اربعین یعنی چه؟

کلمه اربعین در لغت به معنای چهلم است و از نظر تاریخی روز بیستم ماه صفر، روز اربعین است یعنی چهلم روز پس از شهادت ابی عبدالله الحسین –ع- . به قول شیخین - شیخ مفید و شیخ طوسی- اربعین روز بازگشت اهل حرم امام حسین علیه السلام از شام به مدینه، و روز ورود اولین زائر آن حضرت جابربن عبدالله انصاری به کربلا، جهت زیارت امام حسین علیه السلام است .زیارت آن حضرت در این روز مستحب است و به فرموده امام حسن عسکری -علیه السلام -از نشانه های مؤمن است.اربعین در فرهنگ ما با عاشورا پیوند خورده است. مردم ما قرنها است که از پس حادثه کربلا، آتش «ذکر» را در جان خود زنده نگاه داشته اند. نزد ایشان، اربعین آنچنان نبوده است که معنایی سوای عاشورا را بنمایاند. بلکه برعکس، اربعین آغازی بوده است بر درآمیختگی خاطره شهیدان با زندگی متعارف ایشان. و به تعبیری، حضور هماره یوم الله درحیات تقویمی آنان!از اربعین بدین سو، گرچه از یک جانب عزای حسین (ع) و یارانش، پایان می گیرد و پیروانش به استقبال «ربیع» جامه عزا از تن بر می کنند و به ظاهر روال عرفی زندگی ایشان آغازیدن می گیرد، اما در ذهن و ضمیر ایشان «عرفی» و «قدسی»، «دنیا» و «آخرت»، «معیشت» و «معنویت» و «ماده» و «معنا» در هم تنیده است و رودرروی هم قرار نگرفته اند . دراین چنین تفسیری از اربعین، معنای این روز را به بهترین وجه می توان با مفهوم ذکر صورتبندی کرد. گفتار اربعین ـ اگر سخن گفتن از گفتاری به این عنوان روا باشد ـ گفتاری است که جوهره آن را ذکر و تجدید عهد با زمان باقی می سازد و لذا با خاتمه یافتن رسالت شهیدان، رسالتی آغازیدن می گیرد که به تعبیر زیبای مرحوم شریعتی می توان آن را نقش انقلابی «یاد» و «یادآوران» خواند. دلباختگان به حسین، آنان که آتش یاد او و آنچه او از «سقف امکانات آدمی در اراده کردن و خواستن» به نمایش گذارد را در سینه زنده نگاه داشتند در پیوند با حادثه ای که در ذهن مردمان از حد و حدود «زمان تقویمی» بیرون شده است، حیات باطنی خود را زنده نگاه می داشته اند به خصوص آنگاه که حیات ظاهری ایشان در زمان تقویمی جولانگه نابکاران قرار می گرفته است . .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه