آيا در زماني که همه مردم خواهان برکناري ولي فقيه جامع شرايط باشند، ولي فقيه بايد کنار برود؟ مثلا اگر در زمان حکومت حضرت علي ـ عليه السلام ـ همه مردم خواهان برکناري حضرت بودند در حالي که ايشان از جانب خدا نصب شده بودند، ايشان بايد براي حفظ حکومت تلاش مي کردند و يا از حکومت کنار مي کشيدند؟

احتمال عدم مقبوليت حاکم ديني به دو صورت متصور است: نخست: مردم به هيچ روي حکومت ديني ـ حکومت معصومين ـ عليهم السلام ـ يا حکومت ولي فقيه جامع شرايط که ادامه ولايت معصومين است ـ را نپذيرند، در این صورت اگر فرض کنیم امام معصوم ـ عليهم السلام ـ يا ولي فقيه داراي شرايط حاکميت در جامعه باشد؛بر اساس تفکر شیعی که مشروعیت حکومت را از ناحیه خداوند متعال می داند , او از جانب خدا والي و حاکم است, ولي حکومت ديني عينيت و تحقق نخواهد يافت نمونه روشن اين فرض , دوران 25 ساله خانه نشيني حضرت علي ـ عليه السلام ـ است. در اين دوران , حضرت هر چند به دلیل عدم مقبولیت و همراهی مردم نتوانستند , حکومت نمایند اما برای تشکیل حکومت و همراهی مردم , تلاش هاي بسياري انجام دادند به عنوان نمونه امير ایشان ,حضرت فاطمه ـ سلام الله عليها ـ و حسن و حسين ـ عليهم السلام ـ را به درب خانه مهاجر و انصار مي بردند و عهد و پيمان پيامبر اعظم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ و دستورات الهي را به آنها گوشزد کرده و از آنها یاری می طلبیدند حضرت فرمودند: «و لو کان لي بعد رسول الله ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ عمّي حمزه و أخي جعفر لم أبايع مکرها»« اگر بعد از رسول الله، عمويم حمزه و برادرم جعفر بودند من مجبور نمي شدم به زور بيعت کنم». همچنین مي فرمانيد: «لو وجدت اربعين رهط لجاهدتهم». اگر فقط چهل نفر پيدا مي کردم با آنها نبرد مي کردم شخصی از امام رضا ـ عليه السلام ـ سؤال کرد «جعلت فداک يابن رسول الله اخبرني عن علي بن ابي طالب لِمَ لَم يجاهد اعدائه خمسا و عشرين سنة بعد رسول الله ثم جاهد في ايّام ولايته؟» يعني فداي تو شوم اي پسر رسول خدا! به من بگو چرا علي بن ابي طالب ـ عليه السلام ـ با دشمنانش 25 سال بعد از رحلت رسول خدا مجاهده نکرد، سپس در ايام ولايتش مجاهده کرد؟ امام رضا ـ عليه السلام ـ در پاسخ مي فرمايند: «تَرکَ مجاهدة اعدائه لقلّه اعوانه عليهم». يعني امير المؤمنين علي ـ عليه السلام ـ در آن مدت ترک جهاد کرد چون يار و ياوري نداشت. دوّم: اين است که حاکميت ولي معصوم يا فقيه جامع شرايط به فعليت رسيده ولي پس از مدتي عده اي به مخالفت با او برخاسته اند، که خود اين فرض دو حالت دارد: الف: مخالفان، گروه اندکي هستند و قصد براندازي حکومت شرعي را ـ که اکثر مردم پشتيبان آن هستند ـ دارند، در اين صورت , حاکم شرعي وظيفه دارد با آنها مقابله کند. برخورد خونين حضرت علي ـ عليه السلام ـ با اصحاب جمل، صفين، نهروان و... و همين طور برخورد جمهوري اسلامي با گروه هاي محارب از همين گونه است , زيرا حاکم شرعي نبايد راه را براي کساني که قصد براندازي حکومت اسلامي و مقبول اکثر مردم را دارند باز بگذارد. ب: صورت دوم از اين فرض اين است که بعد از تشکیل حکومت شرعی مورد پذیرش مردم , اکثريت قاطع آنها مخالفت کنند , در اين صورت هر چند حاکم شرعي، هنوز شرعا حاکم است زیرا مشروعیت او از ناحیه خداوند است , ولي با از دست دادن مقبوليت خويش، قدرت اعمال حاکميت مشروعش را از دست مي دهد. دوران امامت امام حسن ـ عليه السلام ـ نمونه اي از اين فرض است که سران سپاه امام حسن مجتبي ـ عليه السلام ـ به اردوگاه معاويه فرار کردند و به علت پيروي نکردن مردم از ايشان، عملا حاکميتي نداشتند. و آشکار است که اگر ايشان ياوراني داشتند براي حفظ حکومت تلاش و مجاهده مي کردند. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه