آیا با خدا در مورد کسی گلایه کردن غیبت آن فرد محسوب می شود؟با خود در مورد کسی حرف زدن غیبت محسوب می شود؟

با سلام واحترام حضور پرسشگر گرامی؛مصادیقی که شما مطرح کرده اید غیبت نیست. مصادیق غیبتغیبت؛ آگاهی دادن بر چیزی در مورد شخص غائب که خوشایندش نیست اما نزد مردم نقصان و یا مایه ی مذمت اوست.یعنی پشت سرکسی چیزی بگویی که اگر به گوشش برسد برایش ناخوشایند است.حال این نقصان ممکن است:نقص بدنی باشد ؛ فلانی کور است.نقص نسبی باشد؛ پدر فلانی حسین است. نقص صفت و اقول باشد ؛ فلانی بدخلق است.نقص در متعلقات شخص باشد؛ لباس فلانی چرکین است.نقص در قالب حمد باشد ؛ الحمدلله که ما ریاست طلب نیستیم.نقص در قالب دعا باشد ؛ دعا می کنم که خداوند از سر تقصیرات فلانی بگذرد.**انواع غیبت:گفتاری-نوشتاری- اشاره ایما روی عن عائشه انها قالت : دخلت علینا امراة فلما ولت او مات بیدی ای قصیرة قال ( صلی الله علیه و آله ) اغتبتیها . [ کشف الریبه ، ص14]روزی زنی بر عایشه وارد شد ، وقتی بیرون رفت عایشه با دست خود اشاره کرد که این کوتاه قد است . حضرت ( صل الله علیه وآله ) فرمودند که غیبت او را کردی. ** تفاوت غیبت و تهمت : تهمت: نقص یا عیبی را بر پایه ی گمان یا حدس به شخصی نسبت دهند که در شخص وجود ندارد . حال چه در حضورش باشد و چه در غیابش.ابوذر غفاری از پیامبر ( صل الله علیه وآله ) پرسید: غیبت چیست ؟ حضرت فرمودند : ذکرک اخاک بما یکره .یادکردن برادرت به چیزی که از آن ناخرسند می شود.ابوذر گفت : یا رسول الله فان کان فیه الذی یُذکر به ؟ اگر این عیب در او بود چه ؟ حضرت فرمودند : اعلم اَنّک اذا ذَکَرتَهُ بما هو فیه فقد اغتبته و اذا ذَکَرتَهُ بما لیس فیه فقد بَهَتَّهُ. [وسائل الشیعه ، ج 12 ، ص 280 ، باب تحریم اغتیاب المومن و ... ] اگر او را به عیبی که در او بود یاد کردی غیبت کرده ای و اگر عیبی را که در او نبود متذکر شدی بهتان زده ای.با توجه به روایت فوق، صحبت کردن کردن در مورد عیوب و نقایص دیگران در غیاب آنان غیبت محسوب می شود حتی اگر آن شخص به شما ظلم کرده باشد. چراکه اگربه شما ظلم نکرده بود و در غیاب او چیزی را به او نسبت دهید تهمت و بهتان محسوب می شود.** آثارغیبت: 1.ورود در جهنم ؛ پیامبر اکرم ( صل الله علیه وآله) :من مشی فی غیبه خیه و کشف عورته کانت اول خطوة خطاها وَضَعَها فی جهنم. [کشف الریبه ، ص 10 ]کسی که برای بدگویی و فاش کردن گناهانی که برادرش در خفا انجام می دهد گام بردارد ،اولین قدمی که می گذارد در آتش جهنم است.2. خروج از ولایت الهی و ورود در ولایت شیطان؛امام صادق ( علیه السلام ) :من روی علی المومن روایهً یریدُ بها شَینَهُ و هَدم مُرُوء ته لیسقُطَ مِن اَعینِ الناس اَخرجَهُ الله من ولایَهِ الی ولایه الشیطان فلایَقبَلُهُ الشیطانُ. [ اصول کلفی ، ج2 ، باب الر.ایه علی المومن ...]هر کس سخنی را در مورد مومنی روایت کند که به وسیله ی آن زشتی او آشکار و مروت او را پایمال کند تا او را از چشم مردم بیندازد ، خدا او را از ولایت خودش به سوی ولایت شیطان خارج می کند و شیطان هم او را قبول نمی کند. 3.انتقال حسنات به نامه ی عمل غیبت شونده؛رسول اکرم ( صل الله علیه وآله ) :فردی را در قیامت می آورند پس می ایستد در مقابل خدای بزرگ و نامه ی عملش به او داده می شود و او اعمال خیرش را نمی بیند ، پس می گوید پروردگارا نامه ی عمل من این نیست . به او خطاب می شود به درستی که ذره ای از کارهای خیرت را از بین نبرده و فراموش نمی فرماید، خیرات تو به علت غیبت کردن از مردم نابود شد.پس فرد دیگری را می آورند و نامه ی عملش را به او می دهند و او در نامه ی عملش حسنات زیادی را می بیند ، می گوید پروردگارا این نامه ی عمل من نیست، من چنین کارهای خوبی نکرده ام. به او گفته می شود : فلان مرد صالح غیبت تو را کرد حسنات او را برای تو داده اند. 4. از بین رفتن حسنات؛پیامبر اکرم ( صل الله علیه وآله ) :ان الغیبه حرام علی کل مسلم و اِنّها لتاکل الحسنات کما تاکل النار الحطب. [ کشف الریبه ، ص9 ] بدرستی که غیبت کردن حرام است برهر مسلمانی ، و تحقیقا غیبت می خورد حسنات را آنچنان که آتش هیزم را می خورد.5.منع از صعود حسنات به عالم بالا؛نبی گرامی اسلام ( صل الله علیه وآله ) :در عالم ملکوت هفت آسمان هست که باید عمل از آنها عبور کند و در هر آسمان ملکی هست که جلوی عمل نیک را می گیرد ، یکی از آن ها ملک غیبت است. [ بحارالانوار ، ج67 ، ص246 ، باب الاخلاص و معنی قربه تعالی ] 6.قرارگرفتن در درجه ای پایین تر از رباخواران؛پیامبر ( صلی الله علیه و آله ) : به درستی که یک درهم ربا که عاید انسان می شود بزرگتر از سی وشش زناست . بدرستی که بدتر از ربا ، ربایی است که شخص آبروی کسی را بریزد.7.قرار گرفتن در ردیف سگ های جهنم؛پیامبر ( صل الله علیه وآله ) :کذب من زعم اَنّه وُلِدَ مِن حلال و هو یَاکُلُ لُحُومَ الناس بالغیبه اجتنبوا الغیبه فاِنّها اِدامُ کِلابِ النّار... [ مستدرک الوسائل ، ج9 ، ص121 ، باب تحریم اغتیاب المومن ... ]دروغ می گوید کسی که گمان دارد حلال زاده است در حالی که گوشت های مردم را به غیبت می خورد ، پس از غیبت بپرهیزید. به درستی که غیبت خورشت سگ های جهنم است. 8. قرارگرفتن در ردیفی بدتر از زناکاران؛ پیامبر اکرم ( صل الله علیه وآله ) :ان الغیبه اشد من الزنا و ان الرجل یزنی ( و یتوب ) فیتوب الله (علیه) و اِنّ صاحب الغیبه لا یُغفَرُ له حتّی یغفرَ لَهُ صاحِبُهُ . [ مستدرک الوسائل ، ج9، ص 118 ، باب تحریم اغتیاب المومن ...]به درستی که غیبت کردن بزرگتر از زناکردن است به سبب این که شخص زنا می کند و توبه می نماید و خدا هم توبه او را می پذیرد ، اما غیبت کننده آمرزیده نمی شودتا این که غیبت شونده راضی شود.9.موجب حرمت بهشت؛ پیامبر اکرم ( صل الله علیه وآله) :تحرم الجنه غلی ثلاثهٍ علی المنّان وعلی المُغتاب و علی المُدمن الخمر. [وسائل الشیعه ، ج 12 ، ص 281 ، باب تحریم اغتیاب المومن ...] بهشت حرام است بر سه کس : منت گذار ، غیبت کننده ، شارب خمر. 10.ضایع کننده دین؛ رسول خدا ( صلی الله علیه و آله ) :الغیبه اسرع فی دین الرجل المسلم من الاکله فی جوفه.[ اصول کافی ، ج2 ، ص 356 ، باب الغیبه ..]غیبت سریعتر از آکله که بدن را می خورد ، دین مرد مسلمان را می خورد .11. موجب لعن خداوند؛ امام موسی کاظم ( علیه السلام ) :ملعون ملعون من اغتاب اخاه. [ وسائل الشیعه ف ج 12 ، ص 231 ، باب تحریم حجب الشیعه ... ]ملعون است ، ملعون است هر کسی که برادرش را غیبت کند. 12. موجب ریخته شدن آبرو و شکستن حرمت خود و دیگران؛ امام صادق ( علیه السلام ) :لا یغتب ، فتغتب و لا تحفر لاخیک حفرهً فتقع فیها . [ امالی صدوق ، ص 420 ] غیبت نکن که مورد غیبت واقع می شوی ، و برای برادرت گودالی نکن که خود در آن خواهی افتاد .13.ایجاد دشمنی ؛امیر المومنان علی( علیه السلام ) :ایاک والغیبه فَاِنها تمقتک الی الله و الناس و تحبط اجرک. [ غررالحکم ، ص221، ح4425 ، باب فی الغیبه و ذمها ... ]از غیبت بپرهیز ، چون موجب می شود مورد خشم و دشمنی خداوند و مردم قرار گیری و پاداشت نابود شود. 14. موجب سلب اعتماد؛15.تبلیغ زشتی ها؛16. موجب تفرقه و از بین برنده ی اتحاد؛17. موجب رسوایی در دنیا و آخرت ؛ **وجوه تشبیه غیبت به خوردن گوشت مرده :یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا کَثِیراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلاَ تَجَسَّسُوا وَلاَ یَغْتَب بَعْضُکُم بَعْضاً أَیُحِبُ أَحَدُکُمْ أَن یَأْکُلَ لَحْمَ أَخِیهِ مَیْتاً فَکَرِهْتُمُوهُ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَحِیمٌ (حجرات : 12) ای کسانی که ایمان آورده اید! از بسیاری از گمانها بپرهیزید، چرا که بعضی از گمانها گناه است،و هرگز (در کار دیگران) تجسس نکنید، و هیچ یک از شما دیگری را غیبت نکند، آیا کسی از شما دوست دارد کهگوشت برادر مرده خود را بخورد؟! (بیقین )همه شما از این امر کراهت دارید، تقوی الهی پیشه کنید که خداوند توبه پذیر و مهربان است.-مرده قدرت دفاع از خود ندارد ، غیبت شونده هم همینطور.الغیبته تناول العرض . غیبت ، خوردن عرض و آبروی دیگران است. ( شهید ثانی )-مرده در اجتماع نیست ، غیبت شونده هم از اجتماع جدا می شود و برای آن اجتماع مثل مرده است.-در آتش جهنم خوراک غیبت کنندگان مردار است . حضرت رسول اکرم ( صل الله علیه وآله ) در شب معراج نظر کرد و دید عده ای گوشت مرده می خورند پس فرمود : ای جبریئل اینان کیستند ؟ جبریئل پاسخ داد : این قوم کسانی هستند که گوشت مردم را به وسیله غیبت می خورند . به پاسخ پرسش های مطرح شده توجه کنید : 1- غیبت را تعریف کنید؟ غیبت عبارت است از بدگویى و پرده درى نسبت به حیثیت و آبروى افراد، یعنی در غیاب شخصى کارهاى بد و ناپسند شخصی و یا عیوب و نقائص جسمى و اخلاقى او را به گونه اى براى دیگران بازگو کنند که اگر به گوششان برسد، ناراحت شوند.امام خمینی رض فرموده است: غیبت عبارت است از ذکر کردن انسان را در حال غایب بودنش به چیزى که خوش آیند نیست نسبت دادن آن را به سوى او، از چیزهایى که پیش عرف مردم نقصان است، به قصد انتقاص و مذمت او. ( چهل حدیث ص : 301 )2- راه های تشخیص غیبت رابیان کنید؟ اگر در مورد کسی سخنی که بیانگر نقص و عیب و بدی او است بگوییم و او باشنیدن آن ناراحت شود این غیبت است و اگر هم شک کنیم این سخن ما غیبت است یا خیر باید احتیاط کنیم و نگوییم .3- مواردی که غیبت واجب است را نام ببرید .انسان با این که حق ندارد به صرف این که گمان بدى نسبت به کسى پیدا کرده است، بى جهت از او غیبت کند وحتى حق ندارد گمان بد هم درباره مسلمان ببرد، اما آن جایى که پاى مصالح اجتماعى در میان است و ـ مثلا ـ قرار است فرد ناصالحى مسؤولیت مهمى را عهده دار شود، نه تنها غیبت حرام نیست، بلکه واجب نیز هست. در کتاب هاى فقهى و اخلاقى به این نکته تصریح شده که از جمله موارد وجوب غیبت، زمانى است که فردى فاقد صلاحیت قصد دارد زمام امور مسلمانان را به دست بگیرد. در این گونه موارد باید افشاگرى کرد و عدم صلاحیت چنین فردى را به مردم گوشزد نمود; چرا که در غیر این صورت به اسلام و مصالح مسلمانان خیانت مى شود. اگر راه جلوگیرى از فساد شخصى، منحصر به غیبت باشد، غیبت از او واجب است. یکى از جاهایى که غیبت احتمال وجوب دارد، آن جایى است که نهى از منکر جز از راه غیبت ممکن نباشد. مثلا، در محله اى که شخص فاسدى براى ناموس مردم مزاحمت ایجاد مى کند و مفاسد دیگرى نیز دارد، اگر بدانیم که تنها در صورت غیبت از او، دست از کارش برمى دارد، غیبت واجب خواهد بود.4- کسی که غیبت را گوش می دهد حکمش چیست؟در روایت بیان شده که شنونده غیبت شریک غیبت کننده است و در گناه او سهیم است . پس گوش کردن به غیبت هم حرام است و وظیفه انسان در این مورد نهی از منکر و اگر موثر نیست ترک مجلس غیبت به صورت اعتراض است.5- آیا غیبة در مورد پدر ومادر جائز است؟ در مورد حرام بودن غیبت فرقی میان غیبت پدر و مادر و دیگران وجود ندارد .6- آیا پشت سر کسی که شیرین عقل است غیبت جائز است؟ خیر جایز نیست و حرام است . 7- آیا پشت سر بازیگران حرف زدن غیبة محسوب می شود؟ بله اگر سخن ما تنقیص آنها و بیان عیوب انها باشد غیبت است . 8- ما در کلاس نشسته ایم مثلا استاد یا شاگرد یک حرفی می زنند وما هم می خندیم،آیا غیبت محسوب می شود؟ صرف خنده اشکالی ندارد اما اگر موجب تمسخر و یا اهانت و تحقیر او باشد از این بابت حرام است نه از باب غیبت بودن زیرا غیبت مربوط به سخن در باره عیوب و نقائص کسی است و خنده از این نوع نیست . 9-آگر استاد غیبت کند وظیفه ی ما چیست؟ وظیفه ما نهی از منکر است البته با رعایت ادب و احترام 10- آیا اگر کسی بگوید: پسر فلانی زنا کار است،در حالی که فلانی چند تا بچه داردو من هم فقط خودآن فلانی را می شناسم به علاوه ی اینکه میدانم مثلا 5تا بچه دارد،آیا این غیبت محسوب می شود؟ این سخن هم غیبت است و هم تهمت است و اگر نتواند این حرفش را ثابت کند باید حد بخورد که در فقه به آن حد قذف می گویند .11- اگر عیب پنهان بچه ممیّزویاغیرممیّزراهم پشت سرش بگوییم غیبت است؟بله غیبت است و جایز نیست . 12- آیاغیبت پشت سرکسی که درس دادن بلد نیست ولی به عنوان استاد مشغول تدریس است،جائز است؟آیا کار این استاد خیانت است؟اگر در تشخیص عدم کفایت علمی معلم و استاد اشتباه نکرده باشیم و این نظر شخصی ما نباشد و ثابت شود که این معلم مثلا کم سواد است و این کار موجب ضربه به آموزش و یاد گیری دانش آموزان شود راه دیگری برای منصرف کردن او از تدریس وجود نداشته باشد و تنها راه منوط به بیان این عیب او باشد و این کار با هدف جلوگیری از افت تحصیلی دانش اموزان انجام گیرد مانعی ندارد . 13- راه شناخت وتمییزغیبت از مواردی که استثناء شده(یعنی مواردی که در آن غیبت جائز است)چیست؟ولى غیبت در موارد خاصى جایز شمرده شده است از جمله: الف) در مقام مشورت نظیر ازدواج، ب ) طرف متجاهر به فسق باشد؛ یعنى، هیچ گونه پروایى نداشته باشد که علناً به گناه و معصیتى دست بزند، که در خصوص گناه علنى او غیبت جایز است. ج) ممکن است فردى را براى سمتى نظیر نمایندگى یا ریاست قسمتى خاص، نامزد نموده و مورد بحث قرار دهند. در اینجا انسان مى تواند اگر نقطه ضعفى را اطلاع دارد که خداى ناخواسته با پیدا کردن آن سمت، به اسلام و انقلاب ضربه مى زند، به مسؤولین گوشزد کند، د) فرض بفرمایید بیمارى است که نمى خواهد بعضى از اسرارش نزد طبیب فاش شود و از طرفى چاره اى نیست و طبیب براى معالجه باید بداند. در اینجا نیز مى توان على رغم خواست بیمار، پزشک معالج او را در جریان امر قرار داد .14- من فیلمی دیده ام که درآن افرادی بازی میکرده اند ویا عکس فردی رادیده ام،آیا اگر عیب پنهان این هارا به من بگویند،غیبت است؟در حالی که من آنارا حاضر ودر روبه رو ندیده ام وفقط درفیلمی یا عکسی آن ها را دیده ام؟ بله و اصلا معنای غیبت همین است . 15-اگر غیبتی شد وما هم از آن نهی کردیم اما غیبت کننده دست از غیبت بر نداشت ویا او غیبت کردن را قطع کرد ولی دیگری ادامه داد وظیفه ی ما چیست؟ باید نسبت به فرد دوم نیز نهی از منکر کنیم و اگر موثر نبود باید از غیبت شونده دفاع کنیم و اگر نشد باید مجلس غیبت را ترک کنیم و اگر به هر دلیل ممکن نبود نباید به غیبت گوش دهیم و اگر تصادفا به گوشمان خورد اشکالی ندارد . 16-آیا انتقاد از استاد در مورد روش درس دادن وی ویا اخلاقیات وی غیبت است؟اگر بعد از کلاس به دیگران بگوییم که استاد فلان مطلب را غلط گفته آیا غیبت است؟انتقاد با غیبت تفاوت دارد زیرا انتقاد بیان اشکالات در حضور خود شخص و به خود او است و هدف اصلاح و تقویت کار و برنامه و روش است نه بیان عیب و نقص . اگر مطمئن باشید که استاد مطلبی را غلط گفته است و هدف جلوگیری از اشتباه باشد نه بیان نقص و عیب اشکالی ندارد . 17- شنیدن غیبت ناگهانی چه حکمی دارد؟ وظیفه ی ما در این هنگام چیست؟ اگر شنیدن غیبت ناخواسته و تصادفی باشد به طوری که به گوش ما بخورد نه این که به ان گوش دهیم اشکالی ندارد ولی نباید به شنیدن ادامه دهیم و اگر با قصد و عمد گوش دهیم گناه کرده ایم و نباید ادامه دهیم و باید از ان ممانعت کنیم و یا مجلس را ترک کنیم . 18-اگر برای شاهد مثال کسی را به بدی یاد کنیم،در حالی که نیّتمان خیراست واین کار هم سودمند است،آیا این کارهم غیبت حساب میشود وحرام است؟ صرف نیت خبر داشتن مجوز غیبت کسی نیست مگراین که کمک به او و نجات او منحصر در غیبت کردن او باشد 19- -نامه ای راپیدا می کنیم وخوانیم،در حالی که در آن نامه عیب پنهان کسی درج شده بوده،آیا این هم غیبت است؟(حال چه می دانسته ایم در آن نامه درمورد شخصی سخنی به میان آمده ویا نمی دانسته ایم- چه میدانسته ایم در آن نامه عیب شخصی ذکر شده و ویا نمی دانسته ایم).وآیا خواننده ی آن هم سامع الغیبة حساب می شود؟این مورد از موارد غیبت نیست و خوانده آن سامع الغیبه نیست . البته به طور کلی نباید نامه مربوط به دیگران را که ربطی به ما ندارد خواند غیبت این است که شما عیب شخصی را که در آن نامه بیان شده به کسی که آن شخص را می شناسد بگویید . 20-اگر پدر ومادری عیب فرزندشان را به یکدیگر بگویند آیا این هم غیبت است؟ اگر هدف والدین تنقیص و تحقیر فرزند نباشد بلکه هدفشان تربیت فرزند و کمک به او و رشد معنوی او باشد و این امر تنها با بیان عیب و اشکال او ممکن باشد از موارد جواز غیبت است و اشکالی ندارد.21- تحقیق وپرس وجو در باره ی استادی ازدیگران چه حکمی دارد؟وآیا طرف مقابل باید هرچه خوبی وعیوب از او دیده باز گوکند؟آیا این کار غیبت نیست؟ مواردی مانند مشورت و تحقیق در باره فردی که قصد ازدواج دارد و یا می خواهد دارای پست و سمتی شود که در دیانت و سرنوشت و زندگی ما و یا در جامعه و کشور تاثیر گذار است از موارد جواز غیبت است و گاهی واجب و لازم می باشد .21-چرا گفته اند«الغیبة اشدّ من الزّنا»است ولی« أشدّ من اللواط» نیست؟چون زنا در قران و روایات و عرف مردم گناهی زشت و بزرگ شمرده شده برای بیان زشتی غیبت ان را به زنا تشبیه کرده اند و منظور ین نیست که مثلا از لواط و یا دزدی و رباخواری زشتتر نیست .22-اگر از کسی غیبت کنی وآن فرد هم راضی باشد آیا بازهم غیبت وحرام است؟ راضی بودن کسی مجوز غیبت او نیست زیرا این کار خود به خود حرام است و رضایت ان طرف مجوز این عمل حرام نیست .23- اگر من در ذهنم عیب پنهان کسی راعبوردهم بلکه به مقام تلفظ هم برسد لکن کسی متوجه آن نشود(مثلا کسی در کنار من نباشد،یا آرام بگویم،یابه زبانی بگویم که مخاطبم عالم به آن نیست)،آیا این هم غیبت است؟ اگر من در ذهنم عیب پنهان کسی راعبوردهم بدون تلفظ به آن،آیا غیبت است؟اگرکسی در ذهن خود غیبت کرده باشد آیا برنفس ما تأثیر می گذارد؟ چنین موردی هر چند مطلوب و شایسته انسان مومن نیست اما غیبت شمرده نمی شود زیرا از نوع سخن و کلام نیست اما از نظر تاثیر بر نفس باید گفت که حاضر کردن عیب دیگران در ذهن سبب بدبینی و انزجار از او و چرک شدن دل و سست شدن رابطه با او می گردد که مطلوب و مناسب نیست .24- چگونه می توان مردم را متوجه این کنیم که فلان سخنانشان غیبت محسوب می شود؟ باید حد و مرز و خصوصیات غیبت را برای آنها بیان کرد و با استناد به ایات و روایات به انها تفهیم نمود . 25- چگونه می توان مردم را متوجه این کنیم که فلان سخنانشان غیبت محسوب می شود؟ باید حد و مرز و خصوصیات غیبت را برای آنها بیان کرد و با استناد به ایات و روایات به انها تفهیم نمود .26-اگر ما پشت سر کافری غیبت کردیم اما این کافر آمد ومسلمان شد،آیا کار ماغیبت وحرام بوده؟وظیفه ی ما چیست؟ حرمت غیبت مخصوص مسلمان است و غیبت کافر حرمتی ندارد و اگر ان کافر مسلمان شد نسبت به غیبت او در زمان کافر بودنش وظیفه ای نداریم . 27-گفته اند چشمک زدن هم غیبت محسوب می شود،آیا نیّت هم درآن شرط است؟ اعمالی مانند چشمک زدن غیبت محسوب نمی شوند زیرا در ان حرف و سخن نیست اما ممکن است تمسخر و تحقیر و مانند ان محسوب شود که حرام است . 28-آیا کسانی که حرکات خنده دار در می آورند،کارشان غیبت محسوب می شود؟ صرف حرکت خنده دار انجام دادن اشکالی ندارد و این کار غیبت نیست اما اگر موجب تمسخر و تحقیر و اذیت کسی شود حرام است . 29-آیا کسانی که أدای دلقک را در می آورند،کارشان غیبت ویا استهزاء است؟ این عمل غیبت نیست اما گاهی ممکن است این افراد ادای کسی را درآورند و او ر ا مسخره و کوچک کنند که در این صورت حرام است . 30-چند نفرعیب پنهان فردی را می دانند آیا اگر با هم در باره ی آن عیب صحبت کنند غیبت ی شود؟ بله این مورد بی شک از موارد غیبت حرام است .31- بیان کردن عیب پنهان فردی در برابر شخصی که نمی دانیم او آن فرد را می شناسد یا نه ولی احتمال می دهیم که می شناسد،آیا این هم غیبت وحرام است؟ اگر احتمال بدهیم او را می شناسد نباید عیب او را بگوییم و به طور کلی در این موارد باید احتیاط کرد تا مبادا گرفتار عمل حرام شویم . 32- مرز میان إنتقاد وغیبت ازفردی(مثل استاد)،کجاست؟هدف از غیبت بیان عیب و نقص افراد است و هدف از انتقاد اصلاح و بهبود شرایط و اوضاع است و میان این دو تفاوت بسیار است . غیبت مربوط به شخصیت حقیقی افراد است و انتقاد مربوط به شخصیت حقوقی ایشان می باشد. 33-آیا غیبت پشت سرفردی ازافراد غیر محدود جائز است؟ اینکار به نظر برخی فقهاء و مراجع اشکال دارد اما این کار و لو جایز هم باشد مسلما ترک این کار بهتر و مناسبتر است .34-گفته شده غیبت پشت سرفردی ازافرادغیرمحدود جائز ولی پشت سرفردی ازافراد محدودجائز نیست آیا این مطلب درست است؟اینکار به نظر برخی فقهاء و مراجع اشکال دارد اما این کار و لو جایز هم باشد مسلما ترک این کار بهتر و مناسبتر است . 36 – منظورازفرد محدود وغیرمحدود در مورد غیبت چه مقدار است؟ منظور از نامحدود فردی از یک گروه زیاد مثلا فردی از ایران و یا از مازندران و یا تهران است و منظور از محدود فردی از گروهی اندک مثل دو یا سه و یا پنج و مانند آن است .37-در مسائل سیاسی مهم،آیا مطلع ساختن دیگران ازعیوبِ پنهان مسئولین جائز است؟آیاغیبت نیست؟ اگرعیب او شخصی نباشد بلکه مربوط به کشور و جامعه و دولت و مانند آن باشد و بیان نکردن عیب او باعث آسیب به کشور و انقلاب بشود نه تنها اشکالی ندارد بلکه واجب و لازم است . مثلا ممکن است فردى را براى سمتى نظیر نمایندگى یا ریاست قسمتى خاص، نامزد نموده و مورد بحث قرار دهند. در اینجا انسان مى تواند اگر نقطه ضعفى را اطلاع دارد که خداى ناخواسته با پیدا کردن آن سمت، به اسلام و انقلاب ضربه مى زند، به مسؤولین گوشزد کند .38 -چرا غیبت کننده حتی اگر توبه هم کند،آخرین نفری است که وارد بهشت می شود؟این تعبیر بیانگر بزرگی و دامنه دار بودن آثار بد این گناه است و دلالت دارد که رها شدن از اثار و تبعات غیبت دشوار و سخت است .39-در حدیثی آمده که غیبت کننده اگرتوبه هم کند آخرین نفری است که به بهست داخل می شود. الف.آیا این حدیث با این آیة«الحسنات یذهبن السیّئات» تناقض ندارد؟ خداوند وعده داده که جای گناهان ،حسنه قرارمیدهد.با این فرض غیبت کننده بایدازاولین افرادی باشد که داخل بهشت می شود نه از آخرین افراد؟ ب.چرا این عذاب برای گناهان دیگر قرار داده نشده؟ اگر گفته شده بود که گناه غیبت با توبه و یا با انجام برخی اعمال نیک بخشوده و پاک نمی شود با این ایه منافات داشت اما این تعبیر بیانگر این بیانگر بزرگی و دامنه دار بودن تاثیرات سوء این گناه است و دلالت دارد که رها شدن از اثار و تبعات غیبت دشوار و سخت است . 40- چرا بااین که«الغیبة اشدّ من الزّنا»است،غیبت کننده مثل زانی عقاب نمی شود؟ برخی گناهان و جرائم به لحاظ اجتماعی عوارض و اثاری منفی سریع و آنی دارند که باید با مجازات عاملش جلو شیوع ان را درجامعه گرفت . فرد زانی به خاطر تاثرات منفی و منتشر شدن الودگی زنا و مبتلا شدن سریع جامعه به این گناه سریعا مجازات شود تا درس عبرتی برای دیگران و عمالی بازدارنده برای آنها باشد اما غیبت با وجود داشتن آثار زیانبار این خصوصیت خاص زنا را ندارد . 41-آیاگفتن خوبی کسی (که راضی به بیان آن خوبی نیست)،غیبة است؟خیر اما اگر راضی نباشد چون از نظر معنوی ممکن است برای او مضر باشد نباید گفت مگر این که مصلحت بالاتری در کار باشد . 42-من در بین افرادی هستم،مطلبی می گویند که احتمال می دهم غیبة است، وظیفه ی من چیست؟آیا من در حکم سامع الغیبة ام؟ تا یقین به غیبت بودن ان نداشته باشید سامع الغیبه محسوب نمی شوید اما باید در این موارد مشکوک احتیاط کرد تا در دام غیبت نیفتید. 43-آیا اگر صفت بدی را به طور کلی ذکر کنیم غیبة است(مثلا بگوییم مشهدی ها فلان اند)؟ بله غیبت و حرام است . 44-آیا انتقاد از فردی(استادی – مسئولی – بزرگی - ...)،در جمع خصوصی که صدایمان هم به جایی نمی رسد،غیبة است؟حال چه برای آگاه کردن آن شخص باشد و یا اینکه برای آگاه کردن آن شخص نباشد بلکه خودش آگاه به آن باشد؟ مرز میان انتقاد و غیبت مشخص است . هدف از غیبت بیان عیب و نقص افراد است و هدف از انتقاد اصلاح و بهبود شرایط و اوضاع است و میان این دو تفاوت بسیار است . اما اگر انتقاد به گوش مسئولین نرسد این انتقاد هم بی ثمر است و هم می تواند مصداق غیبت باشد زیرا آثار و خواص انتقاد را ندارد مگر این که چنین انتقادی در مجموع مفید و موثر باشد و بعدا به نحوی به گوش ان مسئول برسد . 45- حکم حرف زدن در مورد نقش های مجازی بازیگران نه شخصیت اصلی آنها(که در بیرون از تصویر دارند)چیست؟آیا غیبة ویا ... است؟اگر این حرفها بیان عیب و واشکال نباشد بی شک جایز است و اگر بیان عیب و نقص باشد چون بیان عیب شخص واقعی خارجی نیست و در واقع بیان شخص خیالی و مجازی است اشکالی ندارد اما چون تمرینی برای غیبت نسبت به افراد واقعی است و جرات ما را نسبت به غیبت زیاد می کند خوب و شایسته نیست .46-آیامسخره کردن نقش های تلوزیونی(نه شخصیت اصلی بازیگران)اشکال دارد؟چون این تمسخر در مورد شخص واقعی خارجی نیست و مربوط به شخص خیالی و مجازی است اشکالی ندارد اما چون تمرینی برای تمسخر نسبت به افراد واقعی است و جرات ما را نسبت به غیبت زیاد می کند خوب و شایسته نیست .47-آیا بیان کردن اخلاق استاد نزد کسی که آگاه است به آن اخلاقیاتِ استاد،غیبة است؟بله غیبت است . 48-آیا انتقاد کردن ونقد نوشتن بر فیلم های سینمایی وپخش این نقدها بین افراد جامعه اشکال دارد؟اگر آن فیلم تأثیر سوء داشته باشد ومردم ازآن ضرر آگاه نباشند چه طور؟مرز میان انتقاد و غیبت مشخص است . هدف از غیبت بیان عیب و نقص افراد است و هدف از انتقاد اصلاح و بهبود شرایط و اوضاع است و میان این دو تفاوت بسیار است . اگر این فیلم تاثیر مخربی بر اعتقادات و اخلاق جامعه داشته باشد بیان انحرافات آن و انتقاد از ان نه تنها جایز بلکه واجب و وظیفه شرعی است . موفق و موید باشید. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه