در مجله دیدار آشنا شماره 99 مطلبی در باب مصالحه در مضاربه ذکر شد که توضیح آن به شماره های بعدی آن ارجاع داده شد. ولی بنده متاسفانه موفق به یافتن آن نشدم. لطفا در مورد مصالحه در مضاربه راهنمایی فرمایید.

کلام را با این استفتاء آغاز می کنیم: تاجری مقداری پول از شخصی به عنوان سرمایه مضاربه گرفت، به این شرط که درصد معیّنی از سود تجارت با آن را به او بپردازد، در نتیجه آن پول و سرمایه خودش را روی هم گذاشت تا با مجموع آنها تجارت کند و هر دو از ابتدا می دانستند که تشخیص مقدار سود ماهانه این مبلغ مشکل است، به همین دلیل توافق کردند که مصالحه کنند، آیا عقد مضاربه در این حالت شرعاً صحیح است؟ ج: عدم امکان تشخیص مقدار سود ماهانه خصوص سرمایه مالک، ضرر به صحت عقد مضاربه نمی‏زند، به شرط اینکه شرایط دیگر صحت مضاربه رعایت شود، در نتیجه اگر عقد مضاربه را با رعایت شرایط شرعی آن منعقد کنند، سپس توافق نمایند که برای تقسیم سود بدست آمده مصالحه کنند، به این صورت که بعد از دستیابی به سود، صاحب سرمایه سهم خود از آن را به مبلغ معیّنی صلح نماید، اشکال ندارد[1]. حال در اینجا برای روشن شدن مطلب در مورد مصالحه مطالبی را خدمتتان ارائه می نمائیم: صلح آن است که انسان با دیگری سازش کند که مقداری از مال یا منفعت مال خود را ملک او کند، یا از طلب، یا حقّ خود بگذرد خواه در برابر عوض باشد یا بدون عوض.  (خوئی)، (اراکی)، (گلپایگانی)، (فاضل)، (سیستانی)، (تبریزی)، (زنجانی)، (بهجت)، (صافی)، (نوری): مسأله صلح آن است که انسان با دیگری سازش کند که (مقداری از) مال یا منفعت مال خود را ملک او کند یا از طلب یا حقّ خود بگذرد که او هم در عوض (مقداری از) مال یا منفعت مال خود را به او واگذار نماید، یا از طلب یا حقّی که دارد بگذرد بلکه اگر بدون آن که عوض بگیرد (مقداری از) مال یا منفعت مال خود را به کسی واگذار کند، یا از طلب یا حقّ خود بگذرد، باز هم صلح صحیح است. (مکارم): مسأله صلح آن است که انسان با دیگری در امری که مورد اختلاف است یا امکان دارد مورد اختلاف و نزاع واقع شود سازش کند که مقداری از مال یا منفعت یا حقّ خود را به دیگری واگذار نماید یا از طلب یا حقّ خود بگذرد که او هم در عوض مقداری از مال یا منافع خود را به او واگذار نماید یا از طلب یا حقّ خود بگذرد و این را «صلح مُعَوَّض» می‏نامند و اگر این واگذاری بدون عوض باشد «صلح غیر معوض» نام دارد و هر دو صحیح است. دو نفری که چیزی را به یکدیگر صلح می‏کنند باید بالغ و عاقل باشند و کسی آنها را مجبور نکرده باشد و قصد صلح داشته باشند و حاکم شرع هم آنان را از تصرّف در اموالشان جلوگیری نکرده باشد[2].  لازم نیست صیغه صلح به عربی خوانده شود، بلکه با هر لفظی[3] که بفهماند با هم صلح و سازش کرده‏اند صحیح است.  (مکارم): مسأله صلح را می‏توان با صیغه عربی یا فارسی یا هر زبان دیگری خواند، بلکه هر اقدام عملی که به وضوح نشان دهد طرفین می خواهند به وسیله آن صلح و سازش کنند کافی است.[4] مسأله اختصاصی‏:  (بهجت): بنا بر أظهر، صلح عقد مستقلی است و در احکام و شرایط، تابع سایر عقود نیست، و فرقی نمی‏کند که صلح بعد از نزاع انجام گیرد و یا اصلًا نزاعی در بین نباشد، بنا بر أظهر؛ ولی لازم است در عقد صلح، حرامی را حلال و یا حلالی را حرام نکنند، که در این صورت صلح، صحیح و نافذ نیست.[5]   .

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/17

لینک کوتاه