بنام خداسلام با افراددروغگو چگونه رفتار نماییم؟

امیرالمؤمنین علی علیه­السلام می فرماید: «یَکتَسبُ الکاذِبُ بِکَذِبِهِ ثَلاثا: سَخَطُ اللّه عَلَیهِ وَاستِهانَةُ النّاسِ بِهِ وَمَقتُ المَلائِکَةِ لَهُ؛[1] دروغگو با دروغگویى خود سه چیز بدست مى آورد: خشم خدا را نسبت به خود، نگاه تحقیرآمیز مردم را نسبت به خود و دشمنى فرشتگان را نسبت به خود.چگونگی برخورد و روبرو شدن با دروغ و دروغگو یکی از مهارت­هایی است که باید آن را فرا گرفت؛ وگرنه نه تنها فرد دروغگو تبعات کار خود را احساس نخواهد کرد، بلکه تلخی چنین روابطی هر روز کام ما را تلخ­تر از گذشته خواهد نمود؛ لذا باید راهکاری را در پیش گرفت که هم ما به وظیفه ایمانی خود در قبال این افراد در قالب نمایاندن زشتی دروغ، عمل نماییم و هم این­که فرصت بازسازی روابط را بر اساس درستی و پاکی فراهم آوریم؛ بنابراین در ادامه به مواردی از انگیزه­های افراد دروغگو اشاره نموده و راهکارهایی پیشنهاد می کنیم دروغ گفتن دلایل زیادی دارد که علمای اخلاق و روان شناسان به آن پرداخته­اند؛ به عنوان مثال از جمله دلایل دروغ­گویی می­توان به تحمیل تکالیف سنگین، تحقیر و ترس از مجازات اشاره کرد که فرد را مجبور به دروغ­گویی می­کند؛ بنابراین باید به این نکته توجه کردکه ناخواسته و به دست خود زمینه­های دروغگویی دیگران را در روابط با خود فراهم ننموده باشید.البتّه عوامل تربیتی نیز در این امر نقش اساسی دارد از آن­ جمله اینکه دروغ­گو، دروغ نمی­گوید؛ مگر به سبب حقارتی که در اوست و این حقارت او را به دروغ وامی­دارد. به تعبیر دیگر هنگامی که ویژگی های مثبت و مستحکم شخصیتی و اخلاقی در فردی دچار کاستی شود، به دروغ­گویی یعنی همان حقارت، دنائت و پستی کشیده می­شود؛ بنابراین شاید به تنهایی قادر نباشید تأثیر دلخواه را بر فرد مورد نظر داشته باشید، بلکه با شناخت روحیّات طرف مقابل باید کاری نمایید که از دروغ وی آسیبی به شما وارد نگردد. در واقع باید خود را در مقابل دروغگویی وی بیمه نمایید. زمینه دیگری که بستر را برای دروغ گفتن فراهم می­کند، ضعف­های شخصیتی ناشی از ترس و ذلت است که دروغ گو را فردی حقیر و خوار جلوه داده و باعث می­گردد وی به دروغ گفتن عادت و آن را تجربه کرده باشد. توضیح این­که شخص در زندگی خود دروغ را می­آزماید و وقتی می­بیند گفتن آن انجام کارها را برایش راحت­تر می­کند، این صفت زشت برایش امری عادی می­شود. در حقیقت وقتی این افراد می­بینند با دروغ، راه حل ساده­ای پیدا می­کنند، در روابط خود به دروغ متوسل شده و این رفتار برای آن­ها ملکه می­شود؛ لذا این انتقاد به نحوه عملکرد برخی وجود دارد که می گویند« هیچگاه به روى خودم نمى­آورم که ناراحت شده­ام؛ ولى در مقابل زیاد خودخورى می­­­کنم!» وارد است که اینان تا به امروز این فرصت را برای آن­ها فراهم آورده­اند که خیال کنند شما نمی­توانید صحیح و ناصحیح یا راست و دروغ را تشخیص دهید. به نظر می­رسد آن­چه که به عنوان راهکار لازم است در این­گونه موارد در پیش گرفته شود آن است که فنون جرأتمندی و قاطعیّت را به عنوان یکی از زیر مجموعه­های ارتباط مؤثر در روابط خود با این افراد یاد گرفته و به اجرا درآورید تا به گونه­ای عمل نمایید که در آن، علاوه بر این­که خود شما به خواسته­هایتان در روابط خود با دیگران می­رسید، احساس رضایت خاطر نیز به شما دست دهد.فراموش نکنید که فراگیری یک مهارت نیاز به تمرین و پشتکار دارد و مهمتر از آن اجرای مؤثر و درست مهارت جرأت­مندی است که با شناخت دقیق مرزهای حقوق خود و دیگران اجرا شدنی است. به همین دلیل جهت آشنایی بیشتر با این مهارت می­توانید از مقاله­ای تحت عنوان« مهارت ارتباط مؤثر( جرأت ورزی، Assertiveness)» در شماره 86 مجله الکترونیکی پرسمان به آدرس http://porseman.orgنیز بهره جویید.1 غررالحکم، ج6، ص480[1] [2] . صدر، سیّد رضا، کتاب دروغ. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه