نقش عایشه در اسلام؟

از جمله موارد مورد اختلاف بین شیعه و سنی جایگاه جناب عائشه دختر ابوبکر و یکی از همسران پیامبر اکرم ص استاهل سنت مقام وی را به حدی بالا می برند که با وجود لغزشهای توجیه ناپذیری که گاه از او سر زده و عناد و دشمنی که با برخی صحابه به خصوص امیر المومنین و امام مجتبی ع داشته ، همه را نادیده گرفته و وی را ام المومنین می نامند و نقل هر گونه انحرافی از ایشان را جسارت به ساحت مقدس پیامبر دانسته و فرد منتقد را کافر می شمرند ؟شیعه نیز در عین حال که وی را همسر پیامبر و مورد احترام می داند و سب و لعن وی را حرام می شمرد ، قائل است که وی در زندگی خود دچار لغزشها و انحرافات بزرگی بوده است که شایسته مقام کسی که ام المومنین است نیست بلکه شایسته مقام کسی که همسر پیامبر است نمی باشد.عایشه:عائشه بنت ابی بکر بن ابی قحافه بن عامر بن عمرو بن کعب بن سعد بن تیم بن مرة بن کعب بن لؤی ملقب به ام المؤمنین و أم عبدالله (زاده سال ۹ پیش از هجرت، مکه - درگذشته ۵۸ هجری) وی دخت ابوبکر، اولین خلیفه از خلفا و سومین همسر پیامبر اسلام بود. مادرش ام‌ رومان از قبیله کنانه بود. ازدواج عایشه داستان ازدواج او با پیامبر بر می گردد به پیش قدم شدن خویله دخت حکیم همسر عثمان پسر مظعون. احتمالا خویله دخت حکیم در مسائل داخلی (خانوادگی) پیامبر، به او کمک می کرده است . مدتی بعد از مرگ حضرت خدیجه ، به پیامبر پیشنهاد داد تا با عایشه ازدواج کند. و بدین ترتیب این ازدواج صورت گرفت.لقب ام‌المؤمنین پس از نزول آیه حجاب، طلحه پسرعموی عایشه که مدتها در آرزوی ازدواج با عایشه بود، از محدودیت‌های جدید ایجادشده در رابطه‌اش با عایشه بواسطه حجاب اعتراض کرد و سوگند خورد که در صورت مرگ پیامبر، با عایشه ازدواج خواهدکرد. در پی این رخداد، آیه ۶ سوره احزاب نازل‌شد و طبق آن زنان پیامبر ملقب به ام‌‌المؤمنین شدند تا از ازدواج آنها پس از پیامبر جلوگیری بعمل‌آید. دوران پس از وفات پیامبر(ص) دوران خلافت دو خلیفه اول پس از وفات پیامبر(ص) در سال ۶۳۲ میلادی،عایشه از مدافعان خلافت ابوبکر و عمر بود. در حالی که ابوبکر فدک را از حضرت فاطمه گرفت، از سهم‌الارث پیامبر زمین‌هایی را به دخترش عایشه بخشید. همچنین در اوایل خلافت ابوبکر، عایشه در حدود ۵۰۰ حدیت نوشته‌شده از پیامبر را جمع‌آوری، و برای سوزاندن به پدرش تحویل داد. عمربن خطاب نیز در حالی که به مستمری ۱۰۰۰۰ درهم برای زنان پیامبر از سهم‌الارث وی تعیین کرده‌بود، عایشه را مستثنی و مستمری ۱۲۰۰۰ درهم برای وی در نظر گرفت. دوران خلافت عثمان عایشه در قضیه شورای شش نفره برای تعیین جانشینی عمر، تمایل به انتخاب عثمان بجای حضرت علی داشت، اما این تمایل خیلی زود تغییر کرد. عثمان در روزهای اول خلافتش، با یادآوری توصیه عایشه به پدرش برای امتناع از دادن سهم‌الارث به فاطمه، از دادن مستمری سهم‌الارث زنان پیامبر به او سرباز زد و این ماجرا آغاز ناخشنودی عایشه از عثمان بود. عایشه مردم را به کشتن عثمان ترغیب می‌کرد و درباره وی می‌گفت: این نعثل (پیر خرفت) را بکشید، که او کافر شده زمانی که مخالفان عثمان زیاد شدند، عایشه هم در رهبری بخشی از آن ایفای نقش کرد. او با نوشتن نامه به قبایل مختلف، آنان را ترغیب به کشتن عثمان می‌کرد. در زمان محاصره عثمان، از او خواسته‌شد که در مدینه بماند، اما با بی‌توجهی به این قضیه راهی مکه شد. هنگاهی که عایشه خبر کشته‌شدن عثمان را شنید، در حالی که هنوز از انتخاب حضرت علی به خلافت توسط مردم بی‌خبر بود به شدت به عثمان بد می گفت اما هنگامی که از خلیفه‌شدن حضرت علی آگاهی یافت، دیدگاهش را برگرداند و خواستار انتقام‌گیری از قاتلان عثمان شد. دوران خلافت علی او آشکارا مخالفت خود را با کشتن عثمان اعلام کرد ولی مدینه را به سمت مکه برای حج ترک کرد . انگیزه های زیادی به این کوچ در این موقعیت بحرانی نسبت داده اند شاید مهم ترین آن این باشد که بتواند دسته ای از همفکران سیاسی اش را در مکه سازماندهی کند.عثمان در ذی الحجه ۳۵ ه.ق/۶۵۶ م کشته شد. حدود ۴ ماه بعد عایشه مکه را به سمت بصره با هزار مرد قریشی ترک کرد تا به اصطلاح انتقام قتل عثمان را بگیرد.مدتی کوتاهی قبل تر هم طلحه و زبیر به او پیوسته بودند و این ۳ نفر رهبری جنبش مخالفان حضرت علی را تشکیل دادند. آنها توانستند کنترل بصره را با بسیاری از طرفدارانشان در بصره به دست بگیرند . آنها به حومه شهر پیشروی کردند تا با حضرت علی - که در همان زمان مدینه را به سمت کوفه ترک کرده بود و به سمت آنها پیشروی می کرد - مواجه شوند. نبرد در جمادی الثانی ۳۵ ه.ق/۶۵۶ م در گرفت... عایشه در این جنگ شکست سختی خورد و دستگیر شد ولی با احترام با او رفتار شد و اجازه یافت آرام و بی صدا در مدینه زندگی کند.بعد از این شکست، عایشه در سکوت در مدینه به مدت ۲۰ سال زندگی کرد .دوران معاویه ممانعت از دفن امام حسن(ع) در کنار پیامبر(ص) و تیرباران جسد وی امام حسن وصیت کرده بود که پس از شهادتش در مسجدالنبی و در کنار پدربزرگش پیامبر اکرم دفن شود. هنگام تشییع جنازه بسوی حرم نبوی، عایشه که با خاندان حضرت علی دشمنی داشت، سوار بر قاطری راه را بر تشییع‌کنندگان بست و با فریاد اعلان‌کرد که اجازه نخواهد داد نوه خدیجه در کنار پیامبر به‌خاک سپرده‌شود و این ممانعت عایشه باعث دخالت مامورین بنی‌امیه شد و جسد را تیرباران کردند. در نتیجه این کشمکش جسد امام حسن را مظلومانه برای دفن به بقیع منتقل کردند.مرگ پس از اعلان وراثتی‌شدن خلافت و انتخاب یزید توسط معاویه، عایشه با مخالفت به وی برخاست. معاویه که از نفوذ عایشه بین مردم نگران بود، نقشه قتل وی را کشید. او با حفر و پوشاندن چاله‌ای برسر راه عایشه به عمرش پایان داد. قبر او در بقیع است.منابع طبری، محمد بن جریر (۱۳۷۵)، تاریخ الرسل و الملوک، ترجمه ابوالقاسم پاینده، انتشارات اساطیر عایشه بعد از پیامبر ترجمه: ذبیح الله منصور نوشته کورت فریشلر اصل کتاب آلمانی به نام: عایشه همسر محبوب محمد خنجی, امیرحسین. امهات الرسول .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه