اسلام نظر اشاعره در مورد قبح گناه می گویند ذاتی نیست ولی شیعه نظرش ذاتی است اگراین طور است آیا در مورد حرام بودن ازدواج ۲خواهر به یک نفر در زمان حضرت یعقوب منافات دارد؟ این را چگونه توجیح می کنید یا می گویید تا زمانی که خدا حرام نکرده قبح ندارد اگر این طور است که حرف اشاعره صحیح است یا در مورد ازدواج خواهر و برادر با هم مانند هابیل و قابیل.

در اینکه عقل ، حسن و قبح برخی امور را می فهمد شکّی نیست. لذا یک کافر نیز می داند که دروغ گفتن بد است ، خیانت بد است ، دزدی بد است و ... . امّا هیچ کدام از علمای اسلام تا کنون نگفته اند که عقل ، حسن و قبح تمام امور را متوّجه می شود ؛ بلکه معتقدین به حسن و قبح عقلی قائلند که: عقل اجمالاً حسن و قبح برخی امور را ادراک می کند ؛ بخصوص حسن عدالت و قبح ظلم را. پس قائلین به حسن و قبح عقلی ، منکر حسن و قبح شرعی نیستند ؛ بلکه در کنار حسن و قبح شرعی حسن و قبح عقلی را نیز قائلند و معتقدند که اصل و اساس همانا حسن و قبح عقلی است. چرا که بدون آن حسن و قبح شرعی نیز قابل اثبات نیست. چون اگر عقل حکم نکند که باید از نبیّ صادق تبعیّت نمود ، شریعتی وجود نخواهد داشت. امّا اشاعره معتقدند که عقل قادر به درک هیچ حسن و قبحی نیست ؛ یعنی حتّی حسن عدالت و قبح ظلم یا حسن صداقت و قبح دروغ را هم متوجّه نمی شود. قائلین به حسن و قبح عقلی نیز این کلّیّت قول اشاعره را قبول ندارند نه حسن و قبح شرعی را. امّا اینکه ازدواج با دو خواهر خوب است یا بد ، عقل ، نفیاً و اثباتاً سخنی در این باره ندارد. لذا حسن و قبح آن را باید شریعت بیان نماید. شریعت نیز زمانی آن را جایز می دانست و زمانی دیگر آن را جایز ندانسته است. پس معلوم می شود که اصل این امر نه قبیح است و نه حسن ؛ بلکه امری است خنثی. لذا حَسَن و قبیح بودن این امر تابع مصالح جنبی دیگری است. مثل اینکه خوردن آب به خودی خود نه خوب است و نه بد ؛ امّا آنکه مجروح شده و خون ریزی نموده برای او خوردن آب بد است ؛ چون موجب می شود که خونریزی او بند نیاید ؛ و در مقابل ، آنکه دچار اسهال شده برای او خوردن آب خوب است. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه