در حديثي از امام صادق ـ عليه السلام ـ آمده است که توبه از گناه غيبت استغفار است و در کتاب هاي ديني آمده است که با انجام خيرات و دادن صدقه و استغفار براي فردي که از او غيبت کرديم گناه غيبت بخشيده مي شود. چگونه ممکن است که با استغفار و دادن صدقات و انجام کارهاي خير براي فرد غيبت شده گناه غيبت بخشيده شود در صورتي که فرد اگر از غيبت ما اطلاع داشته باشد شايد حلاليت ندهد؟

غيبت از جمله گناهاني است که مشتمل بر دو حق يعني حق الله و حق الناس مي باشد. يعني غيبت کننده از دو جهت مديون است: اول نسبت به خداي تعالي که مخالفتش را مرتکب شده و دوّم اين که: نسبت به کسي که آبرويش به وسيله غيبت مورد حمله قرار گرفته است. لذا کسي که مي خواهد از اين گناه توبه کند بايد هر دو جهت را جبران نمايد. انسان براي اداي حق الله بايد از غيبت توبه کند ولي براي حق الناس در صورتي که مفسده اي به همراه نداشته باشد، بايد از طرف مقابل حلاليت بطلبد. درباره توبه از گناه غيبت، روايات مختلفي نقل شده است، بعضي از احاديث استغفار را کافي دانسته و برخي ديگر رضايت طرف را لازم شمرده اند. در حديثي پيامبر اعظم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ فرمود: هر کس حقي از برادر ديني بر عهده دارد (آبرو يا مال) بايد از او رضايت بخواهد پيش از فرا رسيدن روزي که درهم و دينار يافت نمي شود و براي رضايت صاحب حق از حسنات غيبت کننده به غيبت شده داده مي شود. و اگر کار نيکي نداشته باشد از گناهان غيبت شده بر گناهان غيبت کننده افزوده مي گردد. پيامبر اعظم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ در حديثي مي فرمايند: «گناه غيبت از زنا سخت تر است. سئوال شد علتش چيست؟ رسول الله ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ فرمود: زيرا زنا کار توبه مي کند و خدا توبه اش را مي پذيرد ولي غيبت کننده توبه مي کند امّا خدا توبه اش را نمي پذيرد تا طرف مقابلش او را حلال کند. امّا در مقابل رواياتي از معصومين ـ عليهم السلام ـ نقل شده که استغفار را کافي دانسته است. امام صادق ـ عليه السلام ـ مي فرمايد: از پيامبر اعظم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ در مورد کفاره غيبت سئوال شد حضرت فرمود: براي کسي که او را غيبت کرده اي، هرگاه يادت آمد، استغفار کن». وجه جمع اين دو دسته از روايات اين است که: رواياتي که مي گويد تنها استغفار کافي است مربوط به مواردي است که؛ شخص غيبت شده از غيبت خبر ندارد يا به سبب مرگ يا مسافرت از دسترس خارج شده است. اين مضمون روايتي است که از امام صادق ـ عليه السلام ـ نقل شده است که فرمودند: اگر غيبت کسي را کردي و او باخبر شد بايد از او طلب حليت کني ولي اگر مطلع نشد برايش طلب مغفرت کن. دليل اين حکم اين است که؛ اگر شخص غيبت شده اطلاع نداشته باشد طلب حليت از او به منزله خبر دادن و موجب برانگيختن فتنه و بر افروختن آتش کينه است. امّا در صورتي که فرد غيبت شده از محتواي غيبت اطلاع پيدا کند و در نتيجه دلگير و آزرده شود، انسان بايد با طلب حلاليت، آثار روحي و رواني کار خود را از بين ببرد و با تمام وجود سعي کند تا کدورت به وجود آمده را از بين ببرد و غم و غصه را از دل او بزدايد. نتيجه آنکه: اگر غيبت شده زنده است و از غيبتي که درباره او شده خبر ندارد و گمان مي رود مراجعه به او براي رضايت دادن موجب عداوت و کينه مي شود و فتنه و فساد به بار مي آورد، غيبت کننده به وي مراجعه نمي کند. و در عوض براي او بسيار استغفار مي کند و مکرر از پيشگاه خداوند درخواست عفوش را مي نمايد. و هم چنين اگر غيبت شده فرد بي گذشتي بود، چنان چه غيبت کننده به او مراجعه کرد و فرد غيبت شده او را مشمول عفوش قرار نداد اينجا هم غيبت کننده بايد براي فردي که غيبت او را انجام داده است از خداوند طلب عفو و آمرزش کند. اين استغفار ها در صفحه حسنات آن دو گروه ثبت مي شود، و موجب مي گردد که غيبت شدگان از غيبت کنندگان عفو و اغماض نمايند. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه