اگر در زمان علی زندانی سیاسی نداشتیم و حتی کسانی که خروج یا توهین می کردند زندانی نمی شدند چرا اکنون این همه داریم؟

بغى به عنوان یکى از مصادیق بارز جرم سیاسى شناخته شده و کسانى که بر علیه حکومت اسلامى و حاکم آن خروج نموده وبه مبارزه و مقابله با آن بپردازند باغى شناخته شده اند وبا آنها برخورد مى شده است ( . ک : پیوندى ، غلامرضا ، جرم سیاسى ، تهران ، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامى ، 1382 ، ص 114 - 147 ) حضرت على علیه السلام تعدادى از اسیران جنگ جمل را زندانى نمودند . عن موسى بن طلحه بن عبید الله و کان فیمن اسر یوم الجمل و حبس مع من حبس من الاسارى بالبصره فقال کنت فى سجن على علیه السلام بالبصره حتى سمعت المنادى ینادى این موسى بن طلحه بن عبید الله . . . از موسى بن طلحه بن عبید الله نقل شده که وى در شمار گروهى از اسیران جنگ جمل بود و با سایر اسرا در بصره حبس شده بود ، مى گوید من در زندان حضرت على علیه السلام در بصره بودم که شنیدم منادى صدا مى زند موسى بن طلحه بن عبید الله کجاست . ( مستدرک الوسائل ، ج 11 ، ص 57 ) برخورد با معاندان و مخالفان منحصر به جنگ نبوده است و برخى افراد نیز زندانى مى شدند . به طور کلى حضرت در برخورد با مخالفان خویش سه راهبرد اساسى داشتند گفت گو ، مدارا ، برخورد قاطع ، تلاش اولیه امیر مومنان پاسخ گویى به شبهات مخالفان بود و مى کوشید راهى براى پایان بخشیدن مسالمت آمیز به نزاع و دشمنى بیابد اگر از این راه نتیجه دلخواه به دست نمى آمد با مخالفان خود تا جایى که به امنیت و وحدت جامعه اسلامى آسیبى نمى رسید ، مدارا و از شدت و خشونت پرهیز مى کردند ، سرانجام اگر مخالفان دست به قیام مسلحانه مى زدند و امنیت شهرها و راه ها را به خطر مى انداختند ، نوبت به برخورد قاطعانه مى رسید البته امام در این مرحله نیز هیچ گاه از ارشاد و راهنمایى دشمنان غفلت نمى کرد . ( دانشنامه امام على علیه السلام ، مجموعه مقالات ، تهران ، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامى ، 1380 ، ج 6 ، ص 238 ) نکته اى که باید در برخورد حضرت با خوارج به طور ویژه مورد توجه قرار بگیرد این است که با توجه به پیدایش گروههاى انحرافى همچون خوارج و تاثیر گذارى آنان بر افکار عمومى جامعه , امام علیه السلام به منظور خنثى نمودن توطئه آنان و ارشاد کسانى که تحت تاثیر افکار نادرست آنان قرار گرفته بودند به آنان اجازه دادند تا دیدگاههاى خود را آزادانه مطرح نمایند و به اصطلاح آنچه در درون دارند بیرون ریخته و ماهیت پوشالى و تهى آنان براى همگان آشکار گردد از این رو حضرت تا زمانى که آنان اقدام به مقابله با حکومت اسلامى نپرداخته بودند با آنان مدارا نمودند . در نظام جمهورى اسلامى نیز تلاش شده تا حد امکان شیوه حکومتى حضرت در برخورد با مخالفان رعایت شود از این رو شاهدیم که گروههاى مختلف ، آزادانه مطالب خود را در روزنامه ها و سایت ها منتشر مى کنند البته روشن است که حرف زدن علیه حکومت اسلامى و طرح دیدگاههاى مختلف دو صورت دارد : اگر صرف انتقاد از مشکلات و یا نقاط ضعفى است که در بدنه حکومت وجود دارد و با روش صحیح و سازنده انجام شود ، از نظر اسلام نه تنها منعى نداشته ، بلکه از باب « نصیحت ائمه مسلمین » و « امر به معروف و نهى از منکر » امرى پسندیده و از وظایف اساسى احاد مردم نسبت‌به حاکمان خویش است اما اگر این حرف زدن از حالت انتقاد سازنده و خیرخواهى و امر به معروف و نهى از منکر خارج و در جهت توطئه چینى ، تضعیف و براندازى نظام اسلامى شکل گرفته باشد ، نمى توان در برابر آن سکوت اختیار نمود بلکه لازم است با عاملان آن برخورد شود . علاوه بر اینکه بر فرض اینکه در زمان حضرت على علیه السلام زندانى سیاسى وجود نداشته است , این موجب نمى شود که حکم به نفى آن در شریعت اسلامى کنیم چون زندان به عنوان مصداقى از مجازات هاى تعزیرى مى تواند مورد استفاده قرار بگیرد با این توضیح که مجازات مقرر شده در اسلام به دو گونه است یک دسته از مجازات ها , مجازات حدى هستند که براى جرایم روشن که حد و شرایط معینى براى آنان در شریعت اسلام مشخص شده است در نظر گرفته مى شود مانند سرقت , شرب خمر و . . . نوع دیگر از مجازات در اسلام مجازات تعزیرى است که به مجازات هایى اطلاق مى شود که میزان معین ندارند و بر اساس تناسب جرم و مجازات ، قابل تغییرند از خصوصیات تعزیر این است که میزان آن نسبت به افراد بر اساس اوضاع و احوال و . . . متفاوت مى باشد در نتیجه تعزیر شامل مواردى از قبیل توبیخ ، جزاى نقدى ، تازیانه ، حبس ، تبعید و . . . مى شود ( . ک : پیوندى ، غلامرضا ، جرم سیاسى ، پیشین , ص 265 و مهر پور ، حسین ، دیدگاه هاى جدید در مسائل حقوقى ، ص 102 - 105 ) بر این اساس مجازات زندان مى تواند به عنوان مجازات تعزیرى براى مجرمان سیاسى در نظر گرفته شود . در مورد بند ششم مقاله نیز نظام جمهورى اسلامى بر اساس همین مبانى مطابق قانون اساسى ( اصل سى و هشتم ) هر گونه شکنجه براى گرفتن اقرار و یا کسب اطلاع را ممنوع دانسته و اجبار شخص به شهادت , اقرار یا سوگند را مجاز نشمرده و چنین شهادت و اقرار و سوگندى را فاقد ارزش و اعتبار دانسته است . با این وجود رسانه ها و سایت هاى خبرى داخلى و خارجى با تبلیغات منفى گسترده همراه با برخى دروغ پردازى ها و شایعه افکنى ها تلاش مى کنند که نظام جمهورى اسلامى را متهم به شکنجه و . . . نمایند . به نظر مى رسد اگر به جاى تکیه بر شایعات و تبلیغات دروغ با دیده انصاف به عملکرد نظام جمهورى اسلامى بنگریم و تامل بیشترى در منابع دینى داشته باشیم , بسیارى از این ابهامات برطرف خواهد شد . البته ما منکر پاره اى نواقص و کاستى ها در این خصوص نیستیم اما زیر سؤال بردن مجموعه اقدامات نظام را نیز به دور از انصاف مى دانیم . براى مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه شود : جرم سیاسى ، غلامرضا پیوندى ، تهران ، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامى ، 1382 دانشنامه امام على علیه السلام ، مجموعه مقالات ، تهران ، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامى ، 1380 ، ج 6 ، ص 193 - 253 ( امام على علیه السلام و مخالفان ) زندان در اسلام ، بررسى مشروعیت ، موارد و احکام زندان ، محمد سپهرى ، تهران ، سازمان تبلیغات اسلامى ، 1373 .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه