صله رحم باید حداقل هر چند وقت یکبار انجام بگیره؟

همانگونه که مى‌دانید ، یکى از دستورالعمل هاى دین در بخش احکام اسلامى که به فعالیت هاى عینى و خارجى انسان اختصاص دارد ، ارتباط با خویشاوندان و اقوام است که از آن تحت عنوان « صله رحم » یاد مى شود . در اندیشه دینى ما ، حفظ ، توسعه و تعمیق روابط فامیلى و ارتباط صمیمانه و حمایتى خویشاوندان از آنچنان اهمیتى برخوردار است که پیامبر اسلام ( صلى الله علیه وآله ) آن را جزء دین دانسته‌اند ( محمدباقر مجلسى ، بحارالانوار ، ج 72 ، باب 3 ، روایت 73 ) و در جاى دیگر ، هدف از رسالت خویش را پس از بندگى خداوند و شکستن بت ها و طواغیت ، صله رحم معرفى مى کنند . ( محمدباقر مجلسى ، بحارالانوار ، ج 38 ، باب 65 ، حدیث 49 ) قرآن نیز حفظ پیوندهاى فامیلى را یکى از وظایف و برنامه هاى صاحبان خرد ( اولوا الالباب ) تلقى کرده ( 21 ، رعد ) و در آیاتى چند ، تارکان این امر مهم را مستحق لعنت و نفرین الهى مى داند . از منظر تفکر دینى نقش صله رحم به گونه اى است که انجام آن سبب سامان دهى و ایجاد سلامت و عافیت و در طریق صحیح قرار گرفتن تمام امور مى شود آنجا که امام صادق ( علیه السلام ) مى فرمایند : « تبارّوا و تواصلوا . . . و تعطون العافیه فى جمیع امورکم . » ( محمدباقر مجلسى ، بحارالانوار ، ج 74 ، باب 17 ، حدیث 10 ) . همچنین در روایتى دیگر ارتباط خویشاوندى را سبب آرامش و تسکین خاطر افراد معرفى کرده و چنین مى فرمانید : « اى ما رجل غضب على ذى رحمه فلیقم الیه ، ولیدنُ منه و لیمسه فان الرحم اذا مسَّت الرحم سکنت . » ( همان ، ج 73 ، باب 132 ، حدیث 9 ) هرگاه کسى از رحم خود عصبانى شد ، و بر او غضب کند پس باید به سوى او روانه شود و با او تماس برقرار کند . به درستى که دو رحم در تماس با یکدیگر به آرامش و سکون مى رسند . بنابراین ، درباره اهمیت صله رحم و نقش و پیامدهاى آن در سلامت و آرامش روحى و بهداشت روانى انسان از منظر آموزه هاى دینى همین بس که امام صادق ( علیه السلام ) ایجاد ارتباط فامیلى و پاى بندى به آن را تأمین کننده سلامت و عافیت تمام امور انسان معرفى کرده است . این نشان از توجه به جایگاه بلند صله رحم در منابع دینى و پیامدها و آثار و نقش هاى فراوانى است که در سلامت و بهداشت روانى انسان مى تواند داشته باشد . مقصود از صله رحم که اسلام فرموده آن است که انسان از حال خویشان مطلع باشد و اگر مشکلى دارند در حد توان حل کند و لازمه این کار این نیست که حتما به خانه افراد بروند ، بلکه اگر به وسیله تلفن و نامه و امثال ذلک هم از حال آنها با خبر شوند کافى است ، لذا در حدیثى نقل شده که H « صلوا ارحامکم ولو بالسلام » E صله رحم کنید و لو با یک سلام کردن تنها باشد » . بنابراین باید سعى کرد از حال هم مطلع و صله رحم را و لو در همین حدى که گفته شد حتما انجام دهید و در صورت امکان به مناسبت هاى مختلف هدیه اى هر چند از نظر مالى کم ارزش تهیه نموده و هنگام دید و بازدید براى آنها ببرید تا از طریق آن جلب محبت انجام گیرد . اگر چه آنها به شما کم توجهى کنند بگذارید آنها مسئول باشند . مصداق صله رحم : سوال : صله رحم به چه چیز تحقّق مى‌یابد ؟ آیا رفت و آمد با خویشاوندان واجب است ؟ جواب ( همه مراجع ) : صله رحم ، منحصر به رفت و آمد با خویشاوندان نیست بلکه این عمل با هدیه دادن ، میهمانى کردن ، پیغام فرستادن ، تماس تلفنى ، سلام کردن و . . . نیز تحقق مى‌یابد . پس همین اندازه که قطع رحم نشود ، کافى است . ( آیت‌الله فاضل ، جامع‌المسائل ، ج 1 ، س 1772 آیت‌الله تبریزى ، استفتاءات ، س 2185 و 2189 آیت‌الله سیستانى {L= ،Sistani.org، =L} صله رحم و دفتر همه مراجع ) پس صله رحم گاهى اوقات با یک سر زدن محدود در حد چند دقیقه و به صورت ساده و گاهى اوقات نیز از طریق بر قرار کردن یک تماس تلفنى یا نوشتن نامه بر قرار شود گرچه ظاهرا صله رحم بیشتر آنجائى صدق مى کند که ارتباط حضورى باشد . بلى اگر صله رحم و رفت و آمد با خویشان ، کمک به گناه و یا تأیید آنها باشد و همچنین در مواردى که صله رحم موجب آثار سوئى از قبیل زخم زبان ، غیبت ، بى حرمتى به انسان و . . . مى شود ، قطع صله رحم اشکالى ندارد . البته با صرف احتمال این که در مجلس غیبت یا بدگوئى مى شود نمى توان صله رحم را ترک کرد ، بنابراین باید ضمن این که صله رحم مى کنید مواظب باشید غیبت و بدگویى دیگران را نکنید و از بى حرمتى و بى احترامى و زخم زبان به دیگران اجتناب شود و دیگران را نیز با اخلاق اسلامى از ارتکاب این معاصى بازدارد . مصداق رحم : سوال : خویشاوندانى که قطع رحم با آنان جایز نیست ، چه کسانى‌اند ؟ جواب ( همه مراجع ) : ارحام کسانى‌اند که در مراتب ارث واقع مى‌شوند مانند : پدر ، مادر ، برادر ، خواهر و فرزندان آنان و نیز عمو ، عمه ، خاله ، دایى و فرزندان آنان . ( دفتر همه مراجع ) پس هرچند برکات و آثارى که براى صله رحم بیان شده و اقتضاى اخلاق اسلامى ، همه بستگان سببى و نسبى را دربر مى‌گیرد ، اما خویشان نسبى از اولویت برخوردارند . .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه