در مقدمه دعاي جوشن كبير آمده است كه در اين دعا 1000 اسم از اسماء الهي ذكر شده است. در اين دعا در بخش هاي مختلف اسماء مباركي ديده مي شود كه تفاوتي با هم ندارند مثلاً اسم (يا رازق) با اسم (يا رازق كل مرزوق) چه تفاوتي دارد؟ آيا اين گونه اسما در معني و مفهوم يكي نيستند.

براي پاسخ به اين سئوال ذکر يک مقدمه ضروري است و آن اين است که اسماء الهي محدود به هزار اسم نيست بلکه اسماء خداوند نامحدود است در بين اين اسماء، بسياري شرح و تفصيل يا بيان کننده اسماء ديگر هستند. حق تعالي مي فرمايد: لَنَفِدَ الْبَحْرُ قَبْلَ أَن تَنفَدَ کلِمَاتُ رَبِّي وَ لَوْ جِئْنَا بِمِثْلِهِ مَدَدًا بگو اگر دريا براي نوشتن کلمات پروردگار من مرکب شود پيش از آنکه کلمات الهي تمام شود دريا خشک خواهد شد. بنابراين بايد نسبت به اسماء الهي شناخت کاملي داشت. زيرا که عمده ترين طريق شناخت خداوند، آشنايي با اوصاف و افعال اوست و هر اندازه اين آشنايي با اوصاف عميق تر و جامعتر باشد، خداشناسي کاملتري به بار مي آورد. شناخت سطحي يا نادرست ما از اوصاف الهي تنها يک معضل نظري و معرفتي صرف نيست که هيچ تأثيري در زندگي عادي و روزمره ما نداشته باشد واقعيت برخلاف اين است مثلا انساني که به وجود خدا و اقتدار و حاکميت او اعتقاد دارد اما از درک صحيح بيکراني رحمت و بخشايندگي او محروم است بسا درپي ارتکاب گناهي بزرگ اميد خويشتن را به آينده اي سعادتمند يکسره از کف بدهد و خود را از شقاوتمندان ابدي بپندارد و تا پايان عمر از فشارهاي رواني رنج برد زيرا گمان مي کند هرگز مشمول رحمت و بخشايش الهي نخواهد شد. و اين از همان مواردي است که درمورد شناخت اسماء الهي ذکر نموديم پس از ذکر اين مقدمه مي گوييم در جواب به سئوال فوق 2 احتمال يا به عبارتي 2 دليل وجود دارد. دليل اول: همان طور که در سئوال ذکر شده است يکي از اسماء خداوند «رازق» به معناي روزي دهنده و اسم ديگر «رازق کل مرزوق» به معناي روزي دهنده هر روزي گيرنده مي باشد. آن طور که معلوم است اسم دوم علاوه بر اسم اول چيزي اضافه هم دارد و آن کل مرزوق است. درست است که در اصل هر دو به يک مفهومند اما مهم ترين دليل که بتوان در اين مورد ذکر کرد اين است که اگر از اسم رازق اين فکر به سراغ انسان بيايد که آيا خداوند روزي انسان ها را فقط مي دهد يا فقط روزي عده خاصي را مي دهد؟ با گفتن اسم رازق کل مرزوق اين فکر از ذهن انسان بيرون مي رود زيرا خداوند در اين اسم خود را معرفي مي کند به عنوان کسي که روزي همه عالميان را مي دهد يعني هر کس در اين دنيا روزي مي خورد از رزاقيت خداوند است ضمن اينکه غير از جانداران عالم، جامدات نيز که از زندگاني بهره اي ندارند مشمول اين اسم الهي اند زيرا بنا بر قوانين مبرهن فلسفي و عرفاني ثابت شده است که همه اشياء عالم داراي وجود و از حق وجود برخوردارند بنابراين روزي اي که خداوند به جمادات مي دهد همان وجودي است که به آنها اعطا مي کند. با اين توضيح روزي فقط غذا و خوراک نيست و معلوم مي شود که خداوند به جانداران و جمادات نيز روزي مي دهد. دليل دوم: اسم رازق کل مرزوق مي تواند تأکيد براي اسم رازق باشد به اين معنا که خداوند حتما و صددرصد روزي بندگان را مي دهد. يا اينکه به طور قطع خداوند روزي بندگان را مي دهد براي تفهيم بيشتر و درک عميق تر مطلب با يک مثال و شرح، مطلب را روشن مي کنيم. در زبان عربي قاعده اي داريم با عنوان تأکيد اين قاعده را زماني در جمله به کار مي بريم که احتمال و شکّي وجود داشته باشد آنگاه با لفظ تأکيد، آن شک و احتمال را از بين مي بريم به عبارات زير دقت کنيد. تأکيد شامل دو نوع است: 1. لفظي: که تکرار لفظ اول بعينه است مثلا سقطت سقطت بابل (سقوط کرد سقوط کرد شهر بابل) يا نعم نعم (بله بله) عبارت فوق به معناي آن است که شهر بابل حتما سقوط کرده است. 2. معنوي: در تأکيد معنوي تکرار لفظ نداريم بلکه با کلماتي ديگر تأکيد را بيان مي کنيم. مثل جاء الامير نفسه (امير خودش آمد) يا جاء القوم کلهم (جماعت آمدند همه شان). در مثال اول نسبت آمدن را به امير تثبيت نموده و آمدن غير امير از ديگران را نفي مي کند يعني هيچ کس غير امير نيامد. در مثال دوم مي گوئيم جماعت آمدند. احتمال دارد تمامي افراد قوم نيامده باشند و افرادي چند از عموم قوم استثناء شده باشد. نقش تأکيد معنوي در اين خصوص آن است که احتمال مذکور را برطرف مي سازد و به شنونده اطمينان مي دهد که تمام افراد قوم آمدند. پس از ذکر اين شاهد مختصر مي گوئيم در اسم يا رازق کل مرزوق شايد کل مرزوق از نوع تأکيد معنوي باشد و هر گونه احتمال و شکي را نسبت به روزي ندادن خداوند رفع کند. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه