بدترین صفت مهلکه چیست؟

همانگونه که انسان از طریق کسب صفات و فضایل مختلفی می تواند مسیر کمال و سعادت را بپیماید، صفات رذیله بسیاری نیز وجود دارد که هر کدام از آنها به تنهایی می تواند انسان را به هلاکت کشاند که در ادامه به آنها اشاره ای خواهیم کرد.امیر مؤمنان علی (ع) در خطبه 102 نهج البلاغه بدترین صفتی که می تواند هلاکت انسان را در پی داشته باشد، محرومیّت از الطاف الهی برمی شمارند و چنین می فرمایند: «و ان من أبغض الرجال الی الله تعالی لعبدا وکله الله الی نفسه جائرا عن قصد السبیل سائرا بغیر دلیل. از بدترین مردم نزد خدا کسی است که خداوند او را به خودش واگذارد و از راه راست روی برتابد و بدون راهبر راه سپرد». مبغوض ترین و بدترین مردم نزد خداوند کسانی هستند که وجدان و خرد خود را سرکوب کرده و دستورات الهی را زیر پا نهاده اند. در نتیجه، خداوند آنان را از عنایات و هدایت خویش محروم ساخته است، و چون به افکار و آرای پوچ خود تکیه دارند، ایشان را به خودشان وانهاده است. نشانه بی اعتنایی خداوند به چنین کسانی این است که آنان از راه راست که انسان را به قرب خداوند نایل می سازد روی برمی تابند و بدون راهنما در مسیر پرفراز و نشیب زندگی گام برمی دارند. طبیعی است کسی که از راهنمایی حاملان علوم الهی و مفسران وحی و پیشوایان معصوم محروم ماند و آنان زوایای دین و قوانین و آموزه های شریعت را به او ننمایند، هلاک می شود. ما در همأ مراحل و شئون زندگی خود نیازمند کمک خداوندیم. اگر او ما را از عنایات کمک ها و هدایت خویش محروم سازد، قطعاً شکست می خوریم. بدون هدایت الهی نمی توان به سرمنزل مقصود رسید. کسی که از این هدایت محروم گردد، به انحراف از حق و گمراهی گرفتار می شود. هیچ کس خود نمی تواند به مسیر حق و سعادت راه یابد، و هدایت بندگان و حتی انبیا از سوی خداوند صورت می پذیرد؛ با این تفاوت که خداوند انبیا را بدون واسطه هدایت می کند، و هدایت مردم توسط وحی، پیامبران و جانشینان آنان که در مکتب ایشان پرورش یافته اند، صورت می گیرد. بدترین صفات از منظر قرآن:قرآن کریم برخی صفات را به عنوان بدترین صفت در وجود انسان ذکر می کند از جمله :1 . شرک به خدا: «.. یَـبُنَیَّ لاَ تُشْرِکْ بِاللَّهِ إِنَّ الشِّرْکَ لَظُـلْمٌ عَظِیمٌ.. . ؛ پسرم ! به خدا شرک نورز که به راستی شرک ستمی بزرگ است »[1]2. کتمان حق: « إِنَّ الَّذِینَ یَکْتُمُونَ ما أَنْزَلْنا مِنَ الْبَیِّناتِ وَ الْهُدی مِنْ بَعْدِ ما بَیَّنَّاهُ لِلنَّاسِ فِی الْکِتابِ أُولئِکَ یَلْعَنُهُمُ اللَّهُ وَ یَلْعَنُهُمُ اللَّاعِنُونَ؛ کسانی که دلائل روشن و وسائل هدایت را که نازل کرده ایم بعد از بیان آن برای مردم در کتاب آسمانی، کتمان می کنند خدا آنها را لعنت می کند (نه فقط خدا) بلکه همه لعنت کنندگان نیز آنها را لعن می کنند» [2]3 . نفاق: «إِنَّ الْمُنَافِقِینَ فِی الدَّرْکِ الاَسْفَلِ مِنَ النَّارِ وَلَن تَجِدَ لَهُمْ نَصِیرًا ؛ آری ، منافقان در فروترین درجات دوزخند ، و هرگز برای آنان یاوری نخواهی یافت »[3] .4 . کفر: «... وَمَن یَکْفُرْ بِهِ فَأُوْلَـئِکَ هُمُ الْخَـسِرُونَ ؛... وکسانی که بدان (کتاب)کفر ورزند، همانانند که زیانکارانند»[4].5. ایذاء: « وَ الَّذِینَ یُؤْذُونَ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِناتِ بِغَیْرِ مَا اکْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتاناً وَ إِثْماً مُبِیناً ؛و کسانی که مردان و زنان با ایمان را بدون اینکه جرمی مرتکب شده باشند آزار میرسانند هر آینه بجا آورده اند بهتان و گناه آشکارایی را»[5] 6. ظلم : «إِنَّمَا السَّبِیلُ عَلَی الَّذِینَ یَظْلِمُونَ النَّاسَ وَ یَبْغُونَ فِی الْأَرْضِ بِغَیْرِ الْحَقِّ أُولئِکَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِیمٌ ؛همانا راه عقاب برای کسانی است که بر مردم ستم میکنند و در روی زمین بدون حق تجاوز مینمایند اینان بر ایشان عذاب دردناک است»[6] 7. غیبت : « وَ لا یَغْتَبْ بَعْضُکُمْ بَعْضاً أَ یُحِبُّ أَحَدُکُمْ أَنْ یَأْکُلَ لَحْمَ أَخِیهِ مَیْتاً فَکَرِهْتُمُوهُ ؛و غیبت نکند بعضی از شما بعضی را آیا دوست میدارد یکی از شما که گوشت برادر خود را در حالی که مرده است بخورد پس کراهت دارید از این کار»[7] یعنی غیبت بمنزله خوردن گوشت مرده برادر دینی است.8. بهتان : بهتان، نسبت دادن چیزی است به برادر دینی که از او صادر نشده و با او نباشد که شامل دروغ و غیبت می‌شود. در قرآن مجید می‌فرماید: «وَ مَنْ یَکْسِبْ خَطِیئَةً أَوْ إِثْماً ثُمَّ یَرْمِ بِهِ بَرِیئاً فَقَدِ احْتَمَلَ بُهْتاناً وَ إِثْماً مُبِیناً؛ و کسی که لغزش و گناهی را مرتکب شود و بیگناهی را بآن نسبت دهد بتحقیق بهتان و گناه آشکارایی را مرتکب شده»[8]9. نمامی : نمّامی و سخن چینی از کارهای بسیار ناپسندیده است در قرآن کریم می‌فرماید: «وَ لا تُطِعْ کُلَّ حَلَّافٍ مَهِینٍ، هَمَّازٍ مَشَّاءٍ بِنَمِیمٍ، مَنَّاعٍ لِلْخَیْرِ مُعْتَدٍ أَثِیمٍ؛ و اطاعت مکن هر بسیار سوگند خورنده سست رایی را که عیب‌گویی میکند و بسخن چینی راه می‌رود و منع خیر می‌نماید و متجاوز و گناهکار است»[9] و نیز می‌فرماید:« وَیْلٌ لِکُلِّ هُمَزَةٍ لُمَزَةٍ ؛وای بر هر عیبگو و سخن چینی»[10]10. زنا: گناه بزرگ دیگری که قرآن به آن اشاره می کند مساله زنا و عمل منافی عفت است می گوید:« وَ لا تَقْرَبُوا الزِّنی إِنَّهُ کانَ فاحِشَةً وَ ساءَ سَبِیلًا ؛ نزدیک زنا نشوید چرا که عمل بسیار زشتی است و راه و روش بدی است».[11]پی نوشتها [1] . لقمان ، 13 [2] . بقره، 159 [3] . نساء ، 145 [4] . بقره ، 121[5] . احزاب ، 58 [6] . شوری ، 41 [7] . حجرات ، 12 [8] . نساء ، 112 [9] . قلم،10 تا 12 [10] . همزه،1 [11] . اسرا ،32 .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه