منظور از مصحف حضرت علی‌علیه السلام چیست؟ آیا با قرآن‌های موجود تفاوت دارد؟

پس از رحلت رسول اکرم‌صلی الله علیه وآله، یاران و اصحاب آن حضرت، به جمع‌آوری آیات قرآن اقدام کردند. حضرت علی‌علیه السلام- که از همه یاران پیامبرصلی الله علیه وآله به مواضع تنزیل و تأویل قرآن آگاه‌تر بود پیش از همه به این کار اقدام کرد و آیات قرآن را با ویژگی‌های خاصی، در یک جا و کنار هم قرار داد و به مردم عرضه کرد لکن به دلایلی مورد استقبال و پذیرش دستگاه رسمی خلافت واقع نشد. امام علی‌علیه السلام آن را به خانه بر گرداند و بنا بر روایتی فرمود: از این پس هرگز آن را نخواهید دید. آن مصحف پس از امام‌علیه السلام، نزد فرزندان و امامان معصوم‌علیهم السلام باقی ماند. گفتنی است قرآن‌ها یا نسخه‌هایی از قرآن- که منسوب به امام علی بن ابی‌طالب است و در بعضی از موزه‌ها و کتابخانه‌ها موجود است نمی‌تواند از نظر تاریخی و شواهد و قراین، متعلق به آن حضرت باشد. ویژگی‌های مصحف حضرت علی‌علیه السلام مصحف امام علی‌علیه السلام، نسبت به دیگر مصحف‌ها، از امتیازات فراوانی برخوردار بود از جمله: 1. براساس ترتیب نزول، تنظیم شده بود.(1) 2. قرائت مصحف آن حضرت، مطابق با قرائت پیامبرصلی الله علیه وآله بود و اختلاف قرائت در آن راه نداشت. 3. مشتمل بر اسباب و مکان نزول آیات و نام اشخاصی بود که آیات در شأن آنان نازل گشته بود. 4. جوانب کلی و تأویل آیات- به گونه‌ای که آیه، محدود و مخصوص به زمان یا مکان یا شخص خاصی تلقی نگردد در این مصحف روشن شده بود.(2)(3) بنابراین مصحف امام علی‌علیه السلام، قرآن دیگری یا مشتمل بر آیاتی غیر از آنچه در قرآن‌های موجود است، نیست. تفاوت عمده آن در ترتیب و اشتمال بر توضیحات و اطلاعات جانبی (مانند شأن نزول و) است که در فهم قرآن، تأثیر به سزایی دارد. خود آن حضرت نیز فرمود: (لقد جئتهم بالکتاب مشتملًا علی التنزیل والتأویل)(4) (من قرآن را همراه با توضیحات مربوط به نزول و تأویل آن عرضه کردم). و نیز فرمود: (آیه‌ای بر پیامبرصلی الله علیه وآله نازل نشد، مگر آنکه بر من خوانده و املا فرمود و من آن را با خط خود نوشتم و نیز تفسیر و تأویل، ناسخ و منسوخ و محکم و متشابه هر آیه را به من آموخت و مرا دعا فرمود تا خداوند فهم و حفظ آن را به من مرحمت فرماید. از آن روز تا به حال، هیچ آیه‌ای را فراموش نکرده‌ام و هیچ دانش و شناختی را که پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم به من آموخته و من آن را نوشته‌ام، از دست نداده‌ام)(5). .

موتور جستجوی پرسش و پاسخ دینی امین

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/03

لینک کوتاه