نشریه اندیشکده شورای روابط خارجی آمریکا در مقاله‌ای با ضمن تاکید بر این نکته که حمله نظامی نمی‌تواند برنامه هسته‌ای ایران را متوقف کند، نوشت که به نفع آمریکا است که بیاموزد چگونه باید در کنار یک ایران هسته‌ای به امور کشورداری خود بپردازد.

نشریه اندیشکده شورای روابط خارجی آمریکا در مقاله‌ای با ضمن تاکید بر این نکته که حمله نظامی نمی‌تواند برنامه هسته‌ای ایران را متوقف کند، نوشت که به نفع آمریکا است که بیاموزد چگونه باید در کنار یک ایران هسته‌ای به امور کشورداری خود بپردازد. به گزارش فارس، نشریه «فارین افرز» در مقاله‌ای به قلم «ماتیو کرونگ» ضمن تاکید بر این نکته که آمریکا فاقد توان لازم بازدارندگی هسته‌ای در برابر ایران است، به بررسی علل تمایل واشنگتن برای حمله به ایران پرداخته، و از مواردی چون ناشناخته بودن محل تاسیسات اتمی ایران، دشواری نابود کردن این تاسیسات، تلفات غیرنظامی، اقدامات متقابل ایران، امکان به وجود آمدن بحران اقتصادی و امنیتی جهانی، و کوتاه مدت بودن اثر چنین حمله‌ای، به عنوان موانع موجود بر سر راه واشنگتن در اتخاذ رویکرد نظامی در برابر ایران یاد می‌کند. * منتقدان حمله نظامی به ایران معتقدند که آمریکا در چنین جنگی شکست خواهد خورد در اوایل اکتبر، مقامات رسمی آمریکا، عوامل وابسته به ایران را به دست داشتن در نقشه ترور سفیر عربستان در آمریکا، و در خاک این کشور متهم کردند. با وجود اینکه ایران هر گونه ارتباط با این حادثه را انکار کرد، اما داستان تا افزایش سطح تنش‌ها میان واشنگتن و تهران ادامه یافت. هر چند دولت اوباما ایران را علنا به پاسخ نظامی در قبال این حادثه تهدید نکرده است، اما این اتهام، احتمال فزاینده درگیری جنگی میان این دو کشور را در آینده‌ای نزدیک، به مراتب پر رنگ‌تر کرده است؛ جنگی که به طور مشخص با هدف جلوگیری از پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران انجام خواهد شد. از چندین سال پیش از آغاز این داستان، آگاهان و سیاست‌گذاران آمریکایی همواره در مورد این موضوع بر سر بحث بوده‌اند که آیا آمریکا باید به ایران حمله و برای نابود کردن تاسیسات هسته‌ای این کشور تلاش کند یا خیر. حامیان اقدام نظامی علیه ایران بر این باورند که تنها چیزی که از جنگ بدتر است، ایرانی است که مسلح به جنگ‌افزارهای اتمی شده باشد. اما در کنار این افراد، منتقدان نیز اخطار می‌دهند که چنین حمله‌ای احتمالا با شکست مواجه خواهد شد، ولی حتی اگر با موفقیت نیز همراه شود، جنگ تمام عیاری را به دنبال خواهد داشت که منجر به ایجاد یک بحران اقتصادی جهانی می‌شود. این دسته، آمریکا را به استفاده از گزینه‌های غیرنظامی، مانند دیپلماسی، تحریم، و عملیات‌های سری برای ممانعت از دستیابی ایران به بمب اتمی، ترغیب می‌کنند. منتقدان معتقدند که با توجه به حجم بالای هزینه‌های لازم برای بمباران ایران، در صورت شکست تمام گزینه‌های جایگزین حمله نظامی نیز، به نفع آمریکا است که سعی کند بیاموزد که چگونه باید در کنار یک ایران هسته‌ای به امور کشورداری خود بپردازد. * جمهوری اسلامی با گذر از سد تمام تحریم‌ها و خرابکاری‌ها، برنامه هسته‌ای خود را پیش برده است - خطرات تکیه بر توان بازدارندگی فشارهای بین‌المللی در طول سال‌های متمادی، کماکان موفق نشده‌اند که تلاش ایران در زمینه پیشبرد برنامه هسته‌ای خود را متوقف کنند. کرم رایانه‌ای «استاکس‌نت»، که سیستم‌های کنترل تاسیسات هسته‌ای ایران را مورد حمله قرار داده بود، موقتا توانست روند غنی‌سازی را در تهران متوقف کند، اما گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در ماه می‌گذشته، آشکار می‌کند که تجهیزات مورد هدف به طور کامل بازیابی شده‌اند؛ و در نهایت، طبق آخرین یافته‌های آژانس در مورد ایران، که در ماه نوامبر منتشر شد، گفته می‌شود که شواهد غیرقابل انکاری وجود دارد، که جمهوری اسلامی با گذر از سد تمام تحریم‌ها و خرابکاری‌ها، در حال آزمایش بر روی ابزارهای راه‌انداز انفجار هسته‌ای و طراحی مجدد موشک‌هایش برای افزودن قابلیت جابه‌جایی محموله‌های هسته‌ای است. «موسسه علوم و امنیت بین‌المللی»، که یک موسسه پژوهشی غیرانتفاعی است، تخمین می‌زند که در حال حاضر ایران می‌تواند درست شش ماه پس از لحظه‌ای که اراده کند، نخستین بمب اتمی خود را تولید کند. نقشه تهران برای انتقال عملیات‌های هسته‌ای حساس به داخل تاسیسات امن‌تر، در طول سال آینده، به زودی می‌تواند امکان هدف‌گیری‌های نظامی کارامد را بیش از پیش دشوار سازد. اگر ایران بازرسان آژانس را از خاک خود اخراج کند، می‌تواند روند غنی‌سازی ذخایر اورانیومش را تا 90 درصد -یا حد مورد نیاز برای سلاح اتمی- آغاز یا سانتریفیوژهای پیشرفته‌تری را در واحد غنی‌سازی اورانیوم خود در قم نصب کند؛ در نتیجه آمریکا یا باید به سرعت نقشه حمله نظامی به ایران را عملی کرده و یا تماشا کند که چطور آخرین فرصتش در ممانعت از پیوستن ایران به باشگاه هسته‌ای از دست می‌رود. * کشورهای خاورمیانه، به تدریج در حال روی برگرداندن از آمریکا، و حرکت به سمت تهران هستند برخی از کشورهای منطقه در خصوص توان و اراده آمریکا برای جلوگیری از برنامه هسته‌ای ایران دچار تردیدهایی شده‌اند، و به تدریج در حال تغییر موضع از جانب آمریکا به سمت تهران هستند. کشورهای دیگر نیز برای امکان مقابله با بمب‌های اتمی ایران، به فکر آغاز برنامه‌های هسته‌ای خود افتاده‌اند. برای این کشورها، و همین طور حتی برای خود آمریکا نیز تهدید ایران روز به روز و با نزدیک‌تر شدن این کشور به اهداف هسته‌ای خود، افزایش می‌یابد. ایرانی مسلح به جنگ‌افزارهای هسته‌ای، به سرعت آزادی عمل آمریکا در خاورمیانه را محدود خواهد ساخت. در صورت دستیابی تهران به قدرت اتمی، ایران به راحتی می‌تواند تمام طرح‌ها و پروژه‌های نظامی و سیاسی آمریکا در خاورمیانه را با به راه انداختن نبردی هسته‌ای تهدید کند؛ چنین تهدیدی واشنگتن را پیش از اتخاذ هر تصمیمی در مورد منطقه، با کابوس ایران مواجه خواهد کرد. رقبای منطقه‌ای ایران، مانند عربستان سعودی، به احتمال زیاد دست به کار خواهند شد تا زرادخانه‌های هسته‌ای خود را برپا کنند؛ و چنین روندی منجر به راه افتادن رقابت تسلیحاتی بزرگی در سرتاسر منطقه خواهد شد. * خطرات جنگ سرد میان ایران و اسرائیل ایران برای محدود کردن رقبای ژئوپولیتیک خود، می‌تواند با انتقال فناوری لازم، به گسترش تسلیحات اتمی در میان هم‌پیمانانش -یعنی سایر کشورها و گروه‌ها- کمک کند. برخورداری از بمب اتمی، ستیزه‌جویی معمول ایران را تقویت کرده و به طور مثال، آتش جنگ میان گروه‌های نماینده این کشور و اسرائیل را شعله‌ورتر خواهد ساخت. به علاوه، ایران و اسرائیل تقریبا فاقد تمام آن موانع ایمنی لازمی هستند که به آمریکا و شوروی کمک کرد تا جنگ سرد را به نبرد داغ اتمی بدل نکنند -موانعی چون توان «ضربه متقابل امن»، خطوط ارتباطی شفاف، زمان بلند مدت پرواز لازم موشک‌های بالستیک برای رسیدن از یک کشور به کشور دیگر، و تجربه در مدیریت زرادخانه‌های هسته‌ای. مطمئنا ایران، در صورت دستیابی به بمب اتمی، هیچگاه تعمدا به سوی یک خودکشی هسته‌ای گام برنخواهد داشت. اما توازن ناپایدار اتمی میان ایران و اسرائیل می‌تواند به سادگی تبدیل به طوفان مهار ناپذیری شود که با نفوذ به عمق بحران موجود میان این دو کشور، جنگ اتمی تمام عیاری را میان تهران و تل‌آویو رقم زده و خواه، ناخواه پای آمریکا را نیز به میان بکشد. * آمریکا فاقد توان لازم برای بازدارندگی هسته‌ای در برابر ایران است تهدیدات امنیتی، واشنگتن را ملزم می‌سازد که برای مهار تهران، به سرعت اقدام کند. به طور قطع، بازدارندگی به هزینه گزافی به دست خواهد آمد؛ زیرا برای مهار تهدید ایران، لازم است آمریکا واحدهای دریایی و زمینی و احتمالا تسلیحات هسته‌ای خود را در سرتاسر خاورمیانه مستقر کند، و نیروی بسیار عظیمی را برای دهه‌ها به حالت آماده‌باش در منطقه نگه دارد. گذشته از این، و در کنار تمام این نیروها، آمریکا مجبور است که به طور پیوسته از توان و سرمایه‌های گسترده اطلاعاتی برای نظارت بر هر تلاشی از جانب ایران برای انتقال فناوری هسته‌ای خود، استفاده کند. به علاوه، آمریکا همچنین باید بتواند شاید چیزی در حدود میلیاردها دلار به تقویت امکانات دفاعی هم‌پیمانانش در منطقه اختصاص دهد؛ این هزینه شامل کمک به اسرائیل برای ساخت زیردریایی‌های پرتاب کننده موشک بالستیک و صد سیلوی موشک بالستیک می‌شود؛ با این هدف که بتوان اطمینان یافت که تل‌آویو از توان ضربه متقابل امن برخوردار شده است. اما مساله‌سازتر از تمام این موارد، این نکته خواهد بود که آمریکا برای جلب اعتمادها نسبت به سیاست مهار واشنگتن، موظف خواهد بود که چتر هسته‌ای خود را تا به جایی گسترش دهد که بتواند خاک تمام شرکایش در منطقه را نیز پوشش دهد، که چنین کاری امکان‌پذیر نیست مگر زمانی که در صورت آغاز حمله ایران، نیروهای ارتش آمریکا به دفاع از مرز این کشورها بپردازند. به بیان دیگر، آمریکا برای مهار هسته‌ای ایران، به یک سرمایه‌گذاری کلان سیاسی و نظامی در خاورمیانه نیازمند است، آن هم درست در میانه یک بحران اقتصادی و به علاوه در زمانی که واشنگتن در تکاپو است تا نیروهایش را از این منطقه خارج کند. در نتیجه، اتخاذ سیاست بازدارندگی، هزینه‌های اقتصادی و ژئوپولتیک کلانی به همراه خواهد داشت، که تا زمانی که ایران کماکان مواضع خصمانه خود را نسبت به آمریکا حفظ کند، یعنی چیزی در حدود دهه‌ها یا شاید حتی بیشتر، به قوت خود باقی است. اما با توجه به بی‌ثباتی منطقه، حتی شاید تمام این تلاش‌های نیز با شکست مواجه شود. بدین معنا که در نهایت نیز آمریکا مجبور شود، وارد جنگی به مراتب پرهزینه‌تر و مخرب‌تر از بحران احتمالی حمله پیشگیرانه به ایران شود؛ جنگی که در حال حاضر ایران از آن پرهیز می‌کند. * حمله به ایران، نمی‌تواند برنامه هسته‌ای این کشور را زمین‌گیر کند - هدفی عملی ایرانی هسته‌ای، فشارهای سنگینی بر آمریکا وارد خواهد کرد. اما این مساله الزاما به آن معنا نیست که واشنگتن باید به راهبردهای نظامی رو آورد. در مسیر تصمیم‌گیری برای انتخاب رویکردی مناسب در برابر ایران، نخستین سوالی که باید پرسیده شود این است که آیا اساسا حمله نظامی به برنامه هسته‌ای ایران جواب می‌دهد. منتقدان این روش خاطر نشان می‌سازند که آمریکا احتمالا حتی به طور دقیق از محل تاسیسات کلیدی هسته‌ای ایران اطلاع ندارد. با توجه به تلاش‌های گذشته تهران برای پنهان کردن ساختمان چنین مراکزی -که به طور برجسته می‌توان به تاسیسات غنی‌سازی اورانیوم در نطنز و قم اشاره کرد- کاملا امکان‌پذیر است که حکومت ایران، تا همین حالا نیز تاسیسات هسته‌ای مخفی فراوانی بنا کرده باشد که در بمباران‌های هسته‌ای به راحتی مورد غفلت واقع شوند؛ و این بدان معنا خواهد بود که حمله به ایران، با اینکه می‌تواند به برنامه هسته‌ای این کشور آسیب رساند، اما شاید نتواند آن را زمین‌گیر کند. * نگرانی‌ها بیشتر حاصل بزرگ‌نمایی‌های سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا، و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است البته این سناریو نیز امکان‌پذیر است، اما نه محتمل؛ در حقیقت، این نگرانی‌ها بیشتر حاصل بزرگ‌نمایی‌های سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا، و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی محسوب می‌شوند، و به علاوه، جریان‌های مخالف حکومت در داخل ایران، در گذشته، معمولا توانسته‌اند هشدارهای به موقعی را در مورد فعالیت‌های هسته‌ای تهران اعلام کنند -که برای مثال در یکی از موارد، منجر به فاش شدن روند ساخت و سازها در نطنز و قم شد، آن هم حتی پیش از آنکه این تاسیسات عملا به مرحله بهره‌برداری برسند. بنابراین، با وجود اینکه تهران ممکن است مجددا دست به کار ساخت تاسیسات مخفی شود، واشنگتن نیز فرصت بسیار خوبی در اختیار دارد که حتی پیش از راه‌اندازی این مراکز، جلوی این روند را بگیرد. به علاوه با در نظر داشتن زمان لازم برای ساخت و فعال کردن یک مرکز هسته‌ای، در کنار محدودیت دسترسی ایران به منابع لازم، و اشتباهاتی که سابق بر این در روند عملیات‌های مخفیانه نطنز و قم مرتکب شده بود، همه و همه در کنار هم تایید می‌کنند که بسیار نامحتمل است که تهران دارای تاسیسات هسته‌ای مخفیانه‌ای باشد که سازمان‌های اطلاعاتی غرب تا به امروز از آن بی‌اطلاع بوده باشند. * حتی اگر آمریکا از محل تمام تاسیسات هسته‌ای ایران با خبر باشد، باز هم نابود کردن این مراکز تقریبا امکان‌پذیر نیست اما حتی اگر آمریکا به اندازه کافی برای شناسایی همه مراکز هسته‌ای ایران، توانمند و موفق عمل کرده باشد، با این حال، باز هم امکان نابود کردن تمام این تاسیسات، خود مساله بغرنج دیگری است که پیش روی واشنگتن قرار دارد. منتقدان حمله نظامی، این گونه می‌گویند که مراکز هسته‌ای ایران در اعماق زمین و در سرتاسر خاک این کشور پخش، و در برابر حملات احتمالی مقاوم و در نهایت نیز توسط دژی از پدافندهای هوایی محاصره شده‌اند، که حمله به آنها را تبدیل به کاری پرخطر و پیچیده کرده است. ادامه دارد... http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13901007000827 .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه