایجاد شده در سه روز پیش

لینک کوتاه