آیا دین براى آزادى ما است یا اسارت ما؟

آزادى از منظر دین را در دو ساحت آزادى معنوى و آزادى اجتماعى - سیاسى می‌توان بررسى کرد. از بُعد معنوى، حقیقت انسان که همان نفس مجرّد او است؛ چون از عالم امر و ساحت ملکوت است نظر به سوى موطن خویش دارد. و از آن جهت که نفس ما به جسم و بدن متعلق گرفته در قید و بند امور زمینى قرار دارد. انسان ناچار باید کمالات خویش را از رهگذر دنیا دنبال نماید که دنیا مزرعه آخرت است. اما بعضى به دلیل توجه استقلالى به مظاهر دنیوى، دچار لهو و لعب آن می‌شوند و این مسئله آنها را از سیر و صعود باز می‌دارد. و به ‌جاى توجه اصیل به باطن و حقیقت امور، بعضى موجودات محسوس و اشیای ظاهرى را اصیل می‌پندارند و از ملکوت اشیاء به کلى غفلت می‌نمایند؛ از این‌رو دنیاطلبان گمان می‌کنند که برخوردارى از تمنّیات دنیوى و عدم محدودیت در استفاده از زر و زیور آن، آزادى و رهایى از بند است. در حالی‌که آزادى در واقع رهایى از دام دنیا و هوا و هوس است و این‌گونه آزادى خواسته دین است. از منظر دین چه بسا فردى پادشاه جهان‌گشایى باشد، اما اسیر نفس خویش و در مقابل چه بسا فردى در کمال فقر و نادارى اما سلطان مملکت خویشتن.نتیجه این‌که: آنچه دنیاطلبان آن‌را جست‌وجو می‌کنند آزادى مجازى و پندارى است، و آنچه خواسته دین است آزادى حقیقى است. و از بُعد اجتماعى، در تفکر دینى و اندیشه سیاسى - اجتماعى اسلام هم، نه آزادى افراطى تجویز می‌شود و نه این‌که انسان مجبور به پذیرش تمام شرایط بیرونى و قبول هر حکومت ناعادلانه‌اى می‌باشد که همه کرامت او را از بین ببرد؛ لذا می‌توان گفت: آزادى فردى و اجتماعى در اسلام وجود دارد، منتها با تفاوتى که میان بینش اسلامى و بینش غربى وجود دارد. و دین همان‌گونه که در باب توسعه اعتقادى مبناى همه کارها را خدا می‌داند؛ و لذا باید همه کارهاى انسان ناشى از دستور خدا و در مسیر کسب رضاى او باشد، از جهت توسعه اخلاقى و فرهنگى نیز، جامعه‌ی بشرى را به گستره قسط و عدل دعوت کرده و از تعدى و تجاوز به حقوق دیگران باز داشته، و از طرفى هم او را به فراگیرى علم و تعلیم و تعلم کاربردى و بهره‌بردارى صحیح از آن توصیه نموده است. .

اسلام کوئست

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/23

لینک کوتاه