آیا جمله‌ی «بشرطها و شروطها»، جمله‌ی پسین و اضافی در حدیث سلسلة الذهب است؟ و از چه تاریخی این جمله به حدیث مذکور اضافه شد؟

در برخی از نقل‌های اوّلیه‌ی حدیث سلسلة الذهب، عین عبارت «بِشَرطِها وَ شُرُوطِها» و یا «بِشُرُوطِهَا وَ أَنَا مِنْ شُرُوطِهَا» وجود ندارد.[1] البته در آنها نیز بیان نشده است که این فراز، بخشی از روایت نیست.به هر حال، نقل‌های دیگری در همان منابع اولیه‌ی وجود دارند که بدون آوردن عبارت «بشرطها»، اما عبارت «بِشُرُوطِهَا وَ أَنَا مِنْ شُرُوطِهَا» در آنها ذکر شده است:امام رضا(ع) به نقل از پدرانشان به نقل از رسول خدا(ص) و ایشان به نقل از جبرئیل گفت که خدا می‌فرماید:کلمه‌ی «لا اله الا الله» دیوار من است و هر کس در آن وارد شود، از عذاب من در امان است؛ وقتی کاروان به حرکت افتاد، امام(ع) ندا داد که (این امر) شروطی دارد و من هم از شروط آن هستم».[2]نقل‌های دیگری هم اگرچه این عبارت را ندارند؛ اما فراز دیگری دارند که تقریبا همین معنا را می‌رساند: ... بعد از بیان این روایت، برخی از امام(ع) پرسیدند: اخلاص در مورد شهادت به «لا اله الا اللَّه» چیست؟ امام(ع) فرمود: «اطاعت خدا و پیامبر(ص) و ولایت اهل‌بیت(ع)».[3]همچنین در برخی نقل‌ها امام(ع) فرمود: «شروط آن معرفت و ولایت و عمل به ارکان بدن است».[4]در منابع قرن‌های بعد، عبارت «بشرطها» نیز به عنوان جزئی از این حدیث ذکر شده است.[5]نتیجه این‌که حتی اگر در منابع اولیه، عبارت کامل «بِشَرطِها وَ شُرُوطِها وَ أَنَا مِنْ شُرُوطِهَا» وجود نداشته باشد، اما معنای آن دقیقا وجود دارد و از آن‌جا که نقل به معنا نیز مجاز است، نمی‌توان ادعا کرد که - تنها به دلیل افزوده شدن یک کلمه «بشرطها» - این روایت در طول زمان مورد تحریف قرار گرفته است. .

اسلام کوئست

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/23

لینک کوتاه