خداوند متعال مى‌فرمايد: (وَإِذَا ضَرَبْتُمْ فِى الأرض فَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَنْ تَقْصُرُوا مِنْ الصَّلاَةِ إِنْ خِفْتُمْ أَنْ يَفْتِنَكُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا إِنَّ الْكَافِرِينَ كَانُوا لَكُمْ عَدُوّآ مُبِينآ). بر اساس اين آيه محكم، قصر نماز تنها اختصاص به حالت خوف دارد. امّا در روايات صحيح نماز قصر علاوه بر آن، به حالات ديگر در زمان و حالت امن و آسايش، هم تعلّق گرفته است.در آيه ديگر مى‌فرمايد: (وَلاَ تُبَاشِرُوهُنَّ وَأَنْتُمْ عَاكِفُونَ فِىَ الْمَسَاجِدِ تِلْکَ حُدُودُ اللهِ فَلاَ تَقْرَبُوهَا كَذَلِکَ يُبَيِّنُ اللهُ آيَاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ). اطلاق آيه شريفه همه مساجد را براى اعتكاف جايز مى‌شمارد؛ در حالى كه طبق روايات صحيح تنها مساجدى براى اعتكاف جايز است كه جامع باشند و نيز داراى امام عادل بوده باشند. اگر روايات مربوط به قصر نماز و اعتكاف در مساجد جامع را به آيات مذكور قرآن ـ كه ثقل اكبر و مهمتر از ثقل اصغر به حساب مى‌آيد ـ عرضه نماييم، با يكديگر متعارضند. اين تعارض چگونه قابل جمع است؟ آيا فتواى قصر نماز تنها در حالت خوف و نيز اعتكاف در همه مساجد صحيح است؟ يا فتاواى مشهور فقهاى بزرگ درباره نماز قصر و مسأله اعتكاف ملاك است؟

جواب درست است كه آيه مربوط به قصر نماز در مورد خوف نازل شده وعموميّت ندارد،ولى آيه‌مربوط به ترك روزه براى مسافر عموميّت دارد ومى‌دانيم نماز و روزه در سفر از هم جدا نيستند. بنابراين، عموميّت حكم سفر را مى‌توان از قرآن استفاده كرد. علاوه بر اين، روايات متعدّدى نيز در اين زمينه وارد شده است. امّا آيه مربوط به اعتكاف، به تعبير فقها، در مقام بيان مشروعيّت اعتكاف نيست تا از آن عموم استفاده شود، بلكه در مقام بيان نهى از نزديكى با زنان به هنگام اعتكاف است. .

پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

مرجع: آیت الله مکارم شیرازی

ایجاد شده در 1400/12/14

لینک کوتاه