معتبر ترین مقتل کدام مقتل است و روانترین مقتل کدام است

مقاتل و کتب معتبر:طبقات‌الکبرى ابن سعد(168 – 230 ه )، طبقات‌الکبرى کتابى تاریخى و معتبر است که در جلد هشتم خود با عنوان «ترجمه الامام الحسین علیه السلام و مقتله» به زندگانى حضرت امام حسین(ع )پرداخته است. بسیارى از پژوهشگران به این منبع استناد مى‌کنند. نویسنده کتاب، ابو عبدالله محمدبن سعد منیع بصرى است و که حدود صد و پنجاه سال پس از شهادت امام حسین(ع) آن را نوشته است. مى‌توان در این کتاب به مواردى از جمله کودکى امام(ع)، احادیث پیامبر(ص) در شان امام(ع)، پیشگویى‌ها درباره شهادت او، رفتن به مکه و کوفه، رخدادهاى روز عاشورا، روانه کردن اسیران به کوفه و شام، دگرگونى‌هاى آفرینش پس از شهادت امام(ع) و قیام توابین و مراثى امام(ع) اشاره کرد.انساب‌الاشرافاین کتاب نوشته احمد بن یحیى بلاذرى(م 279) از بزرگان اهل سنت است که در آن به شرح مفصلى از وقایع کربلا و امام حسین(ع) در روز عاشورا پرداخته شده است. اینکه امام(ع) در مکه و مدینه و در منازل میان راه چه گفت و چه رفتارهایى از خود نشان داد، همه در کتاب «انساب ‌الاشراف» ثبت شده است. این کتاب از مهم‌ترین منابع تاریخى است که بسیارى از وقایع عاشورا را نقل کرده است.اخبار الطوالاین کتاب نیز یکى از مهم‌ترین منابع تاریخ اسلام است که دینورى، نویسنده آن پس از رسیدن به واقعه عاشورا، به شرح مفصلى از حوادث آن مى‌پردازد. از جمله مواردى که در این کتاب ذکر شده است مى‌توان به علل رفتن امام حسین(ع) به مکه، هجرت امام(ع) از مکه به کوفه، ورود امام(ع) به نینوا و ناخشنودى از اینکه در جنگ پیشى بگیرد، شدت یافتن تشنگى در لشگر امام(ع) و روانه کردن عباس(ع) براى تهیه آب، خطبه امام(ع) در شب عاشورا، شهادت على اکبر(ع) و دیگر یاران امام(ع)، تعداد زخم‌هاى امام(ع)، تعداد شهیدانى که همراه امام(ع) بودند، تغییراتى که در آفرینش پس از شهادت امام حسین(ع) رخ داد، فرستادن سر مبارک امام حسین(ع) به کوفه، سخن گفتن سر امام حسین(ع) و انتقام خدا از قاتلان امام در دنیا اشاره کرد. دینورى یکى از مورخان اهل سنت است که در اواخر قرن سوم مى‌زیسته است.تاریخ الرسل و الملوک:ابوجعفر محمد بن جریر طبری (ه.م ۳۱۰ ) ، هرچند طبری کتابی مستقل در باب این واقعه تألیف نکرده، ولی اخبار و گزارش های هشام کلبی را که از دست اولترین مقاتل در این زمینه است را در کتاب خود به نقل از وی آورده است.امالیمحمد بن علی بن بابویه قمی متوفای سال 381 ه ق معروف به شیخ صدوق (ره) ، به این کتاب «مجالس» هم می گویند و از منابع پیشین مقاتل است. امالی یا مجالس شیخ صدوق، شرح و بیان احادیث معتبری است که شیخ صدوق در نیشابور و ری و دیگر نقاط در فواصل زمانی طی 97 مجلس بر علما و فضلای شیعه املا نموده است. شیخ در امالی خود آنجا که از وقایع کربلا یاد نموده و مقاتل شهدای طف را شرح داده، مطالبی را نقل کرده که همانها از مآخذ مهم مقاتل بعدی واقع، و بدون بحث و فحص بیشتر نقل شده است.از آنجا که شیخ صدوق، رئیس محدثان شیعه بوده و نقل او مستند و با تحقیق کامل در منابع و مآخذ انجام گرفته است، نقل او حتما اگر بدون سند هم باشد، نزد علمای بزرگ ما معتبر و مستند است.ارشادشیخ مفید، محمد بن محمد نعمان بغدادی، شاگرد شیخ صدوق، از مفاخر فقها و متکلمان و علمای نامی شیعه امامیه است. شیخ مفید، کتابهای ارزنده ای در علوم و فنون مختلف تالیف و تصنیف کرده است.کتاب «الارشاد» او در تاریخ امامان معصوم نوشته شده و از زمان تالیف تاکنون از مآخذ و منابع معتبر شیعه امامیه در شناخت ائمه اطهار (ع) و زندگانی جمالی آن ذوات مقدس است.شیخ مفید در شرح حال حضرت امام حسین علیه السلام به تفصیل درباره ی وقایع عاشورا سخن گفته است. مقاتلی که شیخ مفید راجع به شهادت هر یک از امامان در این کتاب آورده از اعتماد و اعتبار قابل توجهی برخوردار است.روضه الواعظین ابو علی محمد بن حسن بن علی نیشابوری معروف به فتال نیشابوری است. فتال مؤلف روضه الواعظین از استادان ابن شهر آشوب مازندرانی متوفای سال 588 ه ق. و از علمای اواسط سده ششم هجری است.از آنجا که مطالب کتاب روضه الواعظین نوشته دانشمندی بزرگ و محققی از علمای متقن ماست، لذا سند و مأخذ علمای بعدی واقع شده و آنان، این کتاب را از مدارک معتبر در نقل مقتل دانسته اند.احتجاج ابومنصور احمد بن ابی طالب طبرسی از استادان ابن شهر آشوب مازندرانی و متوفای سال 570 هجری است.کتاب احتجاج، چنان که از نامش پیداست، درباره ی استدلالهای الزام آور ائمه اطهار با مخالفان است، ولی هر جا از مقاتل آنها یاد کرده مأخذ علمای بعدی در کتابهای مقاتل است.نظر به اهمیت و مؤلف بزرگوار آن، مقاتل احتجاج نیز از اعتبار خاصی برخوردار است.لهوف: رضی الدین ابوالقاسم علی بن موسی بن جعفر بن طاووس معروف به ابن طاووس، کتابی نوشته به نام «لهوف» این کتاب، کتابی است تاریخی و روایی درباره قیام امام حسین(ع) و روایات کتاب بدون سند نوشته شده است. این کتاب مورد اعتماد شیعه است و در قرن هفتم نوشته شده است (تحقیق درباره اول اربعین سید الشهدا، نوشته آیت الله سید محمد علی قاضی طباطبایی ، ص 79 به بعد) شهید آیت الله سید محمد علی قاضی طباطبایی نویسنده کتاب «تحقیق در اول اربعین حضرت سید الشهدا» گفته است که لهوف نقلیاتش بسیار مورد اعتماد است و درمیان کتب مقاتل کتاب مقتلی به اندازه اعتبار و اعتماد آن نمی رسد و در اطمینان به آن کتاب، در ردیف اول کتب معتبره مقاتل قرار گرفته است.(تحقیق در اول اربعین حضرت سیدالشهداء، ص 7، چاپ سوم،1368) مثیرالاحزان (برانگیزنده غمها) این کتاب از کتابهای مشهور مقاتل است. کتاب تألیف شیخ نجم الدین جعفر بن محمد بن نما حلی استاد علامه حلی، و متوفی به سال 645 ه ق. است. نظر به اینکه مؤلف از فقها و علمای بزرگ ماست، مقتل او نیز از اعتبار خاصی برخوردار است.کتاب به زبان عربی است که زبان مادری مؤلف بوده، و نام کامل آن «مثیرالاحزان و منیر سبل الاشجان» است؛ یعنی برانگیزنده غمها و روشن کننده ی راه های اندوه ها.بحار الانوارعلامه مجلسی در جلد 44 به بررسی واقعه عاشورا پرداخته و این کتاب نیز از معتبر ترین کتب دراین زمینه است.نفس المهموم:این کتاب از مشهورترین مقاتل متاخر موجود شیعه و تألیف محدث متتبع محقق حاج شیخ عباس قمی قدس سره است. محدث بزرگوار کتاب را در سال 1335 ه. ق. که در جوار حضرت ثامن الائمه حضرت امام علی بن موسی الرضا علیه السلام می زیسته تألیف نموده است.و دهها کتاب دیگر... در مورد روانترین مقتل هم می توانید از لهوف و مثیر الاحزان و نفس المهمون استفاده نمایید.در کنار این کتاب ها مطالعه چند کتاب امروزی دیگر هم مفید است که عبارتند از:-مقتل سیدالشهداء ، جمعی از نویسندگان موسسه آموزشی امام خمینی ره-دانشنامه امام حسین علیه السلام، جمعی از نویسندگان و محمدی ری شهری-الفباى فکرى امام حسین(ع)، محمدرضا صالحى کرمانى-فرهنگ عاشورا، جواد محدثى-سخنان حسین بن على از مدینه تا کربلا، صادق نجمى-قیام جاودانه، محمدرضا حکیمى-منتهى الآمال، شیخ عباس قمى-حماسه حسینى، شهید مرتضى مطهرى-پیشواى شهیدان، سید رضا صدر-پرتوى از عظمت حسین(ع)، لطف اللّه صافى-الخصائص الحسینیه، شیخ جعفر شوشترى-خون خدا ،جواد محدثى-الوقایع والحوادث (محرم)، محمد باقر ملبوبى-قصه کربلا، نظری منفرد- فصلنامه حکومت اسلامی، شماره های 25-27، که حاوی مقالات بسیار مفیدی در این زمینه است.- تأملی در نهضت عاشورا ، رسول جعفریان-حسین چراغ هدایت و کشتی نجات, سید محمد حسین پور(علوی) انتشارات نغمات , قم.و دهها کتاب دیگر... .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه