دیدگاه ابن ابی الحدید در مورد سخنان حضرت علی (ع) چیست؟

ابن ابی الحدید از علمای معتزلی قرن هفتم هجری است. او ادیبی ماهر و شاعری چیرهþدست است و چنانکه میþدانیم سخت شیفته کلام مولی است و مکرر در خلال کتاب خود شیفتگی خویش را ابراز میþدارد. در مقدمه کتاب خویش میþگوید:«به حق، سخن علی را از سخن خالق فروتر و از سخن مخلوق فراتر خواندهþاند. مردم همه، دو فن خطابه و نویسندگی را از او فرا گرفتهþاند ... همین کافی است که یک دهم، بلکه یک بیستم آنچه مردم از سخنان علی گردآورده و نگهداری کردهþاند، از سخنان هیچکدام از صحابه رسول اکرم ـ با آنکه فصحایی در میان آنها بوده است ـ نقل نکردهþاند، و باز کافی است که مردی مانند جاحظ در البیان و التبیین و سایر کتب خویش ستایشگر اوست.»ابن ابی الحدید در جلد چهارم کتاب خود در شرح نامه امام به عبدالله بن عباس پس از فتح مصر به دست سپاهیان معاویه و شهادت محمد بن ابی بکر، که امام خبر این فاجعه را برای عبدالله به بصره میþنویسد، میþگوید:«فصاحت را ببین که چگونه افسار خود را به دست این مرد داده و مهار خود را به او سپرده است. نظم عجیب الفاظ را تماشا کن؛ یکی پس از دیگری میþآیند و در اختیار او قرار میþگیرند، مانند چشمهþای که خود به خود و بدون زحمت از زمین بجوشد. سبحان الله! جوانی از عرب در شهری مانند مکه بزرگ میþشود، با هیچ حکیمی برخورد نکرده است، اما سخنانش در حکمت نظری بالا دست سخنان افلاطون و ارسطو قرار گرفته است؛ با اهل حکمت عملی معاشرت نکرده است اما از سقراط بالاتر رفته است؛ میان شجاعان و دلاوران تربیت نشده است، زیرا مردم مکه تاجرپیشه بودند و اهل جنگ نبودند، اما شجاعترین بشری از کار در آمد که بر روی زمین راه رفته است. از خلیل بن احمد پرسیدند: علی (ع) شجاعتر است یا عنبسه و بسطام؟ گفت: «عنبسه و بسطام را با افراد بشر باید مقایسه کرد، علی مافوق افراد بشر است.» این مرد فصیحتر از سبحان بن وائل و قسّ بی ساعده از کار در آمد و حال آنکه قریش که قبیله او بودند افصح عرب نبودند؛ افصح عرب «جرهم» است هر چند زیرکی زیادی ندارند...».مجموعه آثار شهید مطهری ج14 ـ سیری در نهج البلاغه صفحه363 الی 364،شهید مطهریبه نقل از سایت تبیان .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه