تسخیر لانه جاسوسى آمریکا از زوایای مختلفی قابل بحث و بررسی است که در ادامه به صورت مختصر مطالبی بیان می گردد:یکم .

تسخیر لانه جاسوسى آمریکا از زوایای مختلفی قابل بحث و بررسی است که در ادامه به صورت مختصر مطالبی بیان می گردد:یکم . اشغال سفارت ناشی از زمینه ها و دلایل متعددی بود :الف) تسخیر سفارت واکنش طبیعی به 25 سال توهین و تحقیر ملت ایران توسط آمریکا و دست نشانده آن شاه بود.ب) تسخیر سفارت آمریکا اقدامی تلافی جویانه و دفاعی در مقابل توطئه های آشکار و غیر آشکار و مداخله جویانه دولت آمریکا از طریق سفارت خویش برای ایجاد اخلال در تثبیت انقلاب اسلامی بود .ج) تسخیر سفارت برای مقابله با توطئه گریهای آمریکا در برابر انقلاب اسلامی اقدامی پیشگیرانه بود.د) سفر شاه به آمریکا و حمایت آمریکا از او خاطره کودتای 28 مرداد سال 1332 ه.ش در ذهن مردم ایران را یادآوری می کرد.و) عملکرد دولت موقت سبب شد تا عده ای با هدف در تنگنا قرار دادن و استعفای آن سفارت را تسخیر کنند.دوم. مواضع حضرت امام (ره) ، مردم و گروههای سیاسی حضرت امام (ره) و نیروهای انقلابی پس از اطلاع ، این عمل را به شدت مورد تأیید و تمجید قرار دادند و از آن حمایت کردند. این حرکت شجاعانه و انقلابی دانشجویان از سوی امام راحل (انقلاب دوم) لقب گرفت ؛ در واقع با پیروزی انقلاب اسلامی استبداد داخلی و با تسخیر سفارت آمریکا استعمار از ایران ریشه کن شد.مردم ایران نیز که سالها در زیر چکمه های دژخیمان آمریکایی خود را لگدمال شده می دیدند با شنیدن این خبر گروه گروه به سوی آن شتافتند و با راهپیمایی که تا ماهها جلوی سفارت ادامه یافت، این اقدام را تأیید کردند. اما سران دولت موقت از این عمل انقلابی انتقاد کردند و کار به آنجا رسید که دولت موقت استعفا داد.امام خمینی(ره) در تاریخ 11 آبان 1385پیرامون فتح لانه جاسوسی می فرمایند : « سفارتخانه ها حق ندارند که جاسوسی کنند، توطئه بکنند و اینها جاسوسی می کردند. ملتی که برای خدا قیام کرده و شهادت طلب می کند از هیچ نمی ترسد. ما مدعی هستیم که اینجا سفارتخانه نیست، اصلش قضیه سفارت در کار نبوده و ما مدعی هستیم که این آدم هایی که در اینجا بودند، اینها اجزاء سفارتخانه نبودند، به اسم سفارتخانه شما یک چیزی درست کردید که لانه جاسوسی است و بیایند ببینند که آیا این چیزهایی که در این سفارتخانه هست، اینها اسباب دست جاسوس هاست یا وسایلی است که سفارتخانه لازم دارد؟ ما که مرکز جاسوسی را گرفتیم نه سفارتخانه را، اینها اگر هم یک وقت بی عقلی کنند و فرض کنید بریزند به ایران، این جوانهای ما آنها را با چنگ و دندان از بین می برند، نمی گذارند اینها یکیشان هم بروند. اگر هم این کاری که کرده بود رسیده بود به آنجایی که بیایند در تهران و بیایند در این لانه جاسوسی آن وقت می فهمیدند که با چه اشخاصی طرف هستند. در هر صورت من از شماها تشکر می کنم که خودتان بدون اینکه غیر از خدا یک کسی وادارتان بکند (این چیزی است که از مبدأ الهی جوشش پیدا کرده) خودتان وارد این میدان شدید. دانشجویان مسلمان و مبارزی که لانه جاسوسی را اشغال کرده اند با عمل انقلابی خودشان ضربه ای بزرگ بر پیکر امریکای جهانخوار وارد نمودند و ملت را سرافراز کردند.»سوم. آثار و پیامدهای داخلی این حادثه عبارت بود از : 1. شفاف شدن مواضع گروهها و نیروهای داخلی انقلاب و سقوط دولت موقت 2. گامی به سوی تثبیت خط امام و جوانگرایی در انقلاب 3. تقویت همگرایی و وحدت ملی و روحیه خودباوری 4. قرارداد الجزایر . در بعد خارجی نیز آثار و پیامدهای این موضوع عبارت بود از : 1. شکست حمله نظامی آمریکا به ایران در طبس 2. کودتای نوژه و جنگ تحمیلی 3. مسدود کردن دارایی ها و تحریم اقتصادی ایران . حجه الاسلام حاج احمد خمینی در تحلیل بیان کرد: «از مهم ترین دستاوردهای داخلی و خارجی انقلاب دوم، شکست ابهت دیرینه ی قدرت افسانه ای آمریکا بود. حقیقت این است که بعد از جنگ ویتنام، آمریکا در هیج صحنه ای به اندازه ی این اقدام انقلابی فرزندان امام، به رسوایی و ضعف و زبونی کشیده نشد. اعترافات مسئولین آمریکا بهترین گواه بر این مدعاست. این اقدام باعث رسوایی چهره و اهداف لیبرال ها شد و انقلاب اسلامی که می رفت به دست آنان مسخ شود و زمینه ی حضور دوباره ی آمریکا در ایران فراهم آید، نجات یافت و حاکمیت جناح انقلابی و پیرو خط امام، در کشور تقویت شد. بعد از پیروزی 22 بهمن، در بی سابقه ترین شکل ممکن وحدت ملی متجلی شد و تمام اقشار مردم یکپارچه به حمایت از این اقدام برخاستند و دوباره شور انقلاب در سطوح مختلف احیا شد. نقشه ها و طرح های سری آمریکا در ایران و جهان برای حفظ آنها سرمایه گذاری زیادی شده بود افشا گردید، مجهزترین مرکز توطئه علیه نظام و انقلاب برچیده شد، به مبارزین مسلمان در کشورهای دیگر و نهضت های آزادیبخش ثابت شد که می توانند با حرکت های ابتکاری مورد حمایت ملت، رودرروی آمریکا بایستند و منافع نامشروع آن را در سطح جهان به خطر اندازند، در پهنه جهانی ثابت کرد که ایران بر سر اصول و آرمانهایش ثابت قدم ایستاده و به حق، پرچمدار نهضت های ضد استعماری است و قاطعیت رهبری امام در مبارزه اش با شرق و غرب بر جهانیان بیش از پیش روشن شد. » (بحران 444 روزه در تهران، موسسه نشر و تحقیقات ذکر سال 1379 .)چهارم . بررسی حقوقی ؛ از منظر عرف و حقوق بین الملل، سفارت یک کشور در حکم خاک آن کشور است و اشغال آن خلاف مقررات و حقوق بین الملل مى باشد. اما بررسی واقعیات آن زمان ، شرایط انقلابی و عملکرد سفارت در قبال انقلاب و اسنادی که بدست امد مبین سوئ استفاده سفارت آمریکا ازمصونیت حقوقی خویش بوده و بر این اساس دیگر نمی توانست از این حق قانونی برخوردار باشد چنانکه فرانسیس آنتونی بویل استاد حقوق دانشگاه ایلینویز آمریکا که از لحاظ حقوقی این موضوع را بررسی نموده به اصل دفاع مشروع پیشگیرانه برای تبیین تسخیر سفارت آمریکا توسط مردم ایران استناد می نماید . (ر.ک : انقلاب‌ دوم، تسخیر لانه‌ی‌ جاسوسی‌ آمریکا، آثار و پیامدها ، شاه على، احمد رضا ، تهران : انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی ، 1385.) در ادامه جهت تبین بیشتر موضوع متن پرسش و پاسخی را از آقای دکتر منوچهر محمدی ارائه می نماییم :س _مسئله ى سفارت و تسخیرلانه ى جاسوسى در بعد حقوقى سؤالى را در ذهن حقوق دانان مطرح مى کند که این کار یک عمل خلاف دیپلماسى و حقوق بین الملل است؛ لذا جایگاهى در حقوق ندارد و نباید به رسمیت شناخته شود. اگر شما از لحاظ حقوقى نسبت به این مسئله نظرى دارید بفرمایید؟ اولا حقوق بین الملل ساخته و پرداخته ى غربى ها است و طورى حقوق بین الملل را تدوین کرده اند که تداوم حاکمیت آن ها را بر سراسر جهان حفظ کند؛ به عنوان مثال، سفارت یک کشور در کشور دیگر به عنوان سرزمین آن کشوراست؛ بنابراین نیروهاى ملى آن کشور حق داخل شدن در آن سرزمین را ندارند. این قانون براى سفارت یک کشورِ جهان سومى در امریکا و واشنگتن چه خاصیتى دارد؟ هیچ؛ امّا براى یک کشور ابرقدرتى مثل امریکا که سفارتش در یک کشور جهان سوم است، فوق العاده اهمیت دارد؛ زیرا عدم دخول مردم آن کشور در سفارت، به آن کشور این امکان را مى دهد که علیه آن کشورِ جهانِ سومى هر کارى که بخواهد انجام دهد. در حقوق بین الملل، سفارت خانه براى انجام کارهاى دیپلماتیک است، نه اَعمال جنایت کارانه و توطئه آمیز و کودتایى در یک کشور. وقتى که محرز و مسلم شد که امریکا از این محل و روابط دیپلماتیک سوء استفاده کرده، در حقیقت نقض حقوق بین الملل کرده است؛ پس اگر دولتى در یک کشور دیگر از امتیازاتى که در اختیار او قرار داده اند سوء استفاده کند، مثلا در آن کشور قاچاق مواد مخدر کند و یا علیه آن دولت کودتا کند، کار خلافى انجام داده است؛ و این مسئله در حقوق بین الملل جواب داده شده است؛ یعنى سفارتى که مورد سوء استفاده قرار مى گیرد، دیگر مصونیت قبلى را از لحاظ بین المللى دارا نیست. س - در حقوق بین الملل به آن کشورى که در آن کشور، سفارت کشور دیگر مورد سوء استفاده قرار گرفته است، این اجازه را نداده اند که آن را تسخیر کنند؛ بلکه مى توانند از راه هاى قانونى تقاضاى تعطیل کردن سفارت را بدهند ؟این درست است؛ امّا بحث بنده در این جا این است که اول چه کسى نقض کرده است که این نقض را اول امریکایى ها انجام دادند و همه ى دولت هاى امپریالیستى معمولا، در کشورهاى جهان سوم این سوء استفاده را در سفارت خود دارند؛ مثلا در گذشته ى دور، لیست نمایندگان مجلس که مى بایست انتخاب مى شدند، از سفارت امریکا و انگلیس در مى آمد. مسئله ى بعد این است که ما مسئله ى تسخیر سفارت امریکا را جداى از خود انقلاب نمى دانیم؛ بلکه جزء لاینفک انقلاب است. حال باید پرسید آیا انقلاب در حقوق بین الملل به رسمیت شناخته شده است؟ در صورتى که این چنین نیست؛ چون خود انقلاب یک حرکت غیر قانونى است و این قانون درست است؛ زیرا هیچ دولتى و نظامى یک انقلاب را در قاموس ملى و بین المللى به رسمیت نمى شناسد. بدین ترتیب، ما اشغال سفارت را جزء لاینفک انقلاب مى دانیم. همان طور که انقلاب به ثمر رسید و جا افتاد، اشغال سفارت هم یک انقلاب دوم بود و در قاموس بین الملل و روابط بین کشورها این حرکت قابل تجزیه و تحلیل نیست؛ بلکه این را باید در قالب کل انقلاب دید؛ یعنى انقلاب ما یک عصیان و طغیان بود علیه نظام استکبارى و تسخیر سفارت هم در همین راستا انجام گرفت. آیا کشتن یک امریکایى در کشور دیگر در قاموس بین الملل پذیرفته شده است؟ خیر. امّا در کشور ما، به دلیل بغض و کینه اى که مردم نسبت به این ها داشتند، چندین امریکایى ترور شدند. حرکت خود جوش مردمى را نمى شود در قالب موازیین بین المللى تجزیه و تحلیل کرد؛ بلکه باید در قالب خود انقلاب تحلیل شود؛ یعنى انقلاب حرکتى بود براى براندازى استکبار وظلم که تسخیر سفارت را هم باید در همین قالب تحلیل کرد. ( رابطه ایران و امریکا ، مصاحبه با دکتر منوچهر محمدى ، حلقه نقد کانون اندیشه جوان )در پایان لازم به ذکر است در آدرس ذیل مقالات متعددی پیرامون این موضوع وجود دارد : www.irdc.ir (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبری، کد: 4/100100632) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه