آيا صحت دارد كه مرحوم سيد رضي با خلفاي فاطمي رابطة خوبي داشته و حتي براي آنها شعر سروده است؟

محمد بن الحسين بن موسي بن ابراهيم بن موسي بن جعفر بن محمد بن علي بن الحسين بن علي بن ابي طالب ـ عليه السّلام ـ ملقب به شريف رضي و ذي الحَسَبَين به سال 359 ه.ق در بغداد ديده به جهان گشود. و در شهر بغداد مركز دارالخلافه بني عباس زندگي كرده و از طرف ايشان هم به سمتهاي سياسي همچون نقابت و امير الحاج و ... گماشته شده است. امّا با توجه به منابعي كه در پاورقي به آنها يادآور شده ايم، هيچ ارتباطي بين ايشان و خلفاي فاطمي مصر گزارش نشده و براي اطمينان خاطر بيشتر يادآور مي شويم كه در قرن چهارم و پنجم كه مرحوم شريف رضي (ره) مي زيسته است، با توجه به نبودن امكانات ارتباطي و سختي و طاقت فرسا بودن مسافرتها به خصوص مسافت بين مصر و عراق كه مستلزم عبور از دست كم دو كشور مي باشد، رابطة سيد رضي با خلفاي فاطمي يا مستلزم حضور و زندگي سيد رضي در سرزمين و دارالخلافه فاطميون و يا دست كم مسافرتهاي زيادي از عراق به مصر مي باشد. و اين در حالي است كه با بررسي مسافرتهاي شريف رضي (ره) با توجه به اشعار و منابع تاريخي برجاي مانده از ايشان، روشن مي شود كه آن بزرگوار از مكّه مكرمه پا فراتر ننهاده اند و در طول زندگيشان فقط به شهرهاي واسط (ده فرسخي بغداد)، مكّه مكرمه، حيره، بصره، مدائن و نجف و كربلا سفر نموده اند. و بنا بر مطالب گفته شده روشن مي گردد، كه ايشان با خلفاي فاطمي ديداري هم نداشته اند چه رسد به اينكه رابطة خوبي داشته باشند. امّا در مورد شعر: بله ابن ابي الحديد شارح نهج البلاغه (655-586) در مقدمة شرح نهج البلاغه خويش آورده كه روزي قادر بالله آخرين خليفه اي كه معاصر با شريف رضي (ره) مي باشد، مجلسي تشكيل داد و عده اي را كه از جمله آنها پدر سيد رضي و برادرش مرتضي و عده اي از قضّاة شهر در آن مجلس گرد هم آورد و در آن جا شعري را به حضار ارائه نمود، كه ابيات مهم آن كه اشاره به خلفاي فاطمي مصر هم دارد اين چنين مي باشد: اَحْمِلُ الضَّيمَ في بلاد الاَعادي و بمصرَ الخليفةُ العلويُّ مَنْ ابوه اَبي و مولاه مولا كَي اذا ضامَنِي البعيدُ القصيُّ لفّ عِرْقي بِعِرْقِه سَيَّدُ النّاس سِ جميعاً: محمّدٌ ـ صلّي الله عليه و آله ـ و عليٌ ـ عليه السّلام ـ سپس از سرودن اين شعر توسط شريف رضي به پدرش گله كرد و ايشان از روي تقيه (شايد) سرودن اشعار ذكر شده را توسط فرزند خويش انكار نمودند و فرمودند كه شايد دشمنان اين شعر را به زبان شريف بسته اند. چون ما از زبان ايشان نه چنين شعري شنيده ايم و نه با خطش ديده ايم. قادر در جواب فرمايشات ابا احمد (پدر شريف رضي) گفت كه اگر چنين است، پس طوماري تهيه كنيد و در آن انساب خلفاي مصر را خدشه دار كنيد. (مقصود علوي بودنشان مي باشد) و شريف رضي هم، آن را با خط خويش تأييد نمايد كه سرانجام به اصرار پدر و مرتضي (ره) فقط شعر را انكار نمود. و هر چه پدر سعي نمود تا آن برگه را نيز تأييد نمايد، انجام نداد. و در اين هنگام پدر و برادر از روي تقيه قسم خوردند كه با او سخن نگويند. با توجه به عبارت ياد شده از ابن ابي الحديد روشن مي شود كه تنها چيزي كه بوده فقط شعري بوده است كه آن را هم انكار نموده ا ست. و جناب آقاي علي دواني در توجيه ابراز ارادت شريف رضي به فاطميون مصر فرموده اند: كه حكومت خلفاي سُني بني عباس و زير فشار بودن شيعيان از طرف حكومت عباسي باعث گرديده كه شريف رضي (ره) به خلفاي فاطمي كه به قول خودش خونش از خون آنها و همة شان فرزندان محمّد ـ صلّي الله عليه و آله ـ و علي ـ عليه السّلام ـ مي باشند، ابراز ارادت نمايد. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه