تخمین زمان مطالعه: 3 دقیقه
در تعالیم و آموزههای تربیتی اسلام، برای تمام حرکات و رفتارهای مسلمانان دستور و آدابی در نظر گرفته شده است. این آموزهها یا در قالب بیان رفتار و منش معصومان(ع) است، و یا در ضمن توصیه و سفارش قرآن و احادیث وارد شده است.[1] البته ذکر این نوع آداب عموماً در مقام بیان استحباب بوده و انجام ندادن آنها گناه نیست. بهعلاوه؛ این موارد برای شرایط عادی است؛ یعنی اگر فردی دچار بیماری و یا مشکل خاصی است که نمیتواند این آداب را انجام دهد و یا برای او مشقت و ضرر دارد، موظف به رعایت این آداب نیست.با توجه به این مقدمه؛ در اینجا تعدادی از روایات مرتبط با آداب نشستن را ذکر میکنیم:1. نقل شده است: «پيامبر(ص) به سه حالت مینشست: الف. سرپا مىنشست؛ یعنی ساقهاى پا را از زمين بلند كرده و دو زانو را در ميان دو دست خود حلقهوار گرفته [و رانها را به شكم میچسباند] و به وسیله دست و شانه، پاها را میبست. ب. گاهى دو زانو مینشست. ج. گاهى يک پا را خم میكرد و پاى ديگر را روى آن میانداخت، و هرگز ديده نشد كه آنحضرت(ص) چهار زانو بنشيند».[2]ابوحمزه ثمالى میگوید: «ديدم على بن حسين(ع) نشسته و يكى از دو پا را روى ران ديگر نهاده، گفتم: مردم از اين نوع نشستن بدشان آيد و گويند: اين نشستن پروردگارى است، در پاسخ فرمود: من خود از دلتنگى چنين نشستم و پروردگار را دلتنگى نيست و خواب او را فرانگيرد».[3] منظور از تعبیر (اين نشستن پروردگارى است) اعتقاد گروهی است که خدا را دارای جسم میدانند و این نوع نشستن را به او استناد میدهند.[4]2. رو به قبله بودن در حالات مختلف، سفارش شده که از جمله آنها نشستن رو به قبله است. امام صادق(ع) میفرماید: «رسول خدا(ص) بيشتر اوقات كه مىنشست رو به قبله بود».[5] راوی میگوید: «امام صادق(ع) را ديدم كه در منزل خود رو به قبله كنار در ورودى مىنشيند».[6]3. در روایتی ذکر خاصی برای نشستن در مجالس، توصیه شده است. پیامبر اکرم(ص) فرمود: «زمانی که یکی از شماها در مجلسی نشست؛ از آنجا خارج نشود مگر اینکه سه مرتبه بگوید: "سبحانك و بحمدك لا إله إلا أنت اغفر لي و تب علي" اگر مجلس خير بود اين ذكر مانند مُهرى است براى تأييد آن، و اگر مجلس موعظه بود كفارهاى است...».[7]4. توصیههایی برای نشستن در جلسه عمومی وجود دارد. از مجموع روایات در این مقام، استفاده میشود که انسان نباید دارای کبر و غرور بوده و خود را تنها شایستهی قسمت خاصی بداند. در اینجا تعدادی از روایات این باب را ذکر میکنیم:امام صادق(ع): «رسول خدا(ص) اينگونه بود كه در هر منزلى كه وارد میشد همان دم در مىنشست».[8]و از همان امام: «هر كس وارد مجلسى شد و بدون در نظر گرفتن مقام و اعتبار در جايى نشست، تا وقتى كه از جايش برخيزد خداوند و فرشتگان بر او درود مىفرستند».[9] «پيامبر(ص) فرمود: وقتى كسى وارد مجلسى شد هر جا كه خالى است بنشيند».[10] 5. رسول خدا(ص) فرمود: «زمانی که مجلسی برپا گردید؛ اگر کسی که در مجلس است، از برادر خود دعوت كرد و براى او جا باز كرد، دعوتش را اجابت کند. اين احترامى است كه به او نهاده و اگر كسى برايش جا باز نكرد هر کجا که جا بود، در آنجا بنشیند».[11] «زمانی که در نزد معلم و یا در جلسه کلاس و مجالس علم مینشینید، نزدیک به هم نشسته و برخی در پشت برخی دیگر بنشینید و جدا جدا و دور از یکدیگر ننشینید».[12] و «در مجالس فقط براى سه گروه بايد جا باز كرد: سالخوردگان به حرمت سن و سال ايشان، براى دانشمند و براى افراد حاکمان عادل به سبب مقام ايشان».[13] .
اسلام کوئست
تماس با ما
آدرس : آزمايشگاه داده کاوي و پردازش تصوير، دانشکده مهندسي کامپيوتر، دانشگاه صنعتي شاهرود
09111169156
info@parsaqa.com
حامیان
همكاران ما
کلیه حقوق این سامانه متعلق به عموم محققین عالم تشیع است.