برای روشن شدن تفاوت ولایت مطلقه با ولایت ائمه اطهار علیهم السلام لازم است به اشاره ای به انواع واقسام ولایت داشته باشیم؛ ولایت به ولایت تکوینى و تشریعى تقسیم مى شود . ولایت تکوینى به معناى تصرف درموجودات و امور تکوینى است . روشن است چنین ولایتى از آن خداست . اوست که همه موجودات , تحت اراده و قدرتش قرار دارند . اصل پیدایش , تغییرات و بقاى همه موجودات به دست خداست ; از این رو او ولایت تکوینى بر همه چیز دارد . خداى متعال مرتبه اى از این ولایت را به برخى از بندگانش اعطا مى کند . معجزات و کرامات انبیاو اولیا علیهم السلام از آثار همین ولایت تکوینى است .

برای روشن شدن تفاوت ولایت مطلقه با ولایت ائمه اطهار علیهم السلام لازم است به اشاره ای به انواع واقسام ولایت داشته باشیم؛ ولایت به ولایت تکوینى و تشریعى تقسیم مى شود . ولایت تکوینى به معناى تصرف درموجودات و امور تکوینى است . روشن است چنین ولایتى از آن خداست . اوست که همه موجودات , تحت اراده و قدرتش قرار دارند . اصل پیدایش , تغییرات و بقاى همه موجودات به دست خداست ; از این رو او ولایت تکوینى بر همه چیز دارد . خداى متعال مرتبه اى از این ولایت را به برخى از بندگانش اعطا مى کند . معجزات و کرامات انبیاو اولیا علیهم السلام از آثار همین ولایت تکوینى است . آنچه در ولایت فقیه مطرح است , ولایت تکوینى نیست . ولایت تشریعى یعنى اینکه تشریع و امر و نهى و فرمان دادن در اختیار کسى باشد . اگر مى گوییم خدا ربوبیت تشریعى دارد , یعنى اوست که فرمان مى دهد که چه بکنید ,چه نکنید و امثال اینها . پیامبر و امام هم حق دارند به اذن الهى به مردم امر ونهى کنند . درباره فقیه نیز به همین منوال است . اگـر بـراى فـقیه ولایت قائل هستیم , مقصودمان ولایت تشریعى اوست , یعنى او مى تواند و شرعا حق دارد به مردم امر و نهى کند (مصباح یزدی ،محمد تقی ، پرسشها و پاسخها ، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره ، ج 1، ص 59) معنای ولایت مطلقه این است که ولی فقیه تمام اختیاراتی که پیامبر و امام معصوم در باب حکومت و اداره جامعه دارد را دارا است و اختیارات او به امور حسبیه ،همانگونه که قائلان به ولایت مقیده فقیه معتقدند،محدود نمی باشد مرحوم امام در این باره می فرمایند: فقیه عادل تمامی اختیاراتن حکومتی و سیاسی پیامبر اکرم و امامان معصوم را دارا می باشد و اساساٌ از این جهت تفاوت معقئل نمی باشد زیرا والی و حاکم اسلامی هر که باشد اجرا کننده احکام شریعت ،اقامه کننده حدود الهی ، گیرنده خراج و مالیات و متصدی مصرف آنها مطابق مصلحت مسلمانان است بنابر این فقیه عادل همه اختیارات امام را دارا می باشد مگر آن که دلیلی قائم شود که اختیاری که برای امام ثابت است به خاطر جهات شخصی معصوم است نه به جهت ولایت و حکومت و با اگر مربوط به امور حکومتی و سیاسی است اختصاص به معصوم دارد(امام خمینی ره ،البیع ، ج2، ص 467و 496و497) البته ناگفته نماند که ولایت مطلقه فقیه به معنای بی قید و شرط بودن ولایت او نیست چرا که ولی فقیه حافظ احکام و شریعت اسلامی است و نمی تواند بر خلاف آن گام بردارد از این رو ولایت مطلقه فقیه دارای سه قید مهم است ؛1-حفظ شریعت اسلامی 2- رعایت اهداف و و ظایف حکومت اسلامی 3- حفظ و رعایت مصالح عمومی (فلسفه سیاست ، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره ، ص 220و221) (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبری، کد: 4/100106378) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه