حدیث ثقلین چه حدیثی است؟حدیث قدسی چیست؟

باید عرض کرد: حدیث ثقلین؛از احادیث بسیار مهمّى است که در موضوع ولایت و امامت، اگر بی نظیر نباشد، بسیار کم نظیر است. این حدیث از جهات مختلفی دارای اهمیت است که در ضمن نکاتی به آن اشاره می‌شود:یک- از نظر دلالت بسیار قوى و روشن می‌باشد و از نظر سند روایت متواترى است که در منابع شیعه و سنّى به صورت گسترده مطرح شده است. و از مجموع مصادر و منابع این روایت استفاده می‌شود که پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله نه یک بار بلکه بارها این حدیث را فرموده‌اند.دو- به وسیله حدیث ثقلین ثابت می‌شود که «اولو الامر» در قرآن کریم، ائمّه اطهارعلیهم السلام هستند، که بر مردم واجب است که از آنها اطاعت و پیروی کنند، و اطاعت از آنها سعادت دنیا و آخرت را به دنبال دارد.سه- پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله عامل رستگارى و سعادت امت اسلامى را در این حدیث شریف، اطاعت و تمسک به قرآن کریم و اهل بیت عصمت و طهارت علیه السلاممعرفى نموده‌اند. حدیث ثقلین، در واقع منشور رستگارى امت اسلامى است که بدون شک چنین رستگارى و سعادتى در گرو عمل به دستورات آنها و پیروى از آن دو امانت سنگین می‌باشد. اما متأسفانه گروهی از امت اسلامى پس از پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله بین آن دو امانت بزرگ جدایى انداختند؛ به‌ طورى که عده‌اى از مسلمانان به دنبال قرآن رفته و اهل بیت علیه السلام را کنار گذاشتند و عده دیگر نیز اهل بیت علیهم السلام را گرفته و قرآن را رها کردند و تنها گروهى به سفارش پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله عمل نموده و از قرآن و اهل بیت علیهم السلام اطاعت نمودند که بدون شک دسته اول و دوم در گمراهی بوده و رستگار نیستند و تنها گروه رستگار و سعادتمند، دسته سوم است که هم از قرآن و هم از اهل بیت علیهم السلام اطاعت می‌کنند.چهار-با توجه به محتواى حدیث شریف ثقلین نتیجه می‌گیریم که؛ بین قرآن کریم و اهل بیت علیهم السلام هیچ‌گونه اختلاف و تعارضى وجود ندارد؛ چون از نظر عقل و منطق، معرّفى دو چیز متعارض با یکدیگر در کنار هم، قابل قبول نبوده و کار شایسته‌اى نیست. و اگر احیاناً بین قرآن کریم و سخنان اهل بیت علیه السلام تعارضى مشاهده شود، این تعارض یا از آن راویان حدیث است و یا ما قادر به درک معناى حقیقى آنها نیستیم. خود اهل بیت علیهم السلام به طور کلى هیچ‌گاه بر خلاف قرآن کریم سخنى نمی‌گویند و بلکه آنها مفسّران حقیقى قرآن کریم هستند. و اصولاً خود آنها دستور داده‌اند که هر چیز ـ سخن، عمل و تقریر ـ مخالف با قرآن کریم را کنار بگذاریم و به چنین مطالبى اعتنا نکنیم.امااحادیث قدسی: اگرچه قرآن، حدیث قدسی و احادیث پیامبرصلی الله علیه وآله و ائمه علیه السلام تماماً از خداوند نشأت گرفته‌‌اند؛ ولی تفاوتی بین آنها وجود دارد. قرآن سخن و کلامی است که لفظ و معنا از جانب خداوند است؛ اما در مورد حدیث قدسى دو نظریه وجود دارد: یکی نظریه میر داماد است وی در کتاب الرواشح السماویّه در باره حدیث قدسى معتقد است: حدیث قدسى، لفظ و معنایش وحى الهى است و فرق آن با قرآن این است که قرآن جنبه اعجاز هم دارد، اما درحدیث قدسى اعجاز نیست. حدیث نبوى: فقط معناى آن از وحى، ولى الفاظ آن از خود پیامبرصلی الله علیه وآله است. براین اساس تفاوت حدیث قدسی با دیگر احادیث معصومان روشن است زیرا مسلم است در احادیث معصومان لفظ از جانب خداوند نیست.نظریه دوم آن است. که احادیث قدسی به آن دسته از احادیث گفته می‌شود که معنا از جانب خدا است ولی لفظ از سوی معصوم علیهم السلام است؛ حال بر اساس این نظریه در مورد فرق بین احادیث قدسی با احادیث معصومان علیهم السلام می‌توان گفت منبع و منشأ احادیث قدسی گویا رخدادها و حوادث خاصی است و به نوعی دارای شأن نزول هستند یعنی در مورد رخدادها و حوادث خاصی خداوند به یکی از اولیای خودش مطلبی را القا نمودند؛ ولی منبع احادیث دیگر معصومان علیه السلام گویا خزینه و منبع عمومی و کلی خداوند است که به آنها عطا فرموده است. شاید به همین جهت در احادیث قدسی - به صورت قال الله عز و جل - مستقیماً به خداوند استناد داده می‌شود؛ ولی در دیگر احادیث چنین استنادی مستقیماً به ذات خداوند متعال داده نمی‌شود. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه