سلام ایا اعمالی وجود داره که ازثواب زیارت امام حسین و ائمه بیشتر باشد؟

در ارتباط با بیان برترین و بهترین اعمال که در روایات آمده، باید گفت که «افضل الاعمال» همواره به معنای با فضیلت‌تر بودن یک عمل نسبت به تمام اعمال دیگر نیست؛ به عبارتی این فضیلت و برتری، مطلق نیست، بلکه منظور برتری نسبی نسبت به بسیاری از اعمال دیگر است.افضل الاعمالدر ارتباط با بیان برترین و بهترین اعمال که در روایات آمده، باید گفت که «افضل الاعمال» همواره به معنای با فضیلت‌تر بودن یک عمل نسبت به تمام اعمال دیگر نیست؛ به عبارتی این فضیلت و برتری، مطلق نیست، بلکه منظور برتری نسبی نسبت به بسیاری از اعمال دیگر است.1 . بهترین عمل در روایاتدر روایات متعددی از کارهای مختلفی به عنوان بهترین عمل، یاد شده است؛ مانند:انتظار فرج، [۱] صلوات بر محمد و آل محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، [۲] آب دادن به تشنگان، [۳] حُبّ علی (علیه‌السّلام)، [۴] وارد نمودن شادی بر مؤمن، [۵] استمرار داشتن در عمل نیک، [۶] زیارت قبر امام حسین (علیه‌السّلام)، [۷] نماز شب، [۸] نماز اول وقت، [۹]اطعام به دیگران، [۱۰] سخت‌ترین اعمال. [۱۱] 2 . بهترین اعمال با یک قیددر کنار این احادیث؛ روایاتی وجود دارد که بهترین اعمال را با اضافه کردن یک قید، مانند بهترین اعمال در مقاطع زمانی (مانند: روز جمعه، [۱۲]ماه مبارک رمضان، [۱۳] شب نیمه شعبان [۱۴] بر شمرده است. 3 . نمونه‌ای از جمع روایاتدر این‌جا برای نمونه برخی از روایات را بیان کرده، آن‌گاه به تحلیل و بررسی این موضوع خواهیم پرداخت.۱.«اَنَّ رَجُلًا جَاءَ اِلَی رَسُولِ اللهِ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فَقَالَ اَخْبِرْنِی مَا اَفْضَلُ الْاَعْمَالِ فَقَالَ الْاِیمَانُ بِالله‌؛ [۱۵] شخصی خدمت رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) رسید و پرسید کدام کار با فضیلت‌تر است، حضرت فرمود: «ایمان به خدا».۲.«وَ لَیْسَ شَیْ‌ءٌ مِمَّا افْتَرَضَ اللهُ عَلَی الْعِبَادِ اَشَدَّ مِنَ الْجِهَادِ هُوَ اَفْضَلُ الْاَعْمَالِ ثَوَابا؛ [۱۶] در آن چیزهایی که خداوند بر بندگانش واجب فرمود، چیزی سخت‌تر و با فضیلت‌تر از جهاد وجود ندارد.»۳.«وَ اَفْضَلُ الْاَعْمَالِ عِنْدَ اللهِ اِدْخَالُ السُّرُورِ عَلَی الْمُؤْمِنِ؛ [۱۷] با فضیلت‌ترین اعمال در پیشگاه خدای متعال، وارد نمودن شادی بر مؤمن است.»۴.«عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ اَبِیهِ (علیه‌السّلام) اَنَّ النَّبِیَّ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) قَالَ: فَوْقَ کُلِّ بِرٍّ بِرٌّ حَتَّی یُقْتَلَ الرَّجُلُ فِی سَبِیلِ اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَاِذَا قُتِلَ فِی سَبِیلِ اللهِ فَلَیْسَ فوقُهُ برٌّ؛ ‌ [۱۸] بالاتر از هر نیکی‌ای نیکی دیگری است، تا این‌که کسی در راه خدا کشته شود، و هنگامی که در راه خدا کشته شد، بالاتر از آن نیکی‌ای وجود ندارد.»۵.«اِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَةِ جَمَعَ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ النَّاسَ فِی صَعِیدٍ وَاحِدٍ وَ وُضِعَتِ الْمَوَازِینُ فَتُوزَنُ دِمَاءُ الشُّهَدَاءِ مَعَ مِدَادِ الْعُلَمَاءِ فَیَرْجَحُ مِدَادُ الْعُلَمَاءِ عَلَی دِمَاءِ الشُّهَدَاءِ؛ [۱۹] وقتی در روز قیامت خداوند تمام مردم را در یک‌جا جمع کند، و ترازوی اعمال آورده شود، خون شهیدان با قلم دانشمندان وزن می‌شود، و قلم علما بر خون شهیدان برتری خواهد یافت.» چیزی با علم برابری نمی کند:در نهایت می توانیم به این نتیجه برسیم که چیزی در زندگی انسان با فضیلت تر از کسب علم و آگاهی نیست. ایمان و بندگی خدا بسیار اهمیت دارد مشروط به اینکه آگاهانه باشد. و حتی زیارت امام حسین ع هم در صورتی که با آگاهی انجام شود آن ثواب فراوانی که در روایات آمده را دارد. ارزش هر عملی را علم و آگاهی تعیین می کند. 4 . جمع در قالب یک بحث منطقیهمان‌طور که دیده می‌شود، در این احادیث از کارهای مختلفی به عنوان بهترین عمل یاد شده است. حال چگونه می‌توان این روایات را در قالب یک بحث منطقی با هم جمع کرد؟در این راستا دو مسئله را باید مورد دقت قرار داد:1 . 4 . تفاوت در ملاکهمه این اعمال که در روایات به عنوان «بهترین عمل» آمده است، با ملاک و معیار مختلف، بیان شده است. وقتی روایت می‌گوید؛ بهترین عمل نماز شب است، یک‌سری از ملاک‌ها را مورد نظر داشته، اما وقتی فرمود بهترین عمل، جهاد است، برخی دیگر از معیارها را در نظر گرفته است. به طور مثال؛ وقتی جهاد در راه خدا پیش می‌آید، بهترین عمل، جهاد در راه خدا است. و وقتی ملاکات زیارت قبر امام حسین (علیه‌السّلام) در اربعین یا زیارت دیگر ائمه در ایام خاص مهیا شود، بهترین اعمال زیارت ائمه است.بنابراین، اختلاف در ملاکات، دلیل خوبی برای توجیه علمی این‌گونه از روایات است. تعدادی از این امور مانند؛ «جهاد»، دارای ملاک و اثر مستقیم اجتماعی‌اند. برخی از آنان صرفاً جنبه شخصی دارند، و برخی مانند «انتظار فرج» از هر دو خصوصیت برخوردار است، اما برخی دیگر مانند «حب علی (علیه‌السّلام)» اصولاً از باب اعتقادند نه عمل. در پاره‌ای از روایات نیز مصداق خاصی برای برترین عمل، ذکر نشده و گفته شد: «برترین اعمال، سخت‌ترین آنها است». [۲۰]2 . 4 . اختلاف در شرایطگاهی شرایط موجود در ناحیه مکلّف است که این روایات را توجیه علمی می‌کند. فرق آن با قسمت اول این است که در قسمت اول، ملاک‌ها و معیارهای موجود در ناحیه آن فعل مخصوص (نماز، جهاد و...) ، موجب فرق و اختلاف بین این اعمال می‌شود، ولی در قسمت دوم، وجود برخی از شرایط در ناحیه خارج از اصل فعل؛ مانند شرایط ویژه مکلف، شرایط زمانی خاص، و غیره است که موجب توجیه علمی بهتر بودن همه این اعمال با هم می‌شود. مثلاً در مورد انتظار فرج؛ در شرایطی که مسلمانان در سختی‌های مبارزات صدر اسلام قرار داشتند و یا آن زمان که شیعیان در شرایط دشواری فرا می‌گرفتند، مایوس نشدن و منتظر فرج بودن بالاترین عبادت بود؛ چرا که در صورت یاس همه چیز آنان در معرض زوال قرار می‌گرفت، ولی با انتظار فرج، روحیه امید و مقاومت در آنان زنده مانده و راه برای پیروزی و غلبه بر مشکلات فراهم می‌گشت. دیگر موارد نیز شامل همین قاعده کلی است، مسلماً مسئله‌ای مانند «جهاد» بهترین عمل برای زنان - در حالت‌های غیر اضطراری - نیست. همچنین «نماز شب» برای تازه مسلمانی که هنوز نمازهای واجب را فرا نگرفته، نمی‌تواند بهترین عمل باشد.*** نتیجهبا توجه به آنچه که بیان شد؛ منظور از این برتری‌ها نسبی است؛ یعنی هریک از این اعمال با توجه به موقعیت و شرایط خود بالاتر از دیگر اعمال است. به عنوان نمونه، اگر پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود بالاتر از هر نیکی و خوبی، نیکی دیگری نیز وجود دارد، مگر شهادت در راه خدا که بالاتر از آن نیکی‌ دیگری وجود ندارد، این برتری به شرایط زمانی خاصی بستگی دارد که فقط با جهاد و شهادت در راه خدا می‌توان از دین و اهداف آن پاسداری نمود، اما در شرایطی که جامعه در صلح و آرامش نسبی به سر می‌برد، آن‌جا قلم دانشمندان در ترویج دین از خون شهیدان تاثیرگذارتر خواهد بود؛ لذا در این شرایط، قلم عالمان برتر از خون شهیدان است. پانویس۱. ↑ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۷۵، ص۲۰۸، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق. ۲. ↑ محدّث نوری، حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج۵، ص۱۱۹، قم، مؤسسه آل البیت (علیه‌السّلام)، چاپ اول، ۱۴۰۸ق. ۳. ↑ محدّث نوری، حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج۵، ص۳۳۱. ۴. ↑ محدّث نوری، حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج۵، ص۳۳۱. ۵. ↑ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۱۴، ص۴۹۹، قم، مؤسسه آل البیت (علیه‌السّلام)، ۱۴۰۹ق. ۶. ↑ محدّث نوری، حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج۱، ص۱۳۱. ۷. ↑ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۱۴، ص۴۹۹. ۸. ↑ محدّث نوری، حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج۶، ص۳۳۷. ۹. ↑ محدّث نوری، حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج۳، ص۹۸. ۱۰. ↑ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۲۴، ص۲۸۹. ۱۱. ↑ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۶۷، ص۱۹۱. ۱۲. ↑ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۷، ص۳۹۹. ۱۳. ↑ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۱۰، ص۳۱۳. ۱۴. ↑ طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتجهد، ص۸۲۹، بیروت، مؤسسه فقه الشیعه، ۱۴۱۱ق. ۱۵. ↑ علی بن موسی (امام هشتم)، الفقه المنسوب للامام الرضا (علیه‌السّلام)، ص۳۷۶، مشهد، مؤسسة آل البیت (علیه‌السّلام)، چاپ اول، ۱۴۰۶ق. ۱۶. ↑ نصر بن مزاحم‌، ابوالفضل، وقعة صفین، ص۳۰۵، قم، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی‌، چاپ دوم، ۱۴۰۴ق‌. ۱۷. ↑ ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، ص۱۵۹، نجف اشرف، دار المرتضویة، چاپ اول، ۱۳۵۶ش. ۱۸. ↑ شیخ صدوق، محمد بن علی، الخصال، ج‌۱، ص۹، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، ۱۳۶۲ش. ۱۹. ↑ ابن بابویه، محمد بن علی، ‌من لا یحضره الفقیه، ج‌۴، ص۳۹۹، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق.‌ ۲۰. ↑ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۶۷، ص۱۹۱ .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه