آيا جنگ‎هاي پيامبراکرم(صلی الله علیه و آله) و آيات جهاد، با آيه‎ي «لا اكراه في الدين» سازگار است؟

دشمنان اسلام و برخي افراد ناآگاه، جنگ‎هاي پيامبر(ص) و آياتي را كه در قرآن به جهاد و قتال با كفّار ترغيب نموده است، به عنوان اكراه و اجبار كافران براي پذيرش دين تصوّر كرده‎اند و بر اين اساس، اسلام را به عنوان ديني كه با خون و شمشير گسترش يافت، معرفي مي‎كنند و از طرفي اين آيات را معارض با آيه‎ي «لا اكراه في الدّين» نشان مي‎دهند. اصولاً اكراه و اجبار دين ممكن نيست تا خداوند با آيات جهاد، و پيامبر اكرم(ص) با جنگ‎هاي خود در صدد تحميل دين بوده باشند؛ لذا پيام اين آيات و هدف جنگ‎هاي پيامبر(ص) امر ديگري است. در اسلام چندين نوع جهاد مطرح است كه برخي به طور آشكار رنگ دفاعي دارند و مورد بحث نيستند و آن قسم كه عمدتاً محل بحث و اشكال است، جهاد ابتدايي است؛ يعني، جهادي كه پيامبر اكرم(ص) يا امام معصوم(ع) به طور ابتدايي و بدون اين كه در ظاهر، جنبه‎ي دفاعي داشته باشد به محلّي لشكركشي و جهاد نمايند. قابل ذكر است كه رسالت پيامبر اكرم(ص) به عنوان پيامبر خاتم، رسالتي جهاني و براي تمام نسل‎هاي بشر است؛ او وظيفه‎ي ابلاغ دين را براي تمام انسان‎ها از جانب خداوند به عهده‎ دارد و بايد تا حدّ امكان، پيام حيات‎بخش دين را براي هدايت و تعالي، به انسان‎ها برساند و در اين راه، مشكلات و موانع رسيدن نداي حق به مردم و برپايي جوامع توحيدي را برطرف كند. بزرگ‎ترين مانع ابلاغ و انجام رسالت، حكومت‎ها و سردم‎داراني هستند كه دين و تعاليم آن را مانع دنياطلبي و زياده‌خواهي خود مي‎بينند و اجازه و امكان تبليغ دين در محدوده‎ي حكومت خود را به اولياي دين نمي‎دهند و اگر بتوانند، دين و دين‎داران را از بين مي‎برند. بر اين اساس، پيامبر(ص) با اقدام به جهاد و برچيدن بساط اين ستمگران، راه را براي رساندن پيام حق هموار مي‎نمود و البته بعد از رفع اين مانع و آگاه شدن مردم، آنها آزادانه و با اختيار خويش اسلام مي‎آوردند و اجباري در كار نبود. مَثَل پيامبر، مَثل باغباني است كه وظيفه‎اش رساندن آب به پاي گياهان باغستانِ وجود است، كه اگر گل انسانيّتي شكفت و خواست از اراده‎ي خويش در جهت سعادت و كمال بهره ببرد، برنامه‎ي صحيح و كاملي در پيش او قرار گيرد و محروم نماند؛ گرچه ممكن است عدّه‎اي از اين برنامه استفاده نكنند؛ ولي به هرحال پيامبر اكرم(ص) بايد موانع رسيدن آب را از پيش‎پا بردارد تا نارسايي از طرف باغبان نباشد. از اين موانع در قرآن به عنوان فتنه ياد شده است: «وقاتلوُهُمْ حتّي لا تكوُن فتنةٌ».[1] اگر اين جنگ و جهاد، براي اكراه و اجبار به دين بود، در همان زمان، مسيحيان و يهوديان در محدوده‎ي حكومت حضرت‎(ص) به سر نمي‎بردند و حضرت آنان را اجبار به اسلام مي‎كرد، در حالي كه به دستور قرآن،[2] با آنان به نيكويي رفتار مي‎نمود. در نتيجه، پيامبر اكرم(ص) به قتال با سردم‎داران كفر پرداخت، نه به خاطر اين كه ايمان بياورند، بلكه مانع ايمان آوردن ديگران نشوند؛ لذا تعارضي بين آيات جهاد و عمل پيامبر اكرم(ص) با آيه‌ي «لا اكراه في الدّين» وجود ندارد. پی نوشتها:[1]. سوره‌ي بقره (2)، آيه‌ي ‌193. [2]. سوره‌ي ممتحنه (60)، آيه‌ي 8. منبع: دين و آزادي، آیت الله محمد تقي مصباح يزدي، نشر مركز مطالعات و پژوهشهاي فرهنگي حوزه‌ علمیه (1381). .

راسخون

مرجع:

ایجاد شده در سه روز پیش

لینک کوتاه